Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska

>>> Dane tekstu >>>
Autor	Fryderyk II Wielki
Tytuł	Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska
Wydawca	Johan Jakob Korn
Data wyd.	ok. 1750
Miejsce wyd.	Berlin
Tłumacz	anonimowy
Źródło	Skany na commons
Indeks stron

[1]

Wznowione powſzechne

TAXÆ-STOLÆ
SPORZĄDZENIE,

Dla ſamowładnego

XIĘSTWA
SLĄSKA

Podług ktorego

tak

Auſzpurskiey Konfeſſyi^[1]

iak

Katoliccy Fararze^[2], Kaznodzieie
i Kuratuſowie^[3]

Zachowywać ſię powinni

Sub Dato z Berlina d. 8. Auguſti 1750.

---

---

[2]

Wſzyſcy obywatele na Xięstwie Sląſku na trzy głowne Rzędy dzielą ſię, to ieſt na szlacheckie, Mieyſkie i poſpolite wieyſskie oſoby.
 Pierwßy Rząd głowny oſob ſzlacheckich, do którego i Grafow, Baronow i drugie Stanu Pańſkiego oſoby, oboiego pogłowia liczyć, dzieli ſię zaś na dwa oſobne Rzędy.

 Do I. Rzędu należy wſzelka oſiadła i nie oſiadła Szlachta, gdy iawnie ośm tyſięcy Talerow twardych^[4] i więcey zamaga.

 Do II. Rzędu zaś liczą ſię, Ktorych Przemożenie iawnie pomienioney Summy 8000. Talerow twardych nie dochodzi, chociażby Statki Rycerſkie i inſze Maiętności ſzlacheckie oſiadali.

 Nie czynić tu rożnice, bądź że przeoczone oſoby Szlacheckie w Mieściech, bądź też na wſiach mieſzkają, gdyż tak na iednym iak na drugim mieyſcu, Takſę Stolæ w ninieyſzym ſporządzeniu uſtawioną bez Excepcyi oddać powinni; Jakoż i gdy Małżonkowie umierają, iuż uſtanowioną ſubſtancye albo Przemożenia Summę 8000. Talerow twardych nie o dobrach zmarłego Małżonka albo Małżonki zoſobna, ale o ſpolney Małżonkow ſubſtancyi rozumieć, takim ſpoſobem: że, kiedy oba Małożonkowie weſpoł 8000. Talarow twardych i wyżey, przemagaią każdego z nich do pierwßego Rzędu liczyć.
 Gdyby zaś ſprzeczka, czy Subſtancya takowa, a czy kogo podług niey do Pierwſzego albo drugiego Rzędu liczyć? tedy tę tym ſpoſobem znieść: Kiedy Szlachecka albo inſza Pańſkiego ſtanu oſoba na ſwoy Parol albo Szlacheckim prawdziwym ſłowem to aſſekuruie, ba gdyby tego potrzeba i Rewers Plebanowi wydaie, iże nie ma Subſtancyi 8000. Talerow twardych.
 Tak też Dzierżawcy Maiętności Szlacheckich, nie będąc Szlachtą, ale tylko ſtanu Mieyſkiego, w tey mierze Szlachcie maią być porównani, a podług wiadomey ich Subſtancyi do Pierwſzego albo drugiego rzędu policzeni.
 Co ſię wtorego Rzędu głownego, to ieſt osob Mieyſskich dotycze, wprzod Miaſta ſame na dwa Rzędy dzielą ſię, należą do

Rzędu I.

Swidnica.
Głogow.
Brzeg.
Hyrſzberga.
Grynberga.
Smidberga.
Jawor.
Lignica.
Nyſſa.
Lancut.
Nowe Miaſto Krolewſkie.

Do Rzędu II. zaś

Zegan.
Oleśnica.
Opole.
Racibórz.
Wołow.
Frakenſteyn.
Mielicz.
Polkwice.
Freyburg.
Jelce.
Koźle.
Kieben.
Bytoń oboy.
Głogowek.
Strzelce Wielkie.
Toſt.
Sylberberga.
Reychenſteyn.

[3]

Minſterberga.
Strzelin.
Goldberga.
Bierutow.
Trzebnica,
Bolkenhan.
Swiebus.
Reychenbach.
Kożuchow al. Freyſtad.
Nowe Miaſto.
Kanty.
Lwow al. Lewenberg.
Boleſławiec.
Sprotawa.
Byczyna.
Cygenhals.
Libau.
Tarnowſkie Gory.
Uieſt.
Strygowo.
Gurow.
Nameſłow.
Gleywice.
Lonau.
Odmuchow.
WincygWincyg.
Szlawa.
Kluzborek.
Szomberk.
Frydland.
Auras.
Wałczyn.
Lewin.
Olawa.
Grotkow.
Paczkow.
Nowe Miaſteczko.
Rychtale.
Pruſznica.
Gotsberga.
Waldenburg.
Numburg nad Kwiſem.
Prybus.
Falkenberg.
Pſzczyna.
Libena.
HaynanHaynau.
Nimice.
Scinawa.
Rauden.
Straburek.
Sycowo oboie.
Parchwice.
Fryderga nad Kwiſem.
Twarda Gora.
Pſie Pole.
Juliusburg.
Miedzyborze.
Wanzyn.
Dobrydzień.
Krapkowice.
Landzberg al. GorzowoGorzowo.
Leobſzyce.
Lubliniec.
Rybnik.
Libental.
Numburg nad Bobrem.
Paurwice.
Hulczyn.
Kaczor.
Leśnice.
Loſlaw.
Preyſkretczam.
Wąſoś al. Hernſtad.
Gryfenberga.
Przedmieścia Wrocławſkie.

 Ponieważ zaś z Przedmieściami Miaſt pomienionych rzecz nie iednaka, gdyż, co na nich mieſzkaią po więkſzey części daleko podley niżeli obywatele Miaſt Samych ſię żywić muſzą; Tedy iedno owych Przedmieſzczanow, co pod Akcyzą i Serwizem^[5] położeni, do Rzędow Miaſt pociągać, drugich zaś do Rzędow poſpolitych oſob wieyſkich policzyć.
 Wſzyſtkie zaś w Miaſtach i na przedmieściach, ile na oſtatnim mieyſcu wyrażone pod Akcyzą i Serwizem ſtoią, mieſzkają oſoby, na Trzy ſię Rzędy dzielą, a należą.

Do I. Rzędu

 Burmiſtrzowie, Radni, Doctores Medicinæ, Adwokatowie albo Juriſtowie i drudzy Uczeni ludzie, celnieyſi Kupcy Hadlerze, przednieyſi oficyaliſtowie i ci, ktorzy bez Profeſſyi iakiey, z Pieniędzy ſwoich żyią, Arendarze Krolewſzczyzn, iako to Młynarze, Winiarze, Kaczmarze, Kunſztmiſtrzowie, Cyrulicy, Gościnni.

