Volumina Legum. Tom VII/Kwarta sprawiedliwa
| ←Cło generalne | Volumina Legum. Tom VII Kwarta sprawiedliwa zbiorowy |
Pogłowne żydowskie→ | |
Konfederacya Generalna (1764)
|
Niemnieyszy dochodow Koronnych sądząc przybytek, gdy według opisu tyle ustanowionych konstytucyi, iako to a. 1566, 1567, 1569, 1667 y innych, należąca z dobr wszystkich Krolewskich sprawiedliwa kwarta, zamiast starey y nowey kwarty dotąd płaconych, wypłacana będzie, ktora że bez nowey na gruncie lustracyi subsequi nie może, dla tego przykładem dawnieyszych ustaw naznaczamy Lustratorow na lustrowanie w Koronie całey y Prowincyach do niey należących ogolnie wszystkich dobr Krolewskich, Krzesłowych, Starostw, leśnistw, Woytostw, Sołtystw, y lemaństw, dzierżaw, y innych Krolewszczyzn dawno y nowo osiadłych, nawet jure emphiteusis et hypotecae trzymanych, z przyczyny teraz aukcyonowanych wszędzie intrat (nie inkluduiąc iednak dobr stołu Krolewskiego y innych, iako niżey iest wyrażone) a to do Małey Polski:
Do Woiew. Krakowskiego. Do Powiatow Krakowskiego, Proszowskiego, Lelowskiego, y Xięskiego; tudzież Xięstw Zatorskiego y Oświecimskiego, UU. Tomasza Iaklińskiego Burgrab. Krakowskiego, Iozefa Otfinowskiego Starostę Szczerczowskiego. Osobliwie do Powiatow: Sandeckiego, Bieckiego, Szczyrzeckiego y Czchowskiego. UU. Franciszka Rychtera Burgrabiego Krakowskiego, Iozefa Bzowskiego. Do Woiew. Sandom. a Powiatow Sandomirskiego, Wiślickiego, y Pilźnickiego, UU. Antoniego Tymińskiego Podczaszego Sandomirskiego, Ignacego Romera. Do Powiatu Radomskiego, Ziemi Stężyckiey, Powiatow Opoczyńskiego y Chęcińskiego, Ur. Andrzeia Dobieckiego Cześnika Chęcińskiego, Woyciecha Swięcickiego Łowczego Wiślickiego. Do Woiewodztwa Kiiowskiego, y Powiaty Żytomirskiego. UU. Iozefa Sikorskiego Pisarza Grodzk. Żytomirsk. Wiktora Ilińskiego. Do Powiatu Owruckiego. UU. Stanisława Dunina Wąsowicza Stolnika Nowogrodzk. Stanisława Ochockiego. Do Woiewodztwa Ruskiego, Ziemi Lwowskiey. UU. Michała Zielonkę Stolnika Lwowsk. Benedykta Błazowskiego Podcz. Zydacz. Do Powiatu Zydaczewskiego. U Antoniego Broniewskiego Skarbnika Zydaczewskiego. Do Ziemi Przemyskiey. UU. Iana Horodyskiego Pisarza Grodzk. Przemysk. Michała Drohoiewskiego. Do Ziemi Sanockiey. UU. Michała Humnickiego, Antoniego Iordana Waławskiego. Do Ziemi Chełmskiey, y Powiatu Krasnostawskiego. UU. Iozefa Romanowskiego Woyszczyca Halic. Bukara Komornika Granicz. Nowogrodzk. Do Ziemi Halickiey y Powiatow Trembowelskiego y Kołomyiskiego. UU. Iana Goleiowskiego Postol. Trembowelskiego, Woyciecha Scibora Marchockiego, Woyskiego Trembowelskiego. Do Woiewodztwa Wołyńskiego, do Powiatow Łuckiego y Włodzimirskiego, UU. Antoniego Dzierzbickiego, Podczasz. Inowłodzk., Michała Radziborowskiego. Do Powiatu Krzemenieckiego. UU. Iozefa Steckiego Miecznika Kiiow. Pisarza Grodz. Łuckiego, Iana Iunoszę Piaskowskiego Chor. Husarsk. woyska Koron. Do Wdztwa Podolskiego, Powiatow Kamienieckiego y Czerwonogrodzkiego. UU. Xawerego Kaczkowskiego, Skarbn. Podolskiego, Franciszka Przyborowskiego. Do Powiatu Latyczewskiego. UU. Sebastyana Gawrońskiego Podstolego Latyczew. Waleryana Biełowskiego Komornika Granicz. Latyczewskiego. Do Woiewdztwa Lubelskiego. UU. Antoniego Iezierskiego Podczaszego Urzędowskiego, Komornika Ziemskiego Lubelsk. Antoniego Witkowskiego Sędziego Kapturowego Lubelsk. Do Wdztwa Bełzkiego, Powiatow Bełzkiego y Lubaczewskiego. UU. Woyciecha Bełzeckiego Skarbnika Grabowieckiego, Macieia Lipskiego Komornika Graniczn. Bełzkiego. Do Powiatow Buskiego, Grabowieckiego y Horodelskiego, UU. Benedykta Leszczyńskiego Podstolego Horodelskiego, Andrzeia Głogowskiego Cześnika Lubaczewskiego. Do Woiewodztwa Podlaskiego, Ziem Drohickiey y Mielnickiey. UU. Antoniego Bądzyńskiego Komornika Ziemi Nurskiey, Woyciecha Turskiego Podstolica Mielnickiego. Do Ziemi Bielskiey. UU. Stanisława Karwowskiego Podstolego Bielskiego, Michała Bogusza Vice-Regenta Brańskiego. Do Woiewodztwa Bracławskiego, to iest: Powiatow Bracławskiego, Winnickiego, y Zwinogrodzkiego. UU. Andrzeia Wielogurskiego Miecznika Winnickiego, Gabryela Porczyńskiego. Do Wielkiey Polski. Do Wdztwa Poznańskiego. UU. Stefana Zielonackiego Komornika Graniczn. Poznańskiego, Iozefa Przybyszewskiego. Do Woiewodztwa Kaliskiego. UU. Macieia Gliszczyńskiego Pisarza Ziemskiego Kaliskiego, Iozefa Mikorskiego Cześnika Gostyńskiego. Do Woiewodztwa Sieradzkiego. UU. Iana Kobierzyckiego Podstolego Sieradzkiego, Pawła Załuskowskiego Skarbnika Sieradzkiego. Do Ziemi Wieluńskiey. UU. Iozefa Sławentę Stawskiego Podczaszego Wieluńskiego, Woyciecha Niemoiewskiego Cześnika Wieluńskiego. Do Woiewodztwa Łęczyckiego. UU Woyciecha Bardzińskiego Chorążego Łęczyckiego, Iozefa Kwiatkowskiego, Kasztelanica Inowłozdkiego. Do Woiewodztwa Brzeskiego Kuiawskiego. UU. Wacława Przyłubskiego Sędziego Ziemskiego Brzeskiego, Rafała Wodzińskiego Sędziego Grodzkiego Przedeckiego. Do Woiewodztwa Inowrocławskiego. UU. Michała Mierzyńskiego Miecznika Kowalskiego, Iana Kraszewskiego. Do Ziemi Dobrzyńskiey. UU. Piotra Paprockiego Łowczego Dobrzyńskiego, Piotra Sumińskiego. Do Wdztwa Płockiego. UU. Franciszka Rościszewskiego Sędziego Ziemskiego Płockiego, Michała Bońkowskiego Podwoiew, Płockiego. Do Woiewodztwa Mazowieckiego, Ziemi Czerskiey, Warszawskiey, Wyszogrodzkiey, Zakroczymskiey, y Ciechanowskiey. UU. Iozefa Mrokowskiego Miecznika Warszawskiego, Klemensa Nakwaskiego Posarza Wyszogrodzkiego. Do Ziemi Wiskiey, Łomżyńskiey, Rożańskiey, Liwskiey y Nurskiey. UU. Balcera Oborskiego Chorążego Liwskiego, Wiktoryna Karniewskiego Pisarza Rożańskiego. Do Woiewodztwa Rawskiego. UU. Iozefa Łuszczewskiego Sędziego Ziemskiego Sochaczewskiego, Rocha Lasockiego Skarbnika Rawskiego. Do Woiewodztwa Chełmińskiego. UU. Chryzostoma Browińskiego Sądowego Ziemskiego Chełmińskiego y Łukasza Tura. Do Woiewodztwa Malborskiego. UU..... Czarlińskiego Sądowego Tczewskiego, Ierzego Kalksteyna Chorążyca Chełmińskiego. Do Woiewodztwa Pomorskiego, y Powiatu Tczewskiego, Gdańskiego y Nowskiego. UU. Stanisława Iasińskiego Sędziego Ziemskiego Tczewskiego, Iozefa Mostowskiego Podsędkowicza Zawskrzyńskiego. Do Powiatow Swieckiego, Tucholskiego y Człuchowskiego. UU. Adama Gotardowskiego, Pisarza Grodzkiego Skarszewskiego, Gabryela Karwosieckiego. Do Powiatow Mirachowskiego y Puckiego UU....... Pawłowskiego Sędziego Ziemskiego Człuchowskiego...... Iezierskiego Podwoiewodzego Pomorskiego.
