Słownik etymologiczny języka polskiego/a
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
a, spójka, jak i; obie wymieniają się w złożeniach: aza lub iza, ali lub ili (ruskie), ażeby (aby) lub iżby, bez różnicy znaczeniowej; stawiamy też jednę lub drugą przed pytajnikami: a co? lub i co? Z czasem przyjęło a odcień przeciwieństwa (lekkiego): ty a on. Wszystkie spójki (z nielicznemi wyjątkami, słownemi: jeśli, wiem, by; imiennemi: lub) są przypadkami dawnych zaimków i znaczą pierwotnie ‘to’, ‘tak’; powoli dopiero różniczkuje się ta ich ogólnikowość, p. ta. Wszystkie ulegają skupianiu, od dwu do pięciu, bez zmiany znaczenia: albowiem (cztery spójki) znaczy to samo, co samo bo lub wiem. a występuje w przelicznych złożeniach, p.: ać, acz, ale, ali, alić, aliści; ani, ano, (z a ono ściągnięte, dawniej an = ‘a on’, ana = ‘a ona’), anuż, asi, ato, atoli, awo, aże, aż.
Prasłowo; tak samo u innych Słowian (na Rusi tyle co: lecz, ale, co i my naśladujemy: »nie w Warszawie a w Petersburgu«, zamiast: lecz, ale). Litew. o, indyjs. āt ‘potem, to, tak’ (t. zw. ablativus od pnia zaimkowego); brak w innych językach aryjskich (europejskich).
