Sofoklesa Tropiciele/Co wiedzieliśmy dotychczas o Tropicielach
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Co wiedzieliśmy dotychczas o „Tropicielach” |
| Pochodzenie | Sofoklesa Tropiciele |
| Redaktor | Adolf Bednarowski |
| Wydawca | Feliks West |
| Data wyd. | 1913 |
| Druk | Drukarnia Feliksa Westa |
| Miejsce wyd. | Brody |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Wśród fragmentów z dramatów Sofoklesowych, zebranych przez Augusta Naucka w znanem dziele: Tragicorum Graecorum fragmenta, editio altera, Lipsiae 1889 znajdują się na str. 199. trzy fragmenty z Ἰχνευταί Σάτυροι, a mianowicie frg. 293., 294 i 295. Dwa pierwsze z nich przedstawiają trymeter jambiczny, trzeci fragment zachował się zaledwie w jednem słowie. Ponieważ są one bardzo ważne dla nowo odnalezionych fragmentów, przeto w całości je cytuję. Fragment 293. zachował nam Juliusz Pollux w swojem dziele ᾽Ονομαστιϰόν X: 34:
μέρη δὲ ϰλίνης ἐνήλατα ϰαὶ ἐπίϰλιντρον, τὸ μέν
γε ἐρίϰλιντρον ὑπὸ ᾽Αριστοφάνους εἰρημένον·
Σοφοϰλὴς δ᾽ ἐν Ἰχνευταῖς σατύρις ἕφη·
ἐνήλατα ςύλα
τρίγομφα διατορεῦσαί σε δεῖται.[1]
Miejsce to jest zepsute, jak to szeroko wykazał Lobeck w swojem wydaniu Frynichosa.[2] Dla nas miejsce ważne, chociaż niema go w nowo odnalezionych fragmentach „Tropicieli“ o tyle, że daje nam tytuł dramatu i nazywa go satyrowym: Σοφοϰλὴς δ᾽ ἐν Ἰχνευταῖς σατύρις. Stąd jednak nie możemy wnosić, by tytuł brzmiał: Ἰχνευταί Σάτυροι, jak fragmenty zatytułował August Nauck. Σάτυροι bowiem oznaczają tylko σατυριϰόν (sc. δρᾶμα). — Fragment 295. stanowi jedno słowo ῥιϰνοῦσϑαι. Zachował go Fotios w swojej Λέξεων συναγωγή p. 489,1 i Suidas: ῥιϰνοῦσϑαι· τὸ διέλϰεσϑαι ϰαι παντοδαπῶς διαστρέφεσϑαι ϰατ΄ εἱδος. λέγεται δὲ ϰαι ῥιϰνοῦσϑαι (ῥιγνοῦσϑαι Fot.) τὸ ϰαμπύλον γίγνεσϑαι ἀσχημόνως ϰαὶ ϰατὰ συνουσίαν ϰαὶ ὄρχησιν ϰάμπτοντα τὴν ὀσφύν. Σοφοϰλῆς Ἰχνευταίς. Znowu zatem wymieniony tytuł, lecz już bez dodatku Σατύροις.
Najważniejszym dla nas jest fragment trzeci. Zachował go nam Atenajos w dziele Δειπνοσοφιστῶν II. p 62. F. Jest w tem miejscu mowa o „pędzie“ roślinnym, po grecku „ὂρμενος” ᾽Αττιϰοὶ δ᾽ εἰσὶν οἱ λέγοντες ὂρμενον τὸν ἀπὸ τῆς ϰράμβης ἐξηνϑηϰότα. Σοφοϰλῆς Ἰχνευταῖς.
ϰἀξορμενίζει ϰοὐϰ ἐπισχολάζεται
βλάστη.
„i w pęd smukły wystrzela i wcale nie czeka roślina młoda“.
To samo lecz z opuszczeniem tytułu dzieła Ιχνευταῖς cytuje Eustathius[3]. Meineke poprawił „ϰοὐϰ ἐπισχολάζεται“ na „ϰοὐϰ ἒτι σχολάζεται.“
Miejsce to tak, jak je czytał Meineke u Atenajosa, znajduje się jak najdokładniej w nowo odnalezionych fragmentach „Tropicieli“. Jest to, jak później zobaczymy, wiersz 275. i pierwsze słowo następnego 276.
Tą „młodą roślinką, rosnącą w oczach w pęd smukły“, jest mały Hermes, a słowa te wypowiada nimfa Kyllene, w której grocie Hermes jako syn Maji i Zeusa na świat przyszedł. — Na podstawie więc tego cytatu widzimy, że dostaliśmy bez żadnej wątpliwości zupełnie zaginiony dramat satyrowy: Σοφοϰλέους Ἰχευταί. — Dopiero po odkryciu nowych fragmentów dołączyli Wilamowitz i Maas dwa dalsze fragmenty ze znanych już lecz zachowanych bezimiennie ułomków dramatów Sofoklesowych; były one dotychczas wśród ἀδέσποτα, lecz o tych wspomnę później.
