Gdy z Józefata dolin liczną zgrają
Przybędą duchy w ciała obleczone.
Epikur i tych jego uczniów świta,
Co duszę wspólnie z ciałem zabijają[1].
Wnet w jednej trumnie znajdzie rozwiązanie,
A za nią inna chęć przedemną skryta«.
Gdy chcesz w nie wejrzeć; lecz milczeć się zdało,
Bo takie było twoje rozkazanie...«
Przez gród ogniowy niesiesz i tak cześnie
Przemawiasz, zostań tutaj chwilę małą.
Snać ciebie rodzi ta ziemia sławiona,
Której jam może ciężył zbyt boleśnie«[3].
Trumny; toż większa trwoga na mnie padnie,
Do mego wodza przytulam ramiona.
»Patrz, Farinata[4] wstał w niszy kamiennej:
Od głów po biodra obaczysz go snadnie«.
On wznosił piersi i czoło surowe,
Jakby miał piekło w pogardzie bezdennej.
Pchnęły mię, kędy ten cień sterczał blady:
»Zwięzłą do niego«, rzekł, »obracaj mowę«[5].
- ↑ Co duszę razem z ciałem zabijają. Według pojęć średniowiecznych Epikur miał głosić, iż dusza umiera razem z ciałem. Dlatego też dusza ich za karę zamknięta razem z ciałem w jednej trumnie.
- ↑ myśl w twojem pytaniu spowita. Wirgiljusz przeziera i uprzedza myśl Dantego; podobnie p. XVI, w. 118; p. XXIII, w. 25 i i.
- ↑ Której jam ciężył może zbyt boleśnie przez ustawiczną wojnę z Gwelfami.
- ↑ Farinata degli Uberti, głowa Ghibellinów florenckich. Pod Montaperti, na rzeką Arbją, w pobliżu Sienny, 1260 r. odniósł zwycięstwo nad Gwelfami i wkroczywszy do Florencji, skąd był wygnany, skazał na banicję wszystkich Gwelfów, między którymi znajdowali się przodkowie Dantego. Oparł się jednak stanowczo zburzeniu Florencji, za co też poeta przedstawia go pełnym majestatu. Gienialny artysta, gdy kogo chce wywyższyć, umie to uczynić środkiem zdumiewającej prostoty. Epizod Farinaty nie ustępuje w wielkości największym.
- ↑ Zwięzłą mowę, w oryg. le parole tue sien conte (od computus liczony). Inni tłómaczą »jasną mowę«, wywodząc conte od cognitus.
