Słownik etymologiczny języka polskiego/szczątek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
szczątek, »do szczętu«, doszczętny, »ze szczętem«, szczątkowy; dziś już tylko to w obiegu, o ‘ostatku’, jedyne co u nas ocalało z prasłowa czędo, ‘dziecko’, zapisanego jeszcze r. 1596 w »mazurskiej« postaci: cędo. Cerk. izczędije, nasze *szczędzie, ‘potomstwo’. Jeszcze w 15. wieku modlą się w kościele za króla Kazimira i za szcządek jego (‘potomstwo’); »wyniszczyć coś do szczędu (lub ze szczędem)« znaczyło ‘do ostatka, zupełnie’, i przez cały 16. wiek, i później nawet, liczne tegoż przykłady: »zastępy do szczędu małego wybite«, »niech nam ukażą jaki szczęd albo znak narodu Dawidowego«, »bez potomków i szczątków«; przed k utrwaliło się t i przeniosło do szczętu, zamiast szczędu (por.: »od żalu snu nie miał ni szcządku«). Prasłowiańskie czędo, rus. czado, południowe czedo (u Czechów, jak u nas, tylko szczedi), pozornie przypomina niem. Kind, ale nic z niem nie ma spólnego, jest zbiorowe (jak sta-do) do czę-, p. -cząć, począć.