Do II. Rzędu

 Wſzyſcy w obec oſiedli Mieſzczanie, Młynarze Ktorym wiatraki albo inne młyny mnieyſze należą, Rzemieślnicy, Piwowarzy, Kupcy i Handlerze mnieyſi, oficyaliſtowie drobnieyſi, Ktorzy corok 30. Talerow penſyi nie maią, Czeladnicy Kupieccy.

Do III. Rzędu

 Mieſzczanie ubożſzy i Rzemieślnicy nie oſiedli, ktorzy Rzemioſłu ſwemu dogodzić nie potrafią, iako i podleyſza Czeladź kramarſka i kupiecka i Rzemieślniczkowie iako i wſzyſcy podleyſi mieyſcy i Czeladnicy.
[4] Naoſtatek co do Trzeciego Rzędu, poſpolitych oſob wieyſkich, należy: Wſić w prawdzie lub dziedziny na dalſze rzędy podzielone nie bywaią lecz względem tych, co na nich mieſzkają, niżey położone Cztery Rzędy ſtanowią ſię, i należą.

Do I. Rzędu

 Maiętni, między któremi Staroſtowie i Urzędnicy, Sołtyſi dziedziczni i lenni także Kaczmarze dziedziczni i Arendarze Młynarze, Piwowarowie, byle na ſłużbie Pańſskiey nie będący, Owczarze, Maiętni oſiedli kmieciowie, ktorzy co rok 50. Talerow twardych i więcey poboru dawaią, i maiętni Handlerze, karczmarze, iako i Arendarze Folwarków Pańſkich, Poborcy, Włodarze Gburzy lenni, Łodziarze.

Do II. Rzędu

 Drudzy Siedlacy, Gburzy, Rzemieślnicy, drobnieyſi Handlerze i Kramarze, wolni, Woyci, Młynarze w młynach mnieyſzych iako i na wiatrakach, Owczarze podleyſi. co jedno do 500. owiec a między nimi i ſwoie paſą. i inſi Piſarkowie goſpodarſcy i ſpichlerzowi, Gaiowi i tym podobni

Do III. Rzędu

 Zagrodnicy wyborni i drudzy, chałupnicy, komornicy; w Pańſkiey barwie chodzący i drudzy czeladnicy, iako to Myśliwcy, Piwowarzy, Kucharze, Ogrodnicy, Krawcy, ſtangreci albo woźnicy; Potym też tu należą na Auzcugach^[6] mieſzkaiący albo Ktorzy ſprzedawſzy ſtatki kontrakt o dożywocie przy wolnym mieſzkaniu uczynili.

Do IV. Rzędu

 Chyźnicy^[7] i wſzelka czeladź tak na Folwarkach iako i u Poddanych, owczarzow i gdzie indziey Przyczym i to wiedzieć: Ze ſynowie i corki Goſpodarzow, poki ſwego właſnego nie maią pożywienia, względem ślubu i chrzcin nie podług Rzędu Rodzicow ſwoich, lecz iedno podług Rzędu IV. iako czeladnicy takſowani być powinni Gdyby zaś za cztery niedziele po ożenieniu ſię, właſne pożywienie zakupić albo inſzym ſpoſobem przyiąć chcieli, tedy Plebanowi Takſę Stolæ podług owego Rzędu, do ktorego od nich nabyty żywienia ſię ſpoſob albo Profeſſya należy, bez wſzelkiego odporu oddać powinni.
 Po tych tedy wyżey pomienionym ſpoſobem uczynionych podziałach, a tudzież mocno założonych Fundamentach iuż teraz naſtępuie Takſa dla każdego Rzędu ſamego.

I. Od ślubu, zapowiedania i wprowadu al.^[8] wwodzin.

[5] [6] [7]

