Zielnik lekarski/124
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z124.png)
J. — lub D. — Łodyga zwykle rozgałęziona, wewnątrz pusta, soczysta, trójkątna. Liście jajowato-podłużne, im wyższesze tym węższe, karbowane, liście poboczne lirowato-pierzaste z wydłużonym koniuszczkiem. Kwiaty w kątach liści, na długich szypułach, różnobarwne, od białych poczynając, w żółtych i błękitnych zabarwieniach aż do fioletu. Owoc — torebka trójścienna. Nasiona drobne, jajowate, jasno-brunatne. Zapach lekko korzenny; szczególnie uwydatnia się po roztarciu. Smak słodkawo-śluzowaty, rzeżuchowaty.
ROŚNIE na miedzach, w jasnych lasach, po odłogach i zaroślach.
UPRAWA. Hodowany należy do najpiękniejszych ozdób ogrodowych, lecz nadaje się też do obsiewania nieco podmierzwionych ugorów i pastwisk. Lubi ziemię lekką, piaszczystą, jednak dosyć żyzną i miernie wilgotną, położenie słoneczne. Zasiewa się możliwie przed deszczem w marcu lub kwietniu, albo też na jesieni dla otrzymania wcześniejszych kwiatów w następnym roku. Odległość roślin co 30 cm. Przed zasiewem glebę spulchnić. Nawozić nie trzeba. Młode rośliny oplewić.
KWITNIE od maja do września.
ZBIERA SIĘ wierzchołki rośliny, okryte pączkami i rozwiniętymi kwiatami, przez cały czas kwitnienia; jednakże zbiór wcześniejszy jest wydatniejszy co do ilości kwiatów. Ścinać sierpem lub nożyczkami. Suszyć starannie aby ziele nie zgniło.
SKŁADNIKI: Olejek lotny, śluz, ostry gorzknik (wiolina), guma, białko, kwas salicylowy (salicylat metylowy), winian magnezji.
DZIAŁANIE: czyszczące krew, napotne, moczopędne (nadaje moczowi osobliwy zapach, podobny do moczu kociego), lekko rozwalniające.
UŻYTEK. Herbatę pije się przy leczeniu wszelkich wyrzutów skórnych, zołzów, egzemy (wysypki mlecznej u dzieci), furunkułów, podrażnień skóry przy neuro-artretyzmie, dalej przy leczeniu utrudnionego oddawania moczu, chorobach pęcherza i nerek. Dla maleńkich dzieci na oczyszczenie krwi robi się herbatę, biorąc (na 3 dawki w jednym dniu) razem 10 gramów ziela na ¼ litra wody; odwar słodzi się miodem. Dla większych dzieci i dla dorosłych można brać odpowiednio więcej. (Zbyt silna herbata drażni jelita, pobudza do biegunki, a nawet wywołuje wymioty).
Dr Walser zaleca dawać dzieciom zołzowatym (skrofulicznym) herbatę z bratków stosując równocześnie kąpiele słodowe.
Można też ziele gotować w mleku.
Do spędzenia ognipióra, wysypki mlecznej u dzieci, używa się ziela zewnętrznie: rozgniata się bratki i zmieszane z mlekiem przykłada na twarz. Odmiany kwitnące błękitno są więcej cenione od żółtych.
CENA: 100 kg bratków (Herba Violae tricoloris concisa) 80 zł.; kwiatów bratka (Flores Violae tricoloris) 300 zł.
