Zielnik lekarski/54
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z54.png)
B. — Roślina o grubym, rozgałęzionym, mięsistym, jasno-brunatnym, wewnątrz białawym kłączu. Łodyga prosta, walcowata, bruzdkowana, słabo rozgałęziona, gęsto owłosiona, dorastająca do 2 m wysokości. Liście odziomkowe ogromne, szypułkowe, wydłużone albo eliptyczne; łodygowe — odstające, mniejsze jajowato-spiczaste; wszystkie nierówno ząbkowane, lekko pomarszczone, pod spodem omszone. Kwiato-główki na końcu łodygi i gałązek, wielkie, żółte, o brzeżnych kwiatach języczkowych, środkowych rurkowych. Okrywa ze spiczastych omszonych łusek. Nasiona podłużne, brunatne, z gęstym puchem. Smak drapiąco-gorzki, zapach silnie korzenny.
ROŚNIE obficie w górzystych miejscowościach środkowej Azji i Europy; u nas zdarza się dość rzadko w wilgotnych i cienistych zaroślach, na brzegach rzek i rowów.
UPRAWA: Lubi głęboką, wilgotną, piaszczystą glebę, najlepiej udaje się na madach nadrzecznych. Rozmnaża się z nasion w jesieni, a na wiosnę następnego roku przesadza w odstępie 35—45 cm (Motyka i Panycz).
KWITNIE od czerwca do sierpnia.
ZBIERA SIĘ kłącze wiosną lub jesienią, najlepiej dwuletnich albo trzyletnich roślin. Kłącze należy wymyć, oczyścić z korzonków, pokrajać podłużnie i suszyć w umiarkowanej temperaturze.
SKŁADNIKI: 30 do 40% inuliny (glikozyd), helenina (kamfora alantowa), żywica, alantol i wolny kwas octowy.
DZIAŁANIE: wykrztuśne, moczopędne, podniecające, odkażające; wzmacnia żołądek, pobudza miesiączkowanie.
UŻYTEK z korzenia w naparze lub odwarze (15 do 30 gr na litr wody). Jako środek wewnętrzny stosuje się w małych dawkach przy osłabieniu czynności narządów trawienia, kolkach, zaflegmieniu płuc (jako wykrztuśnik), zatrzymaniu odpływów miesięcznych. Jako środek zewnętrzny używa się przeciw pryszczom, pokrzywce, parchom, świerzbowi.
Zbyt duże dawki wywołują wymioty. Celem łatwiejszego rozmiękczenia flegmy w chorobach dróg oddechowych zaleca się potłuczony korzeń omanu z miodem.
Biegański zaleca stosowanie poszczególnych składników korzenia w następujących chorobach: inuliny przy cukrzycy, heleniny przy przeziębieniach, jako środek wykrztuśny, a nadto w ogóle jako środek dezynfekujący, alantol przy porażeniach dróg oddechowych jako antisepticum.
CENA: 100 kg korzenia (Radix Helenii) 150—200 zł.