	Tal. TwardTward.	Czeſk:[9]	Den.[10]
I. Oſoby Szlacheckie i wyżßego ſtanu dawaią
W Rzędzie I. Plebanowi	5		–
i Ofiarę
Kiedy ſię zaś ślub extra Parochiam[11] odprawuie do ſtaiedoſtaie Pleban miaſto ofiary nie uczynioney	2	15	–
Poſługaczom Kościelnym	1	–	–
Lecz ci nie doſtaią ofiary, i tak też, gdy ſię ślub extra Parochiam odprawuie miaſto niey żadnego equiwalentu
W II. Rzędzie.
Plebanowi	2	–	–
i Ofiarę.
Kiedy ſię zaś ślub extra Parochiam odprawi, miaſto niey	1	–	–
Kościelnym	– – – –	15	–
Ktorzy także ani za nię Æquiwalentu nieod bieraiąnieodbieraią
Kiedy zaś ślubbiorący Kościelnym miaſto ofiary cokolwiek podarować chcą, tedyć im to wziąć wolno, lecz nie godzi im ſię w tey mierze żadnym narabiać prawem, ponieważ im tego iako powinności wyciągać nienależy.
Kiedy oblubienicę, iak ſię zwykło, iey Pleban porządny oddaie, Plebanowi oblubieńca od zapowiedania płaci ſię.
W 11. Rzędzie	2	– –	–
Kościelnym	– – – –	15	–
W 2. Rzędzie	1	– –	–
Kościelnym	– – – –	10	–
II. W Miaſtach, a to
a) Od zapowiadania, w
I. Rzędzie daie ſię
In 1. Claſſe Perſonarum.
Plebanowi	– – – –	20	–
Kościelnym trzecią tego cząſtkę.	– – – –	6	8
In 2. Claſſe.
Plebanowi	– – – –	15	–
Kościelnym	– – – –	5	–
In 3. Claſſe.
Plebanowi	– – – –	7	–
Kościelnym	– – – –	2	4
b) Od ślubow
In 1ma Claſſe Perſonarum.
Plebanowi	1	–	–
Ofiarę
Kiedy ſię zaś ślub extra Parochiam odprawi, miaſto niey	– – – –	15	–
Kościelnym	– – – –	10	–
Ofiarę, albo kiedy ſię ślub extra Parochiam od prawiodprawi	– – – –	3	4
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– – – –	24	–
Ofiarę, albo kiedy ſię ślub gdzie indziey odprawi	– – – –	12	–
Kościelnym	– – – –	8	–
Ofiarę, albo miaſto niey, kiedy ſię ślub gdzie indzeyindziey dawa	– – – –	2	8
In 3tia Claſſe.
Plebanowi	– – – –	18	–
Ofiarę, albo kiedy ſię ślub extra Parochiam od prawiodprawi	– – – –	9	–
Kościelnym	– – – –	6	–
Ofiarę, albo miaſto niey, kiedy ſię ślub gdzie indziey ſtaie	– – – –	2	–
c) Od wprowadu al. Wwodźin
In 1. Claſſe.
Plebanowi	– – – –	8	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – – –	4	–
Kościelnym	– – – –	2	8
Ofiarę, albo miaſto niey	– – – –	–	10 2/3
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– – – –	6	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	3	–
Kościelnym	– –	2	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	–	8
In 3tia Claſſe;
Plebanowi	– –	2	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	1	–
Kościelnym	– –	–	8
Ofiarę albo miaſto niey	– –	–	22/4
Ktory wprowad iednak iedno u Katolikow, a nie u Ewangelikow w obyczaiu, a tudzieſz zań nic ſię nie płaci.
II. Claſſis
a) Od Zapowiadania
In 1ma Claſſe Perſonarum
Plebanowi	– –	15	–
Kościelnym	– –	5	–
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– –	9	–
Kościelnym	– –	3	–
In 3tia Claſſe.
Plebanowi	– –	5	–
Kościelnym	– –	1	8
b) Od ślubow
In 1. Claſſe Perſonarum.
Plebanowi	– –	24	–
Ofiarę, albo gdy ſię slub extra Parochiam odprawi	– –	12	–
Kościelnym	– –	8	–
Ofiarę, albo gdy ſię ślub extra Parochiam dzieie	– –	2	8
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– –	16	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	8	–
Kościelnym	– –	5	4
Ofiarę albo miaſto niey	– –	2	92/3
c) Od wprowadu.
In 1. Claſſe.
Plebanowi	– –	6	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	3	–
Kościelnym	– –	2	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	–	8
In 2. Claſſe.
Plebanowi	– –	4	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	2	–
Kościelnym	– –	1	4
Ofiarę albo miaſto niey	– –	–	52/3
In 3tia Claſſe.
Plebanowi	– –	2	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	1	–
Kościelnym	– –	–	8
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	–	22/3
Tego wprowadu zaś u Ewangelikow niemaſz, a iedno ſię od ślub biorących wiary KatolikieyKatolickiey zań zapłaci.
III. Na wſiach lub dziedzinach.
a) Od zapowiedania
In 1ma Claſſe.
Plebanowi	– –	12	–
Kościelnemu	– –	4	–
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– –	9	–
Kościelnemu	– –	3	–
In 3tia Claſſe.
Plebanowi	– –	6	–
Kościelnemu	– –	2	–
In 4ta Claſſe.
Plebanowi	– –	3	–
Kościelnemu	– –	1	–
b) Od ślubow dania
In 1ma Claſſe.
Plebanowi	1	–	–
Ofiarę, albo miaſto niey, kiedy ſię ślub extra Parochiam odprawi	– –	8	–
Kościelnemu	– –	10	–
In 2da Claſſe.
Plebanowi	– –	24	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	6	–
Kościelnemu	– –	8	–
In 3tia Claſſe.
Plebanowi	– –	18	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	4	–
Kościelnemu	– –	6	–
In 4ta Claſſe.
Plebanowi	– –	12	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	3	–
Kościelnemu	– –	4	–
c) Od Wprowadu ſię od Ewangelikow i na wſiach nic nie płaci, Katolicy zaś zań i za świecę woſkową daią Plebanowi ſwoiemu ogolnie	– –	2	–
Za świadectwo, że miedzymiędzy oddać ſię maiącemi Impendimentum Canonicum albo ſłuſzney przeſzkody niemaſz tak od Szlacheckich iako i mieyſkich i wieyſkich oſob bez rożnice Rzędow dać ſię ma	– –	10	–

 Czyli zaś takiego Atteſtatum de non obſtante Impedimento Canonico potrzeba czy nie: to ſzczegulnie na rozeznaniu ślub daiącego zawiſło: Tak że Plebanom albo też Kaznodzieiom i Kuratuſom tey albo owey Religii nie wolno Parafianow ſwoich przeciw ich woli a bez żądania wyraźnego tego co ślub daie, do przyięcia onegoż przymuſzać. Ani też tu pociągać świadectwa o Zadoſyćuczynieniu Powinnościom Stolæ albo od zaſzłey Zapowiedzi, ktore darmo dać należy. Wſzakże pomienionych ceduł od zaſzłey zapowiedzi nie wydawać aż po trzeciey zapowiedzi, co i na cedułach wyraźnie oznaymić, aby ślub daiący o zaſzłey zapowiedzi nie zawodne miał upewnienie.
[8] Procz tego zapowiedż, gdy zrękowani^[12], extra Parochiam ślub biorą, zawſze tak in foro ſponſæ iak ſponſi od Plebana ordynaryinego ſię ſtać, i onemuż, gdyby Konſyſtorz a tria proclamatione dyſpenſował, uſtanowioną Takſę, rowno iak gdyby ſię troyna ſtała była, oddać należy.

Nad to przy dawaniu i braniu ślubow niżey położone Principia regulativa ſą uchwalone.

I. Ci, ktorzy ſię przed wzięciem ślubu ſpołku małżeńſkiego dopuścili, ogolnie trzecią część nad uſtanowioną Takſę oddać powinni.

II. Kto świadectwa o prawdziwie zaſzłym ślubie albo oddaniu żąda, tyle za nie dać powinien ile od ſamego ślubu podług Rzędu ſwoiego, wſzakże ofiarę wyiąwſzy: Lecz do takowego świadectwa nikogo nieprzymuſzać, ale to na woli każdego, brać albo nie brać onegoż.

III. Stanowi ſię, że Parochia ſponſæ ma być ordynaryina, a Plebawi iey oddanie zrękowanych iedynie należy; Jeśli tedy Zrękowana przed ćwiercią roku z Parafii dokąd inąd na mieſzkanie nie wyſzła, tedy ią poty za Parafiankę dawnego mieć Plebana.

IV. Gdy tedy Zrękowana w inſzey Parafii ślub bierze, powrocili nie powrocili do dawney Parafii, Plebanowi ſwoiemu należytemu przy oddaniu Powinności Stolæ podług iey Rzędu i dla nie zaſzłey ofiary co miaſto niey uſtanowiono oddać, co ſię u Katolikow i o Wprowadach i uſtawionych przy nich ofiarach w Parafiach Katolickich rozumie.

