z *sŭp-sati (niem. saufen), o czem wątpić wolno.
staciwa, ‘warsztat tkacki’; prasłowiańskie; słowień. statwa, serb. statiwa, ‘rama’; p. statek.
stacja, ‘kwatera’, »stacja kolejowa« i i.; w 16. i 17. wieku zastąpiła dawny stan, ‘obowiązek bezpłatnego podejmywania księcia i jego dworu, później wojska’, co w pieniężną daninę (sześć złotych z łanu) odmieniano; literatura 17. wieku pełna utyskiwań na niesprawiedliwe wyciąganie takich poborów, na stacje. Łac. statio; p. stać.
stać, stanę (do tego nowy bezokolicznik: stanąć); złożenia: dostać, dostanę, nie przystanę na co, zastanę, itd.; drugie stać ściągnięte z *stojać (stojaki, ‘figle’, w 16. wieku), z czego stojeć, do dziś po narzeczach; stoję, stoisz; stojączki (dawna nazwa ‘sierpnia’, gdy przyroda »stoi«, spoczywa). Częstotliwe: stajać i stawać; dziś: stawać, staję; wystawywać i inne złożenia: dostawać, nastawać, zastawać; tak samo u wszystkich Słowian. P. stadło, stado, staja, stan, stary, statek, staw. Prasłowo; lit. stoti, stoju, i stowēti, ‘stać’ i ‘stawać’, prus. postanimai, ‘postaniemy’, stanintei, ‘stanąć’; łac. stō (z *stājō), niem. stān, dziś stehen; ind. asthat, grec. estē, t. j. cerk. sta, ‘stanął’ (wszystko tak zwane »aorysty«, pierwotne, niezłożone czasy przeszłe); w czasie teraźniejszym ze zdwojeniem: ind. tiszthati, awest. hisztaiti, ‘stoi’, grec, histēmi, łac. sisto (stąd u nas kon-systorz, pierwotnie ‘poczekalnia’). Mnóstwo urobień, od stacji i stancji aż do systemu (z grec., dosłownie: ‘zestawienie’), cośmy poprzejmywali; niektóre podajemy niżej. W 15. i 16. wieku stać ‘kosztować’, ogólne: »zacz stoi«, ‘co kosztuje’, »stoi za 400 zaważy«, »za toć by stało«, ‘kosztowałoby tyle’; w tem znaczeniu u nas już nieużywane; do dziś u Rusi.
stadło, ‘stan’; ograniczone już w 16. wieku do ‘stanu małżeńskiego’; prasłowiańskie, p. stać; lit. stakles, o »stanie« tkackim, prus. stakle, ‘podpora’, ind. sthā-tra-, ‘stanowisko’, łac. stabulum, ‘stajnia’: niem. stadal, z czego pożyczką stodoła; nord. stallr, ‘stajnia’, niem. Stall.
stado, stadny, stadnina; stadnik, ‘ogier, samiec’; stadowy; »dwie małe stadzie«, biblja. Prasłowo, p. stać (przyrostki z-d tworzą nazwy zbiorowe); Długosz zowie stadem ‘obchody pogańskie uroczyste’, ale to jego własny wymysł; anglosas. stod, niem. dawne stuot, ‘stado koni’ (dziś Gestüte, stadnina, Stute, ‘kobyła’); lit. stodas, o ‘sadzonkach’, łotew. stadīt, ‘sadzić’.
stafier, ‘lokaj’; pożyczka w 16. wieku z włos. staffiere, o tem samem znaczeniu; do dziś ocalało w sztafirować, wysztafirować się, ‘wystroić’ (ludowe); sztafirkować się, u Potockiego.
staja i stajadła, stajanie i (to) staje, ‘stadium’, o mierze długości, staisko; u innych Słowian i ‘chata’ i ‘stajnia’; prasłowiańskie; od stać (p.).
stajnia, dawniej stanie (to samo), p. stan.
stal, stalowy, stalówka, stalka; stalić, ‘hartować’; z niem. Stahl; zastąpiło od 15. wieku dawne ocel (p.); ocel z łac. aciale, Stahl od sta- (?).
stalmach i stelmach, albo sztalmach, niem. Stellmacher; tak samo niem. stellen, bestellen, Bestellung u nas dawniej stalować, stalunek,
