Słownik etymologiczny języka polskiego/kozieł
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
kozieł, zdrobniałe dawniej kozłek lub koźlec, w drugim przypadku koziełka lub kozielca; tę różnicę od 18. w. wyrównano: koziełek, kozielec; inny nowotwór: kozioł, koziołek (»koziołki wywracać«), z mylnem io zamiast ie, skoro ruchome ie nie podlegało przegłosowi w io. Jak niem. Bock, oznacza najrozmaitsze ‘wyniosłe nieco siedzenia’ (np. na wozie, por. Kutschbock), ‘podstawy’ (koźlarze dźwigają na koźle cegły), ‘wiązania u dachu’. Od ponurego wyglądu kozła przenoszono to w 16. i 17. w. na ludzi, twarz i czoło: »kiedy widzę kozła na czele«; nawet: »w koźle Mars... w oczu Kupido«; »Mars męskie koźli czoła«, »zawsze się gniewa, koźli, sępi«, »nagły gniew zyzem oczy koźli« dziś kozieł i koźlić w tem znaczeniu zapomniano. Kozieł dorobiony do koza (por. co do przyrostku orzeł); młode: koźlę; nazwa rośliny kozłek i koźlik (albo waldrjan, ‘valeriana’), dla obmierzłej woni korzenia.
