Zielnik lekarski/20
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z20.png)
B. — Duża paproć o grubym i krótkim kłączu, zewnątrz ciemnobrunatnym, wewnątrz trawiasto-zielonym; z kłącza wyrasta mnóstwo rozstrzępionych nitkowatych korzonków. Łodyga rozgałęziona, dochodząca do 70 cm wysokości. Liście podwójnie pierzaste, krótkoszypułkowe; ogonek liściowy i osadka pokryte łuskami. Kępy zarodni pod spodem liści. Cała roślina wydziela silny, charakterystyczny zapach.
ROŚNIE po lasach, gajach, odłogach, skałach, górach, między krzakami, w całej prawie Europie oraz w północnej części Azji i Ameryki.
UPRAWA. Spulchnić glebę, pomieszać ją z suchymi liśćmi, w wilgotnym i cienistym miejscu, najlepiej w lesie. Na ziemię tę kładzie się w lipcu odcięte liście z zarodnikami. Młode roślinki w kilka miesięcy po ukazaniu się, porozsadzać po lesie.
ZBIÓR. Kłącze paproci wykopuje się od lipca do listopada. Należy wybierać rośliny, które mają przynajmniej trzy lata. Po wykopaniu oczyszcza się kłącze z listowia i włókien i zdejmuje się, nie płucząc, wierzchnią część kory, aż do zielonego miąższu. Suszyć w miejscach ciemnych, przewiewnych, bez ogrzewania. Po ususzeniu zostaje około 40%. Przechowywać w ciemności w zamkniętych naczyniach.
Kłącze zachowują wartość leczniczą, dopóki posiadają w rozkroju zieloną barwę; barwa ta zanika w rok po ususzeniu. Sproszkowane kłącze ulegają jeszcze szybszemu zepsuciu. Najlepiej świeże kłącze zaraz po wysuszeniu przerabiać na wyciąg eteryczny Extr. Filicis maris aethereum. (Bieg.).
SKŁADNIKI: Tłustego oleju, z początku zielonego, później ciemno-brunatnego 6%, ślady olejku lotnego, cukru, kwasu garbnikowego i paprotnego.
UŻYTEK tylko wewnętrzny z kłączy, niekiedy w połączeniu z wyciągiem lotnym lub w pigułkach. Wyciąg jest skutecznym środkiem przeciwtasiemcowym. Z 2 gr. wyciągu można zrobić 20 kapsułek; zażyć przed jedzeniem wieczorem 10 i nazajutrz rano drugie 10 pigułek; w 2 godziny potem bierze się olejku rycynowego lub t. p. Śledź, czosnek, czarna kawa dopomagają działaniu paproci. Zdarza się nierzadko, że trzeba powtórzyć dawkę, jeśli główka tasiemca pozostała w kiszkach.
Z odwaru pokrajanych korzeni, napół ugotowanych w białym winie, otrzymuje się środek zalecany przeciw zastarzałym wrzodom. Sok ze świeżych korzeni stosuje się na okłady przy oparzeniach.
CENA: 100 kg kłączy (Rhizoma Filicis maris): 60 zł.