V. Ponieważ i ta wątpliwość zaſzła, czy, gdyby w Parafii Katolickiey kto w Modlitewni lub Betauzie^[13] w Parafii pomienioney założonym ślub brał, to także pro actu extra Parochiam peracto poczytać; to zaś tym mniey wątpliwości iakiey podpada, ponieważ inſze takowe Actus, ktore ſię od kogo innego, a nie od ordynaryinego odprawuią Plebana, pro extra Parochiam factis mieć powinno: Więc uſtanowiono, aby i w tenże przypadek Takſę Stolæ oraz z tym, co dla ofiary uſtawiono, plebanowi Sponſæ oddać, czego zaś reciproce albo na wzaiem przeſtrzegać, kiedy ſię w Parafiach Ewangelickich ślub Sponſæ od w niey zoſtaiącego kuratuſa Katolickiego odprawuie. Naoſtatek

VI. I otym wiedzieć, że kiedy Sponſus & Sponſa w rożnych Parafiach żyią, Takſę od zapowiedzi na każdym mieyſcu a podług każdego kondycyi, od ślubu zaś Secundum conditionem ſponſi, a to, co ſię na poślednim namienia mieyſcu, iedno Plebanowi Sponſæ płacić powinno. Lecz gdy Sponſus & Sponſa wiedneyże Parafii zoſtaią, a tudzieſz od oboyga iedno iedna idzie zapłata, tedy ſię Takſa zawzdy Secundum conditionem Sponſi tak od zapowiedzi iak od ślubu ordynuie.

II. Od chrzcin albo chrztu niżey położoną Takſę Stolæ oddać.

	Tal. TwardTward.	Czeſk:	Denar:
I. Szlacheckie i wyżſzego Stanu oſoby dawaią: In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	2	20	–
Ofiarę, albo kiedy eię chrzeſt extra Parochiam odprawuie miaſto niey	1	10	–
Kościelnym	– –	20	–
In 2da Claſſe.  Plebanowi	1	10	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	20	–
Kościelnym	– –	10	–
Ktorzy przy chrzcinach Szlacheckich, bądź że ſię chrzeſt in Parochia bądź extra illam odprawuie, żadney ofiary albo miaſto niey æquiwalentu nie odbieraią, chyba co bym im z dobrey woli dawano było.			[9]
Od wywodzin Położnic Szlachta niczego nie dawa, gdzieby zaś takie odprawić chciano, procz ofiary niczego od nich nie wyciągać.
II. W Miaſtach, a to In 1ma Claſſe  a) Od chrzcin In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– – – –	24	–
Ofiarę, albo gdy ſię Akt extra Parochiam dzieie miaſto niey	– – – –	12	–
Kościelnym	– – – –	8	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – – –	2	8
In 2da CaſſeClaſſe.  Plebanowi	– – – –	16	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	8	–
Kościelnym	– – – –	5	4
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	1	92/3
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– – – –	6	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	3	–
Kościelnym	– – – –	2	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	– –	8
b) Od wywodzin Położnic In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– – – –	8	–
Ofiarę, albo kiedy ſię Actus extra Parochiam odprawuie miaſto niey	– – – –	4	–
Kościelnym	– – – –	2	8
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	–	102/3
In 2da Cl ſſeClaſſe Perſonarum.  Plebanowi	– – – –	5	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	2	6
Kościelnym	– – – –	1	8
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	– –	62/3
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– – – –	3	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	1	6
Kościelnemu	– – – –	1	–
Ofiarę albo miaſto niey	– – – –	–	4
IIda Claſſis.  a) Od chrzcin In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– – – –	16	–
Ofiarę, albo kiedy ſię Actus extra Parochiam od wiodprawuie, miaſto niey	– – –	8	–
Kościelnym	– – –	5	4
Ofiarę, albo miaſto niey	– – –	1	91/3
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– – –	12	–
Ofiarę, albo miaſto niey,	– – –	6	–
Kościelnym	– – –	4	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – – –	1	4
In 3tia Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– – –	5	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – –	2	6 [10]
Kościelnym	– –	1	8
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	–	62/3
b) Od wywodzin Położnic In 1ma Claſſe Perſonarum.  PlebanwiPlebanowi	– – –	6	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – –	3	–
Kościelnym	– – –	2	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– – –	–	8
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– – – –	4	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	2	–
Kościelnym	– –	1	4
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	–	52/3
In 3tia Claſſe;  Plebanowi	– –	2	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	1	–
Kościelnym	– –	–	8
Ofiarę albo miaſto niey	– –	–	22/3
III. Oſoby poſpolite wieyſkie od  a) Chrzcin In 1. Claſſe.  Plebanowi	– –	10	–
Ofiarę albo kiedy ſię chrzeſt extra Parochiam od prawuieodprawuie, miaſto niey	– –	5	–
Kościelnemu	– –	3	4
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– –	6	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	3	–
Kościelnemu	– –	2	–
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– –	4	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	2	–
Kościelnemu	– –	1	4
In 4ta Claſſe.  Plebanowi	– –	3	–
Ofiarę, albo miaſto niey	– –	1	6
Kościelnemu	– –	1	–
Kościelni od tych Aktow nie biorą żadney Ofiary, a ztąd też, kiedy ſię chrzeſt extra Parochiam odprawuie miaſto niey żadney nadgrody.  b) Od wywodzin Położnic  Na wſiach ogolnie bez rożnice klas albo rzędow dać	– –	1	–
Gdzie Pleban także ma Ofiarę, albo kiedy ſię Akt od niego nie odprawi	– –	–	6

Nad to przy chrzcinach niżey położone Principia obſerwować.

1. Od chrztu dziecięcia łoża nieprawego, ktore naſtępuiącym małżeńſtwem nie wzięło legitymacyi, wyżey uſtawioną Takſę w dwoynaſob oddać.

2. Ex anticipato concubitu zaś przed czaſem narodzone dziecię porownać tym, ktore ſą łoża prawego, i nie brać od niego wyżſzey nad uſtawioną Takſę.

3. Nalezionka, ktorego Rodzicow nie wiedzą, Pleban bez zapłaty ochrzcić powinien.

[11]

4. Owych Małżonkow, ktorzy właſney nie maią Subſtancyi, goſpodarſtwa albo Profeſſyi, ale ieſzcze u ſwych Rodzicow i o ich chlebie żyią, ile do chrzcin i wywodzin nie podług rzędu Rodzicow ich takſować, ale do Rzędu pośledniego liczyć.

5. Gdy ſię trafi, że baba Rodzących pilnuiąca dziecię z potrzeby ochrzci, tedy Plebanowi iedno Takſę Stolæ oddać, kiedy dziecię żywym zoſtaie; Lecz gdy wnet po chrzcie z potrzeby odebranym umrze, Pleban ſię niczego za to upominać nie powinien

Ogolnie w takoweż potrzeby ochrzczenie wſzelkiey zażywać oſtrożności, a iedno go in caſu Summæ neceſſitatis zażywać. Tak też nie wolno żadney Babie położnic pilnuiącey u Ewnagelikow takiego chrztu z potrzeby pierwey nim ſię dziecię zupełnie na świat wybiie odprawić.

