Zielnik lekarski/Dodatek
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Roślin lekarskich jest tak wiele, że aby je wszystkie opisać trzebaby wydać ze 20 podobnych książek jak niniejsza. We wszystkich krajach kuli ziemskiej istnieje bowiem przeszło 2.000 roślin lekarskich. W Polsce zaś i w innych państwach Europy rośnie około 600 roślin lekarskich, w tym 50 jadowitych.
Wymienimy tu jeszcze kilka powszechnie znanych roślin:
BRZOZA (Betula alba L). Herbata z młodych liści jest skutecznym lekiem w puchlinie wodnej, powstałej po zapaleniu nerek; pomaga również przy chorobach nerek, pęcherza i reumatyzmie. Jeżeli w zimie nie ma się pod ręką liści brzozowych można wziąć młode gałązki z pędami, a jeszcze lepiej same pędy i wygotować na herbatę. Pije się z miodem. Sok brzozowy zebrany z naciętego drzewa na wiosnę stanowi doskonały środek moczopędny, czyszczący krew. Pije się 2 szklanki dziennie na czczo. Leczy wyrzuty skórne oraz kamicę nerkową i pęcherzową.
CEBULA (Allium cepa L.), jak również CZOSNEK (Allium sativum L.) i szczypiorek, jest znakomitym domowym środkiem lekarskim za mało jeszcze u nas używanym. Działa podniecająco i czerwiogubnie. Upieczona, roztarta na miazgę i zmieszana z ciepłym mlekiem stanowi znakomity lek wykrztuśny przy katarach dróg oddechowych (J. Biegański). Tenże autor radzi stosować uduszoną i roztartą następnie cebulę, jako kataplazm rozmiękczająco przegryzający przy owrzodzeniach.
CZOSNEK podaje się (1—2 ząbki) na czczo przy chorobach żołądka i kiszek, sklerozie, uciążliwym kaszlu i chrypce. Można też używać czosnek surowy utarty z gorącym mlekiem; pije się naczczo.
CHMIEL POSPOLITY (Humulus Lupulus L). Odwar lub napar z kwiatów, zwanych szyszkami, działa podniecająco i czyści krew. Należy do najlepszych lekarstw przeciw złośliwej gorączce, wodnej puchlinie, skrofułom, oddawaniu uryny podczas snu i niestrawności. Chmiel moczony w winie, używa się przy cierpieniach wątroby (żółtaczce) i śledziony. Na wiosnę zaleca się sok z młodych pędów chmielowych; pędy te nadają się również na sałatę z młodymi listkami brodawnika, pokrzywy i krwawnika.
CYTRYNA jest powszechnie znanym środkiem lekarskim. Sok cytrynowy łagodzi gorączkę; stosuje się przy żółtaczce, kamicy nerkowej i wątrobianej, a z czarną kawą przy zimnicy (malarii). Sok cytrynowy można zresztą używać jako dodatek prawie do wszystkich herbat ziołowych, gdyż stają się przez to smaczniejsze. Pestki cytrynowe (5—10 na filiżankę), ugotowane w mleku i osłodzone miodem, podaje się dzieciom naczczo jako środek czerwiogubny.
DYNIA. Pestki z dyni spędzają robaki, a nawet tasiemca. Podaje się je suszone lub do picia: obrane i roztarte (40 gramów) z mlekiem (100 gr); następnie po 12 godzinach daje się olejku rycynowego na przeczyszczenie.
EUKALIPTUS (Eucaliptus globulus) rośnie w Australii. Olejek lotny z tej rośliny powinien się znajdować w każdym domu, jako skuteczny środek przy chorobach dróg oddechowych.
FIGA zawiera dużo natronu. Herbata z fig, daktyli i lukrecji pomaga przy katarach dróg oddechowych. Figi gotowane w mleku działają dobroczynnie przy bólach dziąseł oraz nerwobólach i bólach lokalnych. Inny sposób: przygotować 3 części wody i jedną część octu, ugotować w tym rozczynie figi, odlać wodę, ugnieść figi i przykładać na bolące miejsca.
GORCZYCA BIAŁA LUB CZARNA (Brassica nigra [alba] Koch). Nasiona gorczycy białej używane wewnętrznie po ½ małej łyżeczki, przeczyszczają i pobudzają trawienie. Sproszkowane nasiona z czarnej gorczycy używa się zewnętrznie jako środek odciągający przy kolkach i bólach lokalnych (synapizm).
LEN (Linum usitatissimum L) rośnie dziko na południu, u nas bywa uprawiany dla włókien i oleju, wyciskanego z siemienia. Wyciąg wodny (1 łyżka siemienia na filiżankę wody) uśmierza ból, działa łagodząco, osłaniająco i moczopędnie. Używa się z dobrym skutkiem przy cierpieniach dróg oddechowych (kaszel) oraz przy zatruciach. Olej lniany jest łagodnie działającym środkiem rozwalniającym. Przy otruciu śniedzią (rdzą miedzianą) daje się co kwadrans łyżkę oleju. Stosuje się również olej do klizm rozwalniających (3 łyżki oleju, łyżkę soli, 3 filiżanki wywaru rumiankowego i 8 gr twardego mydła). Olej zmieszany z wodą wapienną jest dobrym środkiem chłodzącym na oparzenia. Z pogniecionego siemienia robi się okłady na złagodzenie bólu i przyśpieszenie pęknięcia czyraków itp. Ciepłe okłady z siemienia kładzie się na brzuch przy kurczach żołądkowych.
SENES rośnie na południu. Liście o nieprzyjemnym zapachu i gorzkim smaku działają przeczyszczająco. Używa się naparu z 10 gramów na pół litra wody; pije się po trochu, aż do skutku.
SZABLAK POSPOLITY czyli FASOLA (Phaseolus vulgaris L). Herbata z łupin strączkowych fasoli stosowana jest przy wodnej puchlinie, cukrzycy, chorobach nerkowych, przede wszystkim zaś przy reumatyzmie.
