Słownik etymologiczny języka polskiego/gdy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
gdy i gdzie, od zaimka pytajnego; dziś je ściśle rozróżniamy, gdy: o czasie, gdzie: o miejscu, ale w 14. — 17. wieku gdzie i o czasie stale używano (wydawcy np. Kochanowskiego tego nie zaznaczają!); w rotach r. 1386: »jakośm przy tem był, gdzie S. umówił się z J.«; »iże miał upominać P. o ten dług, gdzie by go nie upominał, miał...«; r. 1388: »jako przy tem byli, gdzie W. umówił z S. rok«. Gdzie, cerk. kŭde, czes. kde, rus. hdie (gdie, małorus. de, bez h-; i u nas dzie już w 14. w. zapisane, narzeczowe do dziś), a z przeczeniem nigdzie; z przyrostkiem -de od kŭ-, por. lit. ku-r, ‘gdzie’, ind. ku-ha i ku-tra, ‘gdzie’, awest. ku-dā. Mniej pewny natomiast wywód gdy, bo obok niego mamy i kiedy, a w 14. i 15. wieku kiegdy: cerk. kŭgda i kogda, rus. kogda, czes. kehdy, łuż. kegdy; obok tego, cerk. nikŭdaże, ‘nigdy’, serb. kada, ‘kiedy’, czes. kda, kdy, łuż. hdy, dy, litew. kada, ‘kiedy?’ prus. kaden, ‘gdy’, ind. awest. kadā, ‘kiedy?’. Gdy już od psałterzy i biblji stałe, więc nie z kiegdy, kiedy, ani z *jegdy skrócone, lecz pierwotne; nigda w psałterzach (zresztą: nigdy, ale nigdzie i nigdziej w 14. i 15. wieku i zamiast nigdy, np.: »nigdziej się do domu nie wracając«, »nigdziej nie będziecie nosić«, biblja; r. 1406: »iże nigdzie B. nie biegał na dom«). P. kiedy.
