Słownik etymologiczny języka polskiego/cerkiew
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
cerkiew, dawniej i cyrkiew (dalsza odmiana cerekwie i cyrekwie; pierwotnego mianownika cerky tylko jeden wątpliwy ślad w paskach lubelskich z początku 15. wieku); dziś tylko o kościele wschodnim, niegdyś o każdym (tak jeszcze w psałterzu flor., ale już w 15. wieku ginie zupełnie, zastąpione przez kościół, p.). Rodzaj żeński dowodzi, że nie wzięte wprost z grec. kyrikon (‘dom Pański’, od kyrios, ‘pan’), lecz z górno-niemieckiego kiricha, co nie poszło od Gotów-pogan, nieznających tego wyrazu wcale, ani od Bałkanu, lecz Słowieńcy przejęli je w 7. wieku od Bawarów i Salzburga; Konstanty i Metody zatrzymali, jak całą słowieńską terminologję chrześcijańską niemiecką, tak i to, a przez nich rozeszło się po całej Słowiańszczyźnie. U nas pochodzą od niego i dawne nazwy miejscowe, Cerekwica i Cyrekwica (nawet Cyrkwica); wymiana i i ie przed r nierzadka. Obie nazwy, cerkiew i kościół, zastąpili nasi różnowiercy nową, dosłownie z łacińskiej, t. j. greckiej ekklesia (franc. église, włosk. chiesa) przetłumaczoną: zborem. Grecy sami używali kyriakon, kyrikon, tylko w ciągu 4. wieku. Późniejsze tegoż słowa niem. pożyczki: kiermasz (p.); kierchów i kirchów, ‘cmentarz’, z niem. Kirchhof, przekręcone wkońcu na kirkut żydowski.
