[52]SENTENCJE RÓŻNE
Jak lichym, marnym, płaskim, bez wartości
wszelki mi zda się zwyczaj tego świata.
...................
Gdy czart chce kogo wwieść
w grzech najczarniejszy,
przybiera k‘temu świątobliwy pozór.
...................
Zbrodnią jest łaskawość
kiedy — miast karać — oszczędza nieprawość.
...................
[53]
Sama cnota nawet nie ujdzie strzałów plotki.
...................
Zbyt często grzeszymy ze skromnem licem i pobożnym czynem.
...................
Czas wyda na jaw, co kryje obłuