Słownik etymologiczny języka polskiego/niewiasta
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
niewiasta, niewiastka, jeszcze w 15. i 16. wieku ‘synowa’, zastąpiła zarazem od 14. w. żonę (p.), a sama od 18. wieku ustępuje znowu kobiecie (p.); w wieku 14. (r. 1391) i 15. pisane nieraz niewiesta (jak powiedać, wierę itp.); »niewieście pogłowie«, ‘płeć żeńska’, w 15. wieku. Znaczenie ‘nierządnicy’, w biblji, jest czeskie, nie polskie; cerkiewne, staroruskie, czeskie, dowodzą, że pierwotnie ‘oblubienicę’ tak nazywano, że niewiasta, t. j. ‘panna młoda’, i żenich (‘oblubieniec, pan młody’) parę tworzyli; niewieść, staroruskie, jest ‘nieznanie’, więc niewiasta ‘nieznana, obca’ (przy nowem ognisku), i los jej bywał bardzo ciężki (prześladowano ją w zawody), póki porodzeniem syna (nie córki!) nie dowiodła, że wstąpiły w nią, poznały i uznały ją duchy przodków (nowego ogniska); wtedy z nieznanej, obcej, wzgardzonej (pieśń ludowa ruska niedwuznaczna pod tym względem) została snechą (p.), członkiem uznanym nowej rodziny. Wedle niektórych pieśni bułgarskich i serbskich, winna nowożenia ścisłe zachowywać milczenie (przy nowem ognisku), a może i nie wymieniano jej imienia, by nie urazić duchów przodków i ogniska: była więc przez pewien czas milczkiem i »anonimem«, tem bardziej mówiono o niej jako o »nieznanej«, niewiastej (‘niewiadomej’). Jest i u Nestora zdanie, świadczące o powściągliwości mowy wobec »niewiast«, lecz mnich pieczarski nie rozumiał już pierwotnego zwyczaju, nakazującego niewiastom, nie mężom, milczenie. Inne narody aryjskie nie znają zakazu podobnego. Niewiasta tyle więc co ‘obca’; dziś jeszcze Węgrzy zowią ‘zięcia’ (co się do domu teściowego wżenia) igen, ‘obcy’.
