Słownik etymologiczny języka polskiego/wiece
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
wiece (to), od 14. do 17. wieku, w 19. wieku mylnie (ten) wiec; wiecowy, wiecować, ‘radzić’; prasłowo; cerk. wěszte, rus. wiecze, ‘rada, zgromadzenie ludowe’; od nieocalałego czasownika *wietati, ‘mówić’ (staroczes. wiece, i wece, z ě i z e, ‘mówił’), prus. waitiat, ‘mówić’. U nas słowo zamarło; jest jeszcze tylko wietnica, ‘ratusz’, od 14. do 16. wieku (wietnicy, ‘słudzy’, w 10. wieku u Słowian nadłabskich; u załabskich nazwa do 17. wieku dotrwała), i złożenie z ob-, po którem w- nagłosowe ginie: obiecać, obiata, ‘ofiara’ (‘co się bogom »narzeka«, ślubuje’), i obieta, bez przegłosu (por. powiedać, śmietana, wierę). U innych Słowian są liczne złożenia z wiet-: rus. otwieczat’, ‘odpowiadać’ (otwiet), zawiet, ‘testament (zapowiedź)’, sowiet, ‘rada’, witij, ‘mówca’ (z małoruskiem i zamiast ie, cerk. wětij), nawiet, ‘oszczerstwo (narzek)’. W psałterzu obiata i obieta obok siebie, obietnica znaczy i ‘ofiarę’, i ‘ślub’: »aby obiotowali obiet(!)«, obiecować, ‘ślubować’; w biblji obiata, obiatny, obiatować, równie częste jak obieta itd. Zupełnie utraciliśmy inne prasłowo: wiec, ‘rzecz’, czes. wiec, łuż. wjec, cerk. nie z ě, jak czeskie, lecz z e, jak na Bałkanie (i Rusi): weszt’, bułg. weszt; rus. wieszcz, ‘rzecz’, cerkiewne; goc. waihts, niem. wiht, ‘rzecz’, dziś Wicht (Bösewicht, i o osobie), nichts, ‘nic’, z goc. ni-waiht. U Czechów wie (wě) i we nieraz się mieszają.
