Zielnik lekarski/21
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z21.png)
B. — Krzew silnie rozgałęziony, wyrasta niekiedy do wysokości 3 metrów. Korzeń drzewiasty, rozgałęziony i nadzwyczaj włóknisty o ciemno-żółtej korze; miazga pomarańczowo żółta. Liście odwrotnie jajowate lub podługowate, szypułkowe, ostro ząbkowane; w jesieni przed opadnięciem przybierają ciemnoczerwoną barwę. Kwiaty drobne, o pięknej żółtej barwie, wyrastają w maju z kątów liści w zwisłych gronach. Świeżo rozwinięte kwiaty kwaśnicy, jeżeli uderzyć je, wstrząsnąć gałęzią lub ukłuć szpilką przy nasadzie jednego z pręcików, przyskakują do siebie, a po pewnym czasie wracają do poprzedniego położenia. Owoc stanowi podłużna, szkarłatna jagoda. Smak jagód i liści bardzo kwaśny, kora gorzka. Zapach niemiły.
ROŚNIE dziko w lasach, zaroślach, na zboczach i miedzach oraz wzgórzach wapiennych. Spotyka się prawie w całej Europie i zachodniej Azji.
UPRAWA: Kwaśnica lubi ziemię żyzną, pomieszaną z popiołem drzewnym. Można ją uprawiać w ogrodach, przy chodnikach i jako żywopłot. Nie należy sadzić w pobliżu zboża, ani też drzew owocowych. Kwaśnica jest rozsadnikiem rdzy zbożowej, to też uprawa jej nie jest na ogół wskazana.
KWITNIE od maja do lipca.
ZBIERA SIĘ jagody, gdy dojrzeją (od sierpnia do października); trzymają się zresztą przez całą zimę. Suszyć w piecu piekarskim lub w cieniu w bardzo przewiewnym miejscu. Korzenie (lecz tylko drobne) po wymyciu za świeża drobno skrajać i wysuszyć. Z grubszych korzeni, pnia i gałęzi zbiera się korę.
SKŁADNIKI: Jagody zawierają dużo wolnego kwasu jabłecznego (do 6%) i cytrynowego, oraz czerwony barwnik i nieco oleju. Drzewo, kora i korzeń zawierają żółty barwnik berberysowy tzw. berberynę.
DZIAŁANIE: Pobudza czynności narządów trawienia, uśmierza kurcze i gorączkę (w sposób niezrównany).
UŻYTEK z korzeni, kory i jagód. Z jagód wyrabia się znakomity sok lepszy niż cytrynowy, chłodzący, podawany chorym jako środek przeciwgorączkowy. Choroby, w których zaleca się używanie soku z jagód kwaśnicy: cierpienia wątroby i śledziony, kurcze żołądkowe, choroby kiszek. Z jagód można też robić herbatę. Sok należy stosować w niewielkich dawkach.
Żółty bardzo gorzki korzeń kwaśnicy ma działanie podobne do rzewnia (nr 91). Odwar lub nalewka z pokrajanych korzeni działa rozwalniająco. Stosowany w małych dawkach zaleca się na hemoroidy, kamienie żółciowe i chorobę wątroby. Herbata z kory używana jest do płukania jamy ustnej i gardła, wzmacnia dziąsła. Młode listki nadają się na jarzynę. Twarde i piękne, nieco żółtawe drzewo używane jest do wielu wykwintnych wyrobów stolarskich oraz na cybuchy, laski, gwoździe szewckie itp. Kory i korzeni używa się w przemyśle do barwienia wełny, a soku z jagód do nadawania połysku safianom.
CENA: 100 kg suszonych jagód (Fructus Berberidis) 200 zł.
