Słownik etymologiczny języka polskiego/drzwi
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
drzwi, wyłącznie w liczbie mnogiej (cerkiewne i ruskie mają i niepierwotną liczbę pojedynczą, dwier’); przestawione z *dwrzi: między w a r była miękka półgłoska, więc w 6. przypadku, dwirzmi, głuchła w dwrzi. Późniejsze dwier- albo dźwier-, bo obu używa się naprzemiany (np. Seklucjan 1551 r.: dźwierzy i »w przededwierzu«), brzmiało w 15. wieku prawidłowo dwir- lub dźwir-, w biblji: »u dźwirzy«, »przede dźwirzmi«, »ze dwyrzy«; przestawka sama (drzwi) istniała już od 14. w. (w biblji: »ku drzwiam«, »ku goździom drzwianym«); pierwotne ocalało do dziś w zdrobniałych dźwirki, dźwierki, dźwierka, obok drzwiczki, i w odźwiernym, co u Reja i i. zwał się odwiernym, odwirnym, a nawet otwirnym. Lit. duris, prus. dauris, łaciń. fores, forum, ind. dwāras, duras (ze zmiennym pniem), niem. Thür (p. dwór, to samo słowo z samogłoską o), grec. thyrā. I Czesi przestawili drzwi; słowień. duri i łuż. durje z dwr-, cerk. dwĭr’, dwĭrĭcę, dwĭrnik, rus. dwier’, dwiercy, dwiernik, czes. dziś tylko dwerze, dwerzný, dwerzník.
