Zielnik lekarski/85
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z85.png)
B. — Roślina o kłączu walcowatym, twardym, chropowatym, o licznych bliznach, zewnątrz ciemno-brunatnym, wewnątrz żółtawym lub czerwonawym i licznych korzonkach. Łodygi pokładające się lub wzniesione, u góry rozgałęzione. Liście odziomkowe trój- lub pięciolistkowe, szybko zamierające, łodygowe — siedzące lub krótkoszypułkowe, zwykle trójdzielne o dość dużych, karbowanych listkach, gęsto owłosionych. Kwiaty żółte, czteropłatkowe, o czerwonawej plamie u nasady. Owoc, jajowata niełupka. Smak cierpki, ściągający; zapach świeżych kłączy lekko różany.
ROŚNIE na mokrych łąkach, w przerzedzonych lasach, na pastwiskach, torfowiskach.
KWITNIE w czerwcu i lipcu.
UPRAWA. Rozmnaża się z nasion. Lubi glebę wilgotną. Ziemię należy spulchnić; siać wprost w grunt. Nawożenia nie wymaga. Młodą kulturę trzeba kilkakrotnie plewić, a w razie potrzeby poprzerywać. (Motyka i Panycz).
WYKOPYWAĆ kłącze w jesieni i na wiosnę w trzecim roku po posadzeniu. Po wykopaniu wymyć, oczyścić z korzonków i wysuszyć w piecu po chlebie.
SKŁADNIKI: żelazisto-zieleniący garbnik, barwnik czerwony, żywica, szczawian wapnia, kwas octowy i chinowy.
DZIAŁANIE: ściągające; wzmacnia działalność narządów trawienia; uśmierza kurcze.
UŻYTEK. Odwar z korzenia (10 gr na litr wody) pije się przy biegunce, niedomaganiu narządów trawienia, nieżytach (katarach) dróg moczowych, kurczach, krwotokach wewnętrznych, zimnicy. Nastój z kurzyśladu (30 gr proszku lub pokrajanego korzenia nastawić w 1 litrze czerwonego wina, po kilku dniach odlać lub przecedzić) jest znakomitym środkiem wzmacniającym żołądek i oddającym duże usługi przy biegunce.
Zewnętrznie stosuje się odwar do wstrzykiwań, okładów, płukania gardła i ust. Maści z kurzyśladu używa się na poranione wargi lub popękaną skórę.
Pięciornik ma w gospodarstwie hodowlanym znaczenie jako dobra pasza dla bydła; jest rośliną miododajną, ulubioną przez pszczoły.
W przemyśle kłącze używane są do garbowania skór na czerwono.
CENA: 100 kg korzenia (Rhizoma Tormentillae): 70—100 zł.