Ktorzy to Lustratorowie naznaczeni nayprzod przysięgę przed aktami Grodu Pryncypalnego swego Woiewodztwa, Ziemi y Powiatu, do ktorych są wyznaczeni, dnia pierwszego Lutego w roku przyszłym 1765 wypełnią w tę rotę.
Ia N. przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu w Troycy S. Iedynemu: iż przy lustracyi mi powierzoney osobiście, a nie przez inne osoby, inwentarze y reiestra importancyi wszystkich in genere Krolewszczyzn od possessorow czyli Kommissarzow, bądź Gubernatorow, lub dyspozytorow ich podane, wiernie y sprawiedliwie na gruncie rewidować, y co do intrat należy, weryfikować y poprawiać, z należytym wypytaniem się y pilnością o dochodach będę, nic nie folguiąc, ani respektem y przyiaźnią na przyiaciela y krewnego, ani nienawiścią na nieprzyiaciela nie uwodząc się, ani podarunkow y obietnic żadnych, ani przed, ani podczas, ani po lustracyi, od nikogo brać y akceptować nigdzie nie będę, nad zwyczayną tylko mi postanowioną pensyą y suffycencyą dla koni naywięcey 12 taryffę sprawiedliwa kwarty uformuię, y tę lustracyą w czasie wyznaczonym, nie zasłaniaiąc się niczym, tylko iedną prawdziwą chorobą, skończyć, y włożony na mnie obowiązek lustratorski dopełnić starać się będę, tak mi Panie Boże dopomoż y niewinna Męka Syna Iego. Po wykonanym takowym iuramencie, lustracyą Krolewszczyzn, ut supra, nie inwolwuiąc gruntow juri Terrestri podległych, także y dobr per decreta pro terrestribus uznanych, a za przywileiami nie trzymanych, a die 15 Februarii anni futuri 1765ti zaczną, y onę circa ultimos 8bris anni ejusdem, skromnie się sprawuiąc, sub rigore infrascripto, zakończyć powinni, z tą prekustodycyą: iż gdzieby ktore Starostwo, lub tenuta, attynencyami swoiemi w dwoch Woiewodztwach, Ziemiach lub Powiatach rozciągały się, tedy gdzie takowego Starostwa lub tenuty będą dobra pryncypalnieysze, a te do ktorego Woiewodztwa lub Ziemi czyli Powiatu należeć będą, tam Lustrator tegoż Powiatu ziechać, y wszystkie attynencye, choćby się też w granicach innego Woiewodztwa, Ziemi czyli Powiatu znaydowały, lustrować będzie powinien. A gdzie iest między Woiewodztwami nierozgraniczonemi kontrowersya o dobra, dokądby należeć miały, tedy podczas lustracyi, gdzie alternata płacenia do ktorego Woiewodztwa, według przeszłego ułożenia, przypadać będzie, tam Lustrator tegoż Woiewodztwa Krolewszczyzny lustrować; y prowenta z kwarty do taryffy tegoż Woiewodztwa przyłączyć ma. A Lustrator innego Sąsiedzkiego Powiatu czyli Ziemi, iuż takowey lustracyi przeszkadzać nie ma. Possessorowie zaś tych Krolewszczyzn wszystkich, w ktorym mieyscu samiż naydować się będą, a w niebytnosci Kommissarze lub Gubernatorowie y inni dyspozytorowie ich, nietylko tey lustracyi impedire nie maią, ale owszem dla doskonałego y rzetelnego intrat zupełnych docieczenia y wyprowadzenia, inwentarze y reiestra wszelkiey trzyletniey importancyi, inkluduiąc w też importancye tak z aręd, stawow, czynzsow wszelkich, gotowych dawanych pieniędzy, iako też krescencyi czyli pańszczyzny, osypow y danin rożnych, tylko przykładem kontraktow zastawnych lub arędownych, gdzie iest w iakim kraiu puszczania dobr zachowany zwyczay, taxowanych wnikaiące prowenta, nie inkluduiąc leśnych towarow, y innych handlow, Lustratorom, gdy na grunt ziadą, reprodukować, y o prowentach informować będą powinni, a to sub rigore infra scripto. Urodzeni zaś Lustratorowie przeyrzawszy się w produkowanych inwentarzach y regestrach, do prywatney de qualitate et quantitate takowych prowentow indagacyi y weryfikacyi przystąpić, y gdzieby się większy nad produkowane y podane sobie inwentarze y regestra ktory prowent pokazał, tęż presuperatę possessorowi, bądź Kommissarzowi, czyli Gubernatorowi iego remonstrować, y do summaryuszu intrat przyłączyć, y we wszystkim, gdzieby się oczywiście pokazało, regestra skorrygować, y dopiero roczny prowent, biorąc proporcya z trzech lat ostatnich po sobie idących, srzedni rok skomputowawszy, samego possessora gdzie będzie, czyli Gubernatora, lub dyspozytora iego, ktoryby z tych inwentarze y regestra podawał, do przysięgi in eam rotham: iako inwentarze czyli regestra trzechletniey intraty z dobr lustrowanych N. produkowane, indagowane, y poprawiane są sprawiedliwe, y nic z intraty nie zataili, dopuścić będą obowiązani.
