Słownik etymologiczny języka polskiego/mądry
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
mądry, mądrzejszy, później mędrszy, mędrzec; zmądrzeć; mądrość i mądrostka; mędrochna, dla ‘gorzałki’, w 17. w. nazwa ogólna: »nasza mędrochna siła mężnych czyni«, r. 1625, »napijałam się mędroszki z kmoszkami«; ale u Potockiego: »mądry djabeł, bo stary, śmierć tylko mędrochna«; mędrela, » męmędrelkowie nowi dzisiejszy«; z ruska: mudrahel. Rozdział między ą i ę ten sam co w czes. moudrý i mudrzec, bo czes. długiemu ū (ou) odpowiada nasze ą, krótkiemu u nasze ę; akcent nie rozstrzyga rzeczy w niczem. Przyrostek ulubiony u przymiotników słowiańskich: -r; pień oboczny z ą, obok u w mudzić i myśl (p.); mądry jest więc ‘rozważny’, co nie dopiero »po szkodzie mądr«. Inni wtaczają niem. munter, lit., nieco podejrzane co do rodzimości, mandrus (mundrus żywcem z niemiec. munter, więc i tamto niecałkiem pewne); dalej grec. manthanō, ‘uczę się’, i inne, i rozkładają pień na men- (p. mnieć) i dhē- (‘kłaść’, t.j. ‘ducha łożyć na coś’); ten zupełnie mylny pomysł przytoczyłem wyjątkowo. U wszystkich Słowian tak samo: rus. mudriec, itd.