6. Ponieważ też Xięża Katoliccy podług ſwoich Reguł do odprawienia chrztu iedno trzech przypuſzczaią chrzeſtnych, tedy i Ewangelicy, kiedy chrzeſt od Plebana Katolickiego odprawić daią, podług tego ſię ſprawować, a w ten przypadek nie więcey iak trzech chrzeſtnych zapraſzać. Kiedy zaś Pleban Katolicki tego aktu nie odprawuie, ale ſię chrzciny w Kościele Ewangelickim albo Modlitewni dzieią, tedy wolno chrzeſtnych zaproſić ile ſię podoba, aż do dalſzey uſtawy, Pleban Katolicki nie ma, czym ſię w tey mierze ſprzeciwiać.

7. Chcieli też ſobie dotąd zacy albo Klechowie Katoliccy i Kościelni to prawo przywłaſzczyć, aby ich iedynie albo ſamych do piſania liſtow kmotrowſkich^[14] zażywać; Lecz iż to rzecz na woli każdego zależąca, w ktorey nikogo nie niewolić; Tedy i ten zły obyczay na potym cale ma być znieſiony, i wolno będzie każdemu dać napiſać liſty kmotrowſkie, przez kogo mu ſię ſpodoba. Naoſtatek

8. Przydawa ſię częſtokroć, iże rożne oſoby, a zwłaſzcza w oſiadanie ſtatkow kmiecich albo gburſkich autentyczne o chrzcie zaſzłym świadectwo pokazać powinni, a iże dotąd takſa takowego świadectwa o chrzecie ieſzcze nie uſtawiona, a Fararze niektorzy w teyſprawietey ſprawie miarę przebierali. Tedy ſię teraz wyraźnie ſtanowi, aby od świadectwa pomienionego o chrzcie Plebanowi powſzechnie więcey nie dawać iak 5. Czeſskich.

Atoli oprocz Papieru pieczętowanego.

 Przy czym i to uſtanawia ſię, aby wſzyscy Parafianie Plebanowi ſwoiemu lub Ewangelickiemu lub Katolickiemu oznaymowali, ktorego dnia i ktorey godziny dziecię ſię narodziło, potym też, ktorego dnia ſię ma ochrzcić, ieśli ſię chrzciny extra Parochiam odprawić maią i Jakoż ſię i dzień śmierci Plebanowi oznaymić powinien, żeby to wſzyſtko w Kſięgach chrzeſtnych i Kościelnych, ktore fidem publicam mieć powinnne, zapiſać, a Konſygnacyą narodzonych i zmarłych podług Patentu corocznie oddać.

