Zielnik lekarski/22
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z22.png)
B. — Roślina o krótkich kłączach. Łodyga wzniesiona, zwykle pojedyncza, dorastająca do 50 cm wysokości, okryta szorstkim włosem, zwłaszcza u dołu. Liście dolne podłużne, sercowate lub prawie owalne, tępo ząbkowane, nieco pomarszczone, osadzone na dosyć długich szypułkach; wyższe są nieco szczuplejsze i z krótszymi szypułkami. Kwiaty skupiają się na wierzchołkach łodygi w kształcie jasno- lub ciemno-purpurowego kłosa. Smak gorzki, ostrokorzenny, ściągający. Całe ziele, a zwłaszcza korzeń posiada osobliwy, balsamiczny zapach, podobny do melisy (nr 67).
ROŚNIE dziko na łąkach leśnych, wśród zarośli, po pastwiskach, brzegach dróg i lasów, w gajach środkowej i południowej Europy.
UPRAWA. Lubi glebę niezbyt ciężką, wapienną i nie za bardzo suchą, pod drzewami, przy parkanach, zabudowaniach (gdzie nie za dużo słońca), wreszcie na otwartym polu. Nawozić kompostem lub przegniłą mierzwą. Siać jesienią w rzędy co 30 cm.
KWITNIE w lipcu i sierpniu.
ZBIERA SIĘ w końcu sierpnia i suszy w cieniu i w przewiewnym miejscu, np., na strychu, żeby nie straciły barwy.
SKŁADNIKI: Olejek lotny i gorzknik wyciągowy.
DZIAŁANIE: Korzeń działa nawymiotnie, ziele zaś — rozwalniająco, wykrztuśnie, podnieca nerwy, pobudza do kichania.
UŻYTEK z ziela (w postaci herbaty). Zażywa się bukwicę przy dychawicy (astmie), zaflegmieniu płuc, padaczce, żółtaczce, zaburzeniach w trawieniu, bólu głowy, osłabieniu nerwów, przewlekłym gośćcu (reumatyzmie).
Wywar z bukwicy, zmieszany z winem używa się (2 razy dziennie kieliszek) przy cierpieniach dróg oddechowych, zwłaszcza zaś przy kaszlu, jako wykrztuśnik. W tymże celu można używać sok bukwicy zmieszany z wodą miodową lub syrop (½ litra destylowanej wody, zmieszanej z sokiem z bukwicy i 270 gr cukru lodowatego).
ZEWNĘTRZNIE używa się bukwicy na okłady przy wywichnięciach. Liście i kwiaty stosowane są do mieszanek ziołowych na choroby dróg oddechowych. Ziele drobno roztarte używa się jako proszek na kichanie. W Rzymie (za Augusta) korzeń i liście bukwicy słynęły jako lekarstwo na 47 chorób. We Włoszech i Hiszpanii zachowało się do dziś przysłowie:
„Sprzedaj suknię i kup betoniki“.
CENA: 100 kg ziela (Herba Betonicae) 40—70 zł.
