Zielnik lekarski/110
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z110.png)
B. — Bylina dorastająca do 1 metra wysokości. Posiada liczne łodygi walcowato-kanciaste, słabo rozgałęziające się górą. Liście nieparzysto-pierzaste, złożone z lancetowatych, piłkowanych listków, pokrytych drobnymi pęcherzykami, zawierającymi lotny olejek. Żółte kwiaty zebrane w baldaszkogronie. Smak gryząco-gorzki, korzenny, zapach przenikliwie balsamiczny, kamforowy.
ROŚNIE dziko na kamienistych lub żwirowatych brzegach rzek, po miedzach, gruzach, przy drogach, po nasypach, często gromadnie.
UPRAWA. Lubi położenie słoneczne, otwarte. Mnoży się z nasion lub z rozrywania krzaczków i z pokrajanych korzeni. Zadowalnia się prawie każdą ziemią, prócz sapowatej lub czysto próchnicznej; lubi urodzajną piaszczystą i lekko glinkowatą. Przy nawożeniu mierzwą (świeżą lub starą), zadarnia szczere piaski.
KWITNIE od lipca do września.
ZBIERA SIĘ młode, miękkie gałązki i liście w czerwcu i lipcu, osobno kwiaty, nasiona we wrześniu i październiku. Suszyć w cieniu w miejscu przewiewnym, możliwie prędko, aby nie stracić łatwo ulatniającego się olejku. Przechowywać w zamkniętych skrzyniach.
SKŁADNIKI. Tanacetyna (gorzknik podobny do santoniny, wyciąganej z nasienia cytwarowego), olejek lotny, garbnik, żywica, kwas jabłeczny.
DZIAŁA krzepiąco na żołądek, wiatropędnie, wygania robaki, pobudza wydzielanie moczu.
UŻYTEK. Napar ziela i kwiatów (4 do 15 gr. liści i kwiatów na litr wody) pije się w cierpieniach żołądka, kurczach żołądkowych, zimnicy.
Odwar ziela lub nasion pije się na wypędzenie robaków. Dr Walser radzi w tym celu brać w równych częściach piołunu i wrotycza, pić zachowując lekką dietę, codziennie rano i wieczorem po 2 filiżanki.
Zewnętrznie zaleca się jako środek na rany i przeciw parchom. Olejek wrotyczowy używa się do nacierań przy podagrze i gośćcu (reumatyzmie).
Od zapachu wrotycza uciekają mole, pluskwy, pchły i inni „nieproszeni goście”.
Liśćmi można barwić tkaniny na kolor zielony, kwiatami na kolor żółty.
CENA: 100 kg kwiatów wrotycza (Flores Tanaceti) 60 zł.