III. Od pogrzebow.

	TalTal. Tward.	Czeſk:	Denar:
I. W Pogrzeby oſob Szlacheckich i drugich ieſzcze wyżſzego ſtanu, ktore więcey lat niż 21 maią, albo więc od Rodzicow ſwoich właſną Ekonomią albo goſpodarſtwem odłączeni albo wydani ſą bądź na wſiach bądź też i w Miaſtach płacić od pogrzebu i płacht albo całunow  Plebanowi In 1. Claſſe	10	–	–
In 2da Claſſe.	6	–	–
Plebanowi i drugiey Xięży w ſtułach przed truną chodzącey od chodu każdemu	1	–	–
Ordynaryiny zaś Pleban dla ſiebie, choć do prowadu pogrzebnego nie żądany, przecię odchodu ſwoie zawzdy bierze.  Od Kazania pogrzebnego	1	–	– [12]
– Parentacyi	1	–	–
– Kazania na mieyſcu albo dworze	1	–	–
Plebanowi za Spolium bez rożności rzędow z	4	–	–
Od prowadzenia konia	8	–	–
A to kiedy ſię komu ſpodoba aby Spolia noſili albo konia prowadzili, bo bez tego Xięża w tey mierze żadney nie maią pretenſyi.  A ponieważ tym ſpoſobem Spolia zapłacone bywaią, tedy ich nie żądać in Natura, ani Krucyfixow, wieńcow, herbow i ozdob z trum odbierać  Plebanowi Ofiarę.  W Miaſtach od pogrzecb upogrzebu Szlacheckiego Kościelnym daią In 1ma Claſſe	4	–	–
In 2da Claſſe	3	–	–
Na wſiach kościelnym In 1ma Claſſe	3	–	–
In 2da Claſſe	2	–	–
Od opowiadania zmarłego z ambony al. Kazalnice Plebanowi	– –	20	–
Od cichey depozycyi pomienionych oſob Szlacheckich, ktorą obrać każdemu wolno, choć by ſię też z pochodniami i dzwonieniem odprawiła.  Plebanowi In 1ma Claſſe	5	–	–
In 2da Claſſe	3	–	–
Kościelnym w mieście In 1ma Claſſe	1	10	–
In 2da Claſſe	– –	24	–
Kościelnym na wſiach In 1ma Claſſe	1	–	–
In 2da Claſſe.	– –	20	–
Od małoletnich oſob Szlacheckich, a ktore ſię wyżey nie excypuią doſtaie Pleban za publiczny akt pogrzebny od wſzyſtkiego ogołem i za Spolia In 1ma Claſſe	8	–	–
In 2da Claſſe	4	–	–
Ofiarę  Kościelnym w Miaſtach In 1ma Claſſe	1	10	–
In 2da Claſſe	1	–	–
Kościelnym na wſiach In 1ma Claſſe	– –	24	–
In 2da Claſſe	– –	20	–
Co ſię tycze Kazania pogrzebnego i ktore ſię na Dworze odprawuie, iako i inſzych obrzędow, kiedy ich żądaią, tedy ſię w Miaſtach tak zachować iako z pełnoletnemi oſobami Szlacheckiemi.  Od cichey depozycyi pomienionych małoletnich oſob Szlacheckich Plebanowi należy In 1ma Claſſe	4	–	–
In 2da Claſſe	2	–	– [13]
Kościelnym w miaſtach bez klas rożności	1	–
Kościelnym na wſiach	– –	20	–
IIII. W Miaſtach, a to  I. Rzędu od pogrzebow  a) Owych oſob, ktore więcey niż 21. lat maią, albo iuż ſą wydane, albo przecię ſwoię właſną maią profeſſyą albo Ekonomią dawa ſię In 1ma Claſſe Perſonarum  Plebanowi lub chod odprawi lub nie	2	–	–
Ofiarę, dla Plebana i Kościelnych weſpoł; kiedy ſię zaś pogrzeb extra Parochiam odprawi Plebanowi miaſto niey	1	–	–
Kościelnym	– –	20	–
Kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi miaſto Ofiary	– –	10	–
In 2da Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	1	8	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey  Plebanowi	– –	19	–
Kościelnym	– –	12	8
Miaſto ofiary kiedy pogrzeb ſię extra Parochiam od prawiodprawi	– –	6	4
In 3tia Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– –	24	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł albo miaſto niey Plebanowi	– –	12	–
Kościelnym	– –	8	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	4	–
b) Od małoletnich oſob, i ktore wyżey nie ſą excypowane In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	1	–	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł, albo miaſto niey, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi Plebanowi	– –	15	–
Kościelnym	– –	10	–
Miaſto ofiary kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	3	4
In 2da Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– –	24	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey Plebanowi	– –	12	–
Kościelnym	– –	8	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	4	–
In 3tia Claſſe Perſonarum.  Plebanowi	– –	16	–
Ofiarę albo miaſto niey	– –	8	–
Kościelnym	– –	5	4
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	–	2	8
II. Rzędu, od pogrzebow  a) Owych oſob, ktore więcey lat maią niż 21. albo [14]iuż ſą wydane albo też iedno ſwoię właſną maią Profeſſyą albo Ekonomią, dać In 1ma Claſſe Perſonarum.  Plebanowi lub chod od niego żądany będzie lub nie	1	18	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych oraz, lecz kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi, miaſto niey Plebanowi	– –	24	–
Kościelnym	– –	16	–
Miasto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	8	–
In 2da Claſſe.  Plebanowi	1	–	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł, albo miaſto niey Plebanowi	– –	15	–
Kościelnym	– –	10	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	5	–
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– –	20	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey Plebanowi	– –	10	–
Kościelnym	– –	6	8
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	3	4
b) Od oſob małoletnich, i ktore wyżey nie ſą excypowane dać In 1ma Claſſe.  Plebanowi	– – –	24	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł albo miaſto niey Plebanowi	– – –	12	–
Kościelnym	– – –	8	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– – –	4	–
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– – – –	18	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł albo miaſto niey Plebanowi	– –	9	–
Kościelnym	– –	6	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	3	–
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– –	12	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł albo miaſto niey Plebanowi	– –	6	–
Kościelnym	– –	4	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	2	–
Nad to w Miaſtach rożnice Klas i oſob Pleban doſtaie  Od Kazania pogrzebowego	1	–	–
Od Parentacyi	– –	15	–
Od Spiſania albo przeczytania biegu pożycia	– –	10	–
Od Kollekty	– –	8	–
Od prośby albo zalecenia	– –	2	–
Od Podziękowania	– –	2	– [15]
Od Zmarłego opowiadania	– –	2	–
Od wſzyſtkich na oſtatnim mieyſcu pomienionych Aktow podług woli każdego obrać albo zaniechać ſię mogących Plebanowie bądź Ewangelickiey bądź Katolickiey wiary Takſy uſtawioney wyciągać nie mogą, chybaby Akt takowy od nich był żądany i odprawiony, gdyż to nie tylko iuż w Takſie Alt-Ranſztadſkiey ufundowano, ale też takie Akty ſame przez ſię ſą meræ Facultatis, zaczym to ſłuſznie na woli Parafianow Zoſtawić, od kogo ie chcą dać odprawić, zwłaſzcza więkſza ich część takowa, że ich Xiądz wiary rożney w tey mierze, iako ſię żąda, odprawić nie może; Gdy tedy w Parafiach Katolickich przez Kaznodzieie w Betauzach (Modlitewniach) albo też inſze Ewangelickie, a w Parafiach Ewangelickich przez Kuratuſy Katolickie przerzeczone akty do obrania wolne, odprawuią ſię, tedyć ci uſtanowioną takſę ſłuſznie odbieraią lecz Plebanowie ordynaryini za to niczego pretendować nie mogą: Czego nie tylko w Miaſtach ale też przy Szlacheckich oſobach i na wſiach przeſtrzegać.  III. Vw poſpolitych oſob wieyſkich.  Od pogrzebow dawać, a to  a) Owych oſob, ktorym wieceywięcey lat niż 21 albo ktore iuż był wydane albo ſwoię iuż mieli Profeſſyą albo Ekonomią In 1ma Claſſe.  Plebanowi	– –	24	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł, kiedy zaś pogrzeb extra Parochiam odprawuie ſię PLebanowi	– –	12	–
Kościelnym	– –	8	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– –	4	–
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– –	12	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych weſpoł albo miaſto niey Plebanowi	– –	6	–
Kościelnym	– –	4	–
Miaſto ofiary kiedy, ſię pogrzeb extra Parochiam odprawuie	– –	2	–
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– – – –	6	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey Plebanowi	– – – –	3	–
Kościelnym	– – – –	2	–
Miaſto ofiary, gdy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– – – –	1	–
In 4ta Claſſe.  Plebanowi	– – – –	4	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey Plebanowi	– – – –	2	–
Kościelnym	– – – –	1	4
Miaſto ofiary, gdy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– – – –	–	6 [16]
b) Od pogrzebow oſob małoletnich, a ktore ſię ad a) nie excypuią dawać In 1ma Claſſe  Plebanowi	– – – –	18	–
Ofiarę dla Plebana i Klechy weſpoł, albo kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi miaſto niey Plebanowi	– – – –	9	–
Kościelnym	– – – –	6	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parocchiam odprawi	– – – –	3	–
In 2da Claſſe.  Plebanowi	– – –	9	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych, albo miaſto niey Plebanowi	– – –	4	6
Kościelnym	– – – –	3	–
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– – – –	1	6
In 3tia Claſſe.  Plebanowi	– – – –	5	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych, albo miaſto niey Plebanowi	– – –	2	6
Kościelnemu	– – – –	1	8
Miaſto ofiary, kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawi	– – – –	–	10
In 4ta Claſſe.  Plebanowi	– – – –	3	–
Ofiarę dla Plebana i Kościelnych albo miaſto niey Plebanowi	– – – –	1	6
Kościelnemu	– – – –	1	–
Miaſto ofiary, kiedy pogrzeb extra Parochiam ſię odprawi	– – – –	–	6
Nad to Pleban na w ſiachwſiach bez rożnice Klas doſtaie  Od Kazania pogrzebnego	– – – –	24	–
Od Parentacyi	– – – –	12	–
Od ſpiſania i przeczytania biegu żywota	– – – –	8	– –
Od Kollekty	– – – –	6	–
Od Prośby lub zalecenia	– – –	1	–
Od Podziękowania	– – –	1	–
Od Opowiadania zmarłego	– – –	1	–
Atoli ſię i tu wſzyſtko powtarza, co ſię w tey mierze iuż przy Miaſtach namieniło, to ieſt, że żaden Pleban zapłaty od Aktow pomienionych nie bierze, chyba gdy ie ſamże odprawi Od wydzwaniania Przy pogrzebach daie ſię Na Wſiach  Gdzie 1. albo 2. Dzwony, od każdego zadzwonienia albo Pulſy	– – –	1	–
Gdzie zaś 3 dzwony	– – –	1	6
W Miaſtach.  In 1ma ClaſſaClaſſe Od każdego zadzwonienia lub pulſy	– – –	3	–
In 2da Claſſe	– – – –	2	–

[17]

Z wyżey położoney uſtawy dzwoniarz ieſzcze z oſobna iednę trzecią cząſtkę doſtaie.

