Życia Zacnych Mężów z Plutarcha/Porównanie Sertoryusza z Eumenem
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Porównanie Sertoryusza z Eumenem | |
| Pochodzenie | Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym | |
| Wydawca | U Barbezata | |
| Data wyd. | 1830 | |
| Miejsce wyd. | Paryż | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Cały tekst | |
| ||
| Indeks stron | ||
Cudzoziemcami byli obadwa w kraju, gdzie mieli władzę : Sertoryusz rządził Hiszpanami, Eumenes Kappadocyą. W tem pierwszy z nich był szczęśliwszym, iż nie miał towarzyszów : Eumenes po śmierci Alexandra ustawicznie z pozostałemi jego wodzami miał do czynienia i za sprawą jednego z nich Antygona zginął.
Wspaniały był sposób myślenia, a zatem działania Sertoryusza; ofiarował władzę złożyć, byleby względy własnych współziomków zyskał. Eumenes w działaniu swojem własne tylko dobro wziął za cel jedyny. Nie wzbudzała go wierność ku krwi Alexandra, ale gdy inni dzielili się jego państwami, on też chciał być działu wspólnikiem.
Dzieła ich wojenne były znamienite; to rzeczą zdaje się być osobliwszą w Eumenie, iż piastując urząd sekretarza przez całe życie, razem stał się wojownikiem, i w tym kunszcie najbieglejszym Alexandrowym namiestnikom wyrównał. Nie można tego powiedzieć o Sertoryuszu, który zaprawiony z młodu do wojowania, przez długie doświadczenie wzmógł coraz bardziej swoję umiejętność.
Wojska, które wiedli, po większej części z grubych i dzikich jeszcze wówczas narodów złożone były, a przeto mniej zdatnych do boju żołnierzów mieli : musieli ich więc przeistaczać, i przywiedli do skutku zamiary swoje.
Sposób, którym życie zakończyli, równie był gwałtowny i równie ze zdrady tych poszedł, w których powinniby mieć byli największe zaufanie. Sertoryusz własnego ziomka i współwygnańca z Rzymu Perpenny zdradliwym podstępem wśród uczty zginął. Eumenes od dawnych jeszcze Filippa i Alexandra żołnierzy, nie współziomków, ale znajomych i przyjaciół Macedończyków, był wydany Antygonowi.
Wyniosłość, iż wyższego nad siebie ścierpieć nie mógł, pobudziła Perpennę do uknowania spisku nażycie Sertoryusza: taż sama przywiodła Autygenesa i Teutama, iż zniechęcili przeciw Eumenowi Argiraspidów. W tem tylko szczęśliwszy Sertoryusz, iż zguby swojej nie przeczuł. Widział okropną postać śmierci haniebnej Eumenes, i choć jej żądał, jednak od swoich nie mógł tej ostatniej przy zgonie otrzymać pociechy.
