Słownik etymologiczny języka polskiego/dwa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
dwa, dwie (żeńskie, dawniej i nijakie: »mądrej głowie dość dwie słowie«, »dwie ście«, »dwie jabłce«, »dwie jai« u Seklucjana), dwu, dwiema i dwoma, a później z końcówką liczby mnogiej: dwuch, dwum (pisane więc mylnie przez ó); dwój, dwoić, podwajać; dwojcy, skrócone we dwójc (kazania gnieź.), dwójec w biblji (»dwakroć«, Leopolita), por. małorus. dwijczy, cerk. dwaszti; dwojaki (ściągnięte w dwaki, o ‘garnkach’); dwojako, podwójnie; dwoisty, biblja; dwójny (podwójny); we złożeniach dwu-: dwuznaczny, dwunasty, dwudziesty, gdy dwanaście, dwadzieścia, dwieście, nie złożone, lecz ściągnięte ze dwu lub trzech słów w jedno, p. dziesięć. Forma słowiańska miała głuchnącą półgłoskę między d a w, dlatego jest we dwu, ze dwu, poprawne, nie w dwu, z dwu. Prasłowo; ind. duwau, grec. dyō, łac. duō, ang. two, niem. zwei, lit. du, dwi, prus. dwai. W dawnej polszczyźnie, na Śląsku do dziś, pojawiają się i formy czeskie, np. dwacet (w Terencjuszu 1545 r.), ‘dwadzieścia’. Dwoisty, dwójka i dawne dwójko, dwunogi, i wiele innych podobnych złożeń, »dwuraźne piwo«, t. j. dupelbir, dziś dwu-, gdzie dawniej dwo- bywało. Z dwój, dwojaki, por., litew. dweji i dwejokas, ind. dwaja, grec. dojoi (grec. dyō, z *duwō, ale dōdeka, ‘dwanaście’, z *dwo-), lit. dwigubas, ‘podwójny’ (por. wyżej drgubica, ten sam pień!). — U wszystkich Słowian te same słowa, co pomijamy, np. czeskie dwouznaczný, jak nasze.