 Kiedyby zaś w farnym Kościele więcey dzwonow było niż, 3. chciałby kto ſobie więcey niż trzema dzwonami dzwonić, tedy iemu należy zgodzić ſię dla drugich dzwonow tak z dzwoniarzem, iako, i z Kościołem; co ſię i w ten przypadek rozumie, kiedy w dzwon trzeci nie od Kościelnego ſamego dzwoniono bywa, ale do tego dwie albo trzy cudze oſoby za gotowe pieniądze naiąć przychodzi: W ten przypadek rzecz podług dawnego obyczaiu zoſtawia ſię.
 Wſzakże przy tym dobrze wiedzieć, że nikt nie powinien przy ſwoim Kościele farnym więcey razow albo puls dać zadzwonić nad 4. to ieſt raz po ſkonaniu zmarłego a trzy razy w ſamże pogrzeb.
 Gdy tedy ktoś w Parafiach katolickich, przy Kościołach z łaſki albo inſzych Ewangelickich i Modlitewniach a w Parafiach Ewangelickich przy Kuracyach albo inſzych Kościołach Katolickich więcey razow dzwonić daie, tedy to na woli każdego, a nie wolno Kościołowi ordynaryinemu Farnemu za więcey Razow nad 4 czego żądać.

W oſtatku przy pogrzebach i niżey położone obſerwować Principia.

Imo. W Takſie w przod idącey uſtawione ofiary,,ofiary, a kiedy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawuie miaſto nich zaznaczone nadgrody albo æquiwalenta, iedno o publicznych albo ſolennych pogrzebach rozumieć.
 Wcicheć w prawdzie ciał zmarłych depozycye na to z razu ſzła ugoda, żeby przy takowych iedno tam, gdzie ſię dotąd było zwykło, ofiara oddawna była; Lecz ponieważby z tąd nowe Kłotnie uroſły były: Tedy ſię mocno uſtanowiło, aby w pomienione ciche depozycye albo pogrzeby bądź ze Szlachty bądź też w miaſtach, albo też na wſiach Plebanowi i Kościelnym miaſto ofiary trzecią część tego, co im uſtawiono podług klas albo rzędow oddawać.

IIdo. Kiedy przy pogrzebie nieiakim więcey pieśni niż ſię zwykło, iako iednę w domu, w drodze ile trzeba, a iednę przy pogrzebieniu, zaśpiewać żądaią, tedy Pleban weſpoł z kościelnym od każdey pieśni nad zwyczay śpiewaney bierze po Czeſkiemu i 4. Denarach, Lecz nie wolno iemu od pieśni w Kościołach Ewangelickich albo też Modlitewniach śpiewanych zapłaty wyciągać, ponieważ i to na woli każdego zawiſło.

IIItio. Kiedy Pleban po ciało zmarłe, aby ie zewſi do miaſta, albo też z inſzego mieyſca na drugie podług żądania prowadzić, oſobą ſwoią idzie, tedy ſię w tey mierze z nim i Kościelnemi z oſobna zgodzić trzeba.

IVto. Od dzieci, ktore w połogu matek umieraią, gdy ſię iedno cicho chowaią bądź że ſą Szlacheckie, mieyſk e,mieyſkie, albo wieyſkie, doſtaie Pleban i Kościelni iedno połowę tego co ſię podług wyżey wyrażoney uſtawy i podług klas albo Rzędow od cichego pogrzebu drugich oſob małoletnich dać powinno.

Vto. Ponieważ iuż w Takſie ſamey ſpecyfikowano albo wyraźnie powiedziano, iak wiele gdy ſię pogrzeb extra Parochiam odprawuie, Plebanowi i Kościelnym miaſto ofiary nie oddaney należy; Tedy ſię tu dla obiaśnienia dokłada, że i o tym pogrzebie rozumieć iż ſi;ſię extra Parochiam odprawuie, ktoryć ſię w Parafii ale nie od Plebana ordynaryinego dzieie.

VIto. Kiedy ſię u Szlachty albo i w miaſtach ciał zmarłych depozycya wprzod po cichu odprawi, a po tym Exequiæ Solennes naſtępuią, tedy Plebanowi onego mieyſca wolno upominać ſię powinności Takſy Stolæ nie iako od cichey depozycyi, ale od pogrzebu publicznego.

[18]

VIImo. Kiedy ſię ciało z marłezmarłe z Parafii do Parafii prowadzi, i gdzie indzie ſchowa, powinno Plebanowi mieyſca, z ktorego ſię wyprowadza, za pogrzeb wymierzoną uſtawę zapłacić, a Plebanowi, co potym ciało zmarłe na pochowanie odbiera, także wolno tego, co podług Takſy należy zupełnie wyciągać.

VIIIto. Wſzyſcy zaś Plebanowie, przez ktorych Parafią takowe ciała zmarłe wożone bywaią, niczego pretendować nie maią, chyba żeby od nich iakiego konwoiu, dzwonienia albo inſzych obrzędow żądali, gdzieby ſię z nimi podług uſtawy zgodzić. A ponieważ na oſtatek.

IXno. X,X. Biſkupowi Wrocławſkiemu pro tempore^[15] od ciał zmarłych, ktore ſię ziednego mieyſca na drugie wożą, z dawnego obyczaiu Spolium należy. Tedy ſię dla wiadomości każdego ſtanowi: Aby XX. Biskupowi od każdey Parafii Katolickiey, przez ktorą ſię ciało zmarłe przewozi, trzecia część za cicho depozycyą uſtawioney ſummy podana była.

 Potym ſię ieſzcze do dzwonienia na gromadę w odprawuiące ſię nabożeńſtwo uſtanawia, aby zgoda między Plebanem Katolickim i między Dozorcami Modlitewień albo Betauzow uczyniona względem dzwonienia na nabożeńſtwo na mieyſcach, gdzie ſię iuż ſtała, i potym zoſtawała nie czyn ącczyniąc, w tym rożnice czy dzwony od Kościoła albo od iakiego Dobrodzieia albo też Gminu Kościelnego ſprawione.

