Zielnik lekarski/63
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z63.png)
_page135_(cropped).png)
B. — Skrytopłciowa roślina o mechowatych, długich, pełzających łodygach i wzniesionych widełkowatych gałązkach, z łodygi wyrastają drobne korzonki, którymi roślina czepia się podłoża. Liście gęsto pokrywające łodygę i gałązki, wąskie, zakończone długim włosem. Z nasady młodych gałązek cztero- lub pięcioletnich roślin wyrastają, zwykle parami, umieszczone jakby na szypułkach kłosy nasienne. W kątach ich listków ułożonych dachówkowato tkwią zarodniki. Nie ma smaku ani woni.
ROŚNIE dziko w całej Europie po lasach szpilkowych i puszczach; lubi krzemowo-piaszczystą glebę.
UPRAWA tej pożytecznej rośliny jest niemożliwa.
ZBIERA SIĘ kłoski z zarodnikami w lipcu i sierpniu, gdyż kłosy dojrzewają w tym czasie. Zbiór przeprowadza się w suchy i bezwietrzny dzień. Ścina się ostrożnie kłoski i wkłada do szczelnych worków. Trzeba to czynić starannie, gdyż z kłosów łatwo się wytrząsają pyłkowate zarodniki, siarczano-żółtej barwy. Po wysuszeniu kłosków w szczelnie zamkniętym pokoju lub zamkniętych naczyniach, lekko wytrzepać zarodniki, nie rozcierając kłosków w ręku, wytrząsnąć na płachtę lub papier i przepuścić przez sita bębnowe celem oczyszczenia z resztek listowia i gałązek. Pyłek zarodnikowy widłaka przedstawiający się oku jako delikatna, blado-żółta mąka, bywa często w handlu podrabiany.
SKŁADNIK główny zarodników widłaka stanowi tłusty olej (do 50%), wskutek czego zarodniki działają susząco i chłodząco. Oprócz tłuszczu zawierają jeszcze zarodniki ślady lotnego alkaloidu i około 3% cukru. Po spaleniu zarodniki pozostawiają 4% popiołu.
UŻYTEK: Zewnętrznie z powodu właściwości suszących zarodniki widłaka są bardzo odpowiednie do zasypywania odparzeń u niemowląt, odwar z zarodników wyciąga gorączkę przy zapaleniu. Wewnętrznie używa się odwaru w dawkach po 1 lub 3 gr dziennie jako środka moczopędnego, przy kamieniu i nieżycie (katarze) pęcherza, ponadto w kurczowym zatrzymaniu moczu u dzieci.
Ziele odgotowane w winie posiada te same właściwości lecznicze. W homeopatii używa się sporów widłaka jako środka przy wszelkich chorobach skórnych, chorobach włosów (wypadaniu), zołzach (skrofułach), podagrze, chorobach kości, narządów płciowych, zapaleniach wątroby itp.
W przemyśle pył widłaka używany jest przy odlewie szlachetnych metali, sprzętu wojennego oraz w pirotechnice.
W aptekach zarodniki widłaka (Semen Lycopodii) używane są do obsypywana pigułek, żeby się nie zlepiały.
CENA: 100 kg zarodników widłaka (Lycopodium) 700—800 zł.