Z ktorey takowym sposobem wyprowadzoney wszelkiey proweniencyi intraty roczney, wytrącić maią (nie inkluduiąc reparacyi budynkow do intraty się nie ściągaiących, ani żadnych nadwornych milicyi y Kozakow) mieyscową nieochybną sprawiedliwą expensę, szczegulnie pro necessitate utrzymania intraty pokazaney wynikaiącą, paevia przez tychże Lustratorow indagatione; ac praevio in supplementum ejusdem super realitatem earundem expensarum proportionate adinveniendarum, przez possessora przytomnego, lub w niebytności iego, przez dozorcę przed temiż Lustratorami explendo juramento; a dopiero z resztniącego a praemissis expensis comprobatis prowentu, to iest: z dobr juribus emphiteusis et hypothecae podległych, zwyczayną od summ na tychże przez Rzpltą przyznanych należącą proweniencyą dla possessora wytrącą y zostawią, a zaś ex residuo ab hac correspondentia relicto, uchylaiąc dawne prawa takowym possessorom co tylko do uwolnienia kwarty służące, tudzież z wolnych y expirowanych wszystkich, ut supra, Starostw y Krolewszczyzn, czwartą część zupełną dla skarbu Rzpltey wynaydą, y w taryffę lustratorską wpiszą, z ktorych iednę do akt Grodow każdego Woiewodztwa per oblatam podadzą, a drugą do Kommissyi Ekonomiczney skarbowey odeszlą, przy odebraniu ktorey, tenże skarb Koron. za prace y koszta dla każdego Lustratora po złotych cztery tysiące zapłacić indilate powinien. Według tedy tey taryffy płacenie pomienioney kwarty przez samych possessorow, a nie poddanych, zaczynaiąc od raty Marcowey anni 1766, do skarbu Koron. y tey komory, ktora w tymże Woiewodztwie, gdzie pomienione Krolewszczyzny leżą, znaydować się będzie, ostrzegą, podług ktorey y każdy nowy possessor kwadruplę dawnemi prawami ostrzeżoną także oddawać ma, a to pod exekucyą skarbową lub woyskową, za wydaniem delaty dla woyska. Ciż Lustratorowie maią razem, według konstytucyi 1647 lustrować łany wybranieckie, dla informacyi Rzpltey, y żeby należące z nich łanowe do skarbu Koronnego przy kwarcie importowane było.
Ktoby zaś ważył się czyli sam przez siebie, czyli przez subordynowane osoby, tę lustracyą impedyować, inwentarzow y regestow pokazania y rewizyi Lustratorom bronić, przysięgi nie wypełnić, y tey kwarty, tudzież kwardupli (iako iest immediate wyrażono) na nową taryffę według naznaczonego czasu do skarbu nie płacić, y exekucyi bronić, tedy takowy ad instantiam skarbu na Kommissyą Ekonomiczną zapozwany, za pierwszym dekretem lub kondemnatą, ma utracać według konstytucyi 1601mi, pro contraventione legi praesenti to Starostwo, czyli Krolewszczyznę, gdzie był renitens, a Kommissya Ekonimiczna ma onę niezwłocznie sekwestrować, et pro vacandi podać, ac insuper podlegać rigori constitutione anni 1717mi, circumscripto. A kiedyby ktory z Lustratorow intersitio lustrationis nondum terminato umrzeć miał, tedy aby lustracya nie spełzła, ma taż Rada Ekonomiczna innego na mieysce zmarłego ad primam notitiam przydać.
