Życia Zacnych Mężów z Plutarcha/Porównanie Arystyda z Katonem
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Porównanie Arystyda z Katonem | |
| Pochodzenie | Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym | |
| Wydawca | U Barbezata | |
| Data wyd. | 1830 | |
| Miejsce wyd. | Paryż | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Cały tekst | |
| ||
| Indeks stron | ||
Arystyd mógł się wznieść łatwiej w niezamożnej dostatkami i ludnością ojczyźnie, Katon sam z siebie wzrósł w Rzymie ogromnym wśród zacnych i możnych : z Temistoklesem walczył Arystyd, Katon miał przeciw sobie Fabiusze i Scypiony.
Arystyd był uczestnikiem zwycięztw Milcyada i Temistokla. Katon trybun pokonał Antyocha, prokonsul hiszpańskie narody.
Przemogła zasługi Arystyda nieprzyjaciół jego nienawiść i zazdrość, iż wygnanym został; w całem życiu prześladowany Katon, cnotę nieprzełamaną stałością osłonił i pokonać się nie dał.
Wielbicielem był ubóztwa Arystyd, i w niem dobrowolnie trwał do śmierci. Katon nieprzyjacielem był zbytku, i choć przez oszczędność stał się bogatym, zachował w dobrem mieniu wstrzemięźliwość.
Rządnym był Katon u siebie, rządną chciał mieć ojczyznę. Majątek własny przemysłem i pracą zwiększył; krajowy pilnością wzniósł i od szkody uchował. Lubo wzgarda bogactw chwalebna, nie można tego w Arystydzie uwielbiać, iż w ostatniej nędzy żonę i dzieci zostawił; ale w Katonie nie bardzo chwalebna nieczułość na czeladź, gdy się jej pracą zbogacał, a potem przedawał niewolniki, kiedy mniej zdatne do roboty widział. Umiarkowanie przydałoby się było Arystydowi ku wsparciu swoich; nienaganneby było w Katonie, choćby mniej zebrał, a czeladzi i niewolników los słodził nadając wolność i sposób do życia.
W jednej xiędze swojej mówi Katon, iż chwalić się samemu, a choćby i ganić, rzecz zdrożna i godna śmiechu, a przecież tęż samę xięgę pochwałami swojemi zagęścił. Nie pisał tego, ani się pochwalił Arystyd, w całem życiu wstrzemięźliwy i skromny.
W obudwu tych zacnych mężach dzielnie się wydawała cnota, i nią zyskali powszechny szacunek; ze sposobu jednak, którym ją objawiali, ta zda je się być między nimi różnica : iż Katon zbytnią surowością zdawał się zrażać od niej, Arystyd łagodny i skromny czynił ją wdzięczną i miłą.