Procz tego przy tey mocno uſtanowioney Takſie Stolæ niżey położone też Generalia obſerwować.

Imo. Pozwalaią ſię Plebanom Katolickim corocznie zwykłe cztery ofiary w Wielką noc, Swiątki zielone, w Gody i na Kiermaſz, nie mniey i powſzechnie chodzenie po Kolędzie. Dorozumieć ſię i tego każdy ſam przez ſię, iże Meſzne^[16], ſtołowe pieniądze, dla Plebana, ſnopy od powietrza, chleby S. Walpurgi i drugie do poborow pociągnione tak Plebanowe iak Kleſze dochody, ile ſię takich upominać każdemu ſłuſzna, i napotym od Parafianow czaſu należytego oddawać ſię maią.

IIdo. Auſzpurskiey zaś Konfeſſyi lub Ewangelickim Plebanom iedno na trzy Ofiary to ieſt w Wielką noc, zielone Swiątki i Boże narodzenie oraz z Kolendą pozwala ſię.

IIItio. A luboć i daley każdemu Parafianinowi dobroczynności z dobrey woli Plebanowi ſwoiemu świadczyć nie zakazuie ſię: Wſzakże też i z drugiey ſtrony Xięża będą wiedzieli litości ſwoiey Chrześciańſkiey nad iawną, chudobą^[17] zażywać.

IVto. Zadnemu Ewangelickiemu, ani Katolickiemu Plebanowi, Kaznodziei albo inſzemu Duchownemu nie wolno odprawić iakiego Aktu miniſteryalnego, od ktorego iakąś Takſę Stolæ oddać należy, nim piſanego nie odbierze świadectwa, że Pleban ordynaryiny z tego ukontentowan, Pleban zaś powinien, gdy mu ſię uſtawiona Takſa Stolæ odda, Atteſtacyą, de Soluta Taxa bez zwłoki wydać, albo ſię tego doczekać, że kwota namieniona przed urzędem złożona a Akt miniſteryalny niezwłocznie odprawiony będzie.

Vto. A iże w takowych Atteſtacyach dotąd rożnych wyrazow niegodziwych zażywano, ktore iedno powodem do gniewow między Xiężą obu wiar były; Więc pomienione ceduły napotym krotko ſłowy naſtępuiącemi: Atteſtor, quod mihi qua Parocho ordinario Taxa Stolæ – – Soluta ſit: dane być maią.

VIto. Od dwoiſtey Takſy Stolæ i Ofiary, kiedy ſię Akt miniſteryalny extra Parochiam odprawuie, wſzyſcy Urzędnicy Krolewſcy, ktorzy w Dikaſteryach ziem Sląskich maią Votum & Seſſionem tą uſtawą wyraźnym uwalniaią ſię ſpoſobem, tak żeby oni tylko onemu Fararzowi albo Kaznodziei, ktory Akt odprawi, uſtawioną Takſę Stolæ oddać powinni, Pleban zaś ordynaryiny od nich nic ztąd wyciągać nie może; czego iednak nie daley iak na pomienione oſoby pociągać.

[19] Jako tedy ninieſzym Takſy Stolæ ſporządzeniem wſzyſtkie dotąd zaſzłe, zkądby iedno kolwiek ſwoy początek miały, we wſzystkich Miaſtach i po Dziedzinach przez całe ſamowładne Xięſtwo Sląſko do ſzczętu kaſuią i znoſzą ſię: Tak ſię napotym ode dnia Publikacyi każdy tak Duchownego iak świeckiego ſtanu podług niego iak naypunktualnieyſprawowaćnaypunktualniey prawować i zachowywać powinien, a nikomu nie wolno i w naymnieyſzey rzeczy iemu ſię ſprzeciwiać, albo go ſzpecąc opacznie wykładać pod naoſtrzeyſzą kaźnią, takim ſpoſobem, że on, co Plebanowi ſwoiemu z tego co urwie albo wytrąci, a potym przed urzędem, (ktory iednak w ſprawach takowych ſummariiſſime i co nayrychley poſtąpić powinien) za winnego uznan będzie, potym Plebanowi przy nagrodzie zadanych ſzkod i koſztow wſzyſtkich omieſzkaną albo zaniedbaną powinność w dwoynaſob oddać, Pleban zaś, gdyby w tym miarę przebierał, to co wziął nad wymiar, także oraz przy nadgrodzie ſzkody i koſztow Parafianinowi ſwoiem, od ktorego to bezprawnie wyciſł, rownym ſpoſobem dwoy naſobnie wrocić powinien, a bądź duchowny bądź świecki ſędzia albo Magiſtrat w tey ſprawie pod ciężką ſwoią kaźnią przez ſzpary patrzyć albo pobłażać nie będzie.

 Dla Wiary publiczney pod Naywyżſzym Jego Królewſkiey Mości Podpiſem dan z Berlina d. 8. Auguſti 1750.

(	(
( L.S. ) Fryderyk
(	(

 S. de Cocceji. Mynchow

1.  auszpurska konfesja — wyznanie augsburskie
2.  fararz (z niem. Pfarrer lub czes. farář) — proboszcz
3.  kuratus (łac. curatus) — duszpasterz niższy rangą od proboszcza
4.  talar twardy — tj. bity na stopę cesarstwa niemieckiego (zamiast na stopę polską wedle grzywny krakowskiej); w 1750 w Prusach oparty na wielokrotności 30 groszy zamiast 24; zob. Ignacy Zagórski, Monety dawnéj Polski, Warszawa 1845 oraz Tadeusz Korzon, System monetarny w Polsce, Warszawa [1891].
5.  z fran. przysługa wzgl. służba wojskowa
6.  Auzcug, właśc. Auszug (niem.) — wyprowadzka.
7.  chyźnik — chałupnik, biedny chłop, zwykle bezrolny; zob. Józef Franciszek Królikowski, Proste zasady stylu polskiego..., Poznań 1826, s. 46.
8.  al. — skrótowo: albo.
9.  Czesk. — zapewne grosz praski.
10.  Den. — denar.
11.  extra Parochiam (łac.) — poza parafią.
12.  zrękowani — zaręczeni
13.  Betauz (niem. Bethaus) — dom modlitwy, zwykle protestancki
14.  kmotr — chrzestny.
15.  pro tempore (łac.) — tymczasowy
16.  meszne — dawna opłata pobierana przez parafię za msze.
17.  chudoba — skromny dobytek

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Fryderyk II Wielki.