Ktora to lustracya ieżeliby casu aliquo w czym zupełnego skutku wziąść nie mogła, tedy taż sama Rada Ekonomiczna sposoby ad effectuandum, rezolwuiąc omnes intervenientes casus, potrzebne obmyślić et definitive zakończyć omnino ac indilate powinna będzie.
Ieżeliby ktory z dzierżawcow tąż lustracyą sądził się być obciążonym, tedy po uczynionym in spatio niedziel czterech o to manifeście, wolność będzie miał agere na tey Kommissyi Ekonomiczney, ktora pro justitia rezolwować ma, y ieżeli potrzeba będzie innego Lustratora, dla poprawienia tey lustracyi wyszle; gdyby zaś intra spatium tych czterech niedziel, żadney reklamacyi o preaggrawacyą przez Lustratorow nie uczynił, tedy takowa lustracya in suo robore zostawać iuż ma. Nimby zaś przyszło do roztrząśnienia tey preaggrawacyi, według taryffy wspomnioney, ratami wyznaczoną kwotę płacić powinien.
Gdyby zaś fałszywa lustracya albo taryffa ktorych dobr być miała, tedy taż Kommissya Ekonomiczna moc mieć będzie, innych Lustratorow do tych dobr wysłać dla weryfikacyi tey lustracyi, ktora ieżeli będzie sprawiedliwa, onę utwierdzą, a ieżeli nie, to ią poprawią. A Kommissya Lustratorow, tanquam damnificatores skarbu publicznego, ukarać powinna.
Gdyby zaś Lustratorowie wyznaczeni, a tu nieprzytomni, czyli wszyscy, czyli niektorzy, chcieli się wymowić od teyże lustracyi, tedy nie dłuższy będą mieli czas, iak tylko ad ultimos Octobris roku teraźnieyszego. W ktorym czasie uczyniwszy manifest wprzod Grodowy, maią napisać list z przyłączonym tym manifestem do Kommissyi Ekonomiczney skarbu Koronnego a ta na mieysce wymawiaiących się ma substituere innych, a tak substituti, iako y naznaczeni Lustratorowie powinni zadość uczynić włożonemu obowiązkowi. In casu zaś non adimpletionis praemissorum, powinni carere activa voce, y zapozwani czyli o to, czyli o niesprawiedliwą uczynioną lustracyą y taryffę, albo o poczynione krzywdy, czyli wiolencye podczas lustracyi na Kommissyą Ekonomiczną, maią subesse poenis czterech niedziel wieży, y 2000 grzywien, y poczynione szkody nadgrodzić. A taż Kommissya Ekonomiczna zaraz post translapsum tempus inszych substituere ma Lustratorow, aby zupełnie wzięła skutek lustracya, y ciż przez Radę, kiedy potrzeba, substytuowani Lustratorowie, maią eadem praerogativa et authoritate, co y Seymowi, gaudere.
Że zaś Starostowie Grodowi prawami obowiązani zamki opatrywać, bespieczeństwo y exekucya super convictis w swoim Powiecie czynić; przeto ciż UU. Lustratorowie przy lustracyach expensę, y potrzebę takową, iak gdzie wynikać będzie, wynikać będzie, wypiszą ad decisionem Statuum; a gdzie nie będzie sufficiens proventus do opatrzenia praemissorum, przyszłe Seymy sposob dostarczaiący pro securitate publica, tudzież Sądowych exekucyi, obmyślić maią.
Ta zaś taryffa do lat piąciu trwać powinna, po ktorym czasie nowa lustracya przez Lustratorow, ktorych wcześnie Kommissya Skarbowa naznaczy, nastąpić ma.
A że z wielu Starostw y tenut podatek hibernowy do skarbu Koronn. iest wypłacany, a niektore takowe dobra w wielu Woiewodztwach, osobliwie Ruskich, wspomnionego podatku nie płacą, przeto taż Kommissya Ekonomiczna, od od czasu reassumowania swoiey iuryzdykcyi in spatio roku iednego, przez wyznaczonych osobno do takowych dobr Lustratorow, podatek rzeczowy hibernowy od poddanych tam, zkąd nie był płacony, biorąc proporcyą z dobr, ktore dotąd płaciły y płacą, sprawiedliwie umiarkować y postanowić, oraz wybieranie y do skarbu Koron. niezawodne importowanie uregulować będzie powinna, nie tykaiąc iednak dobr dziedzicznych.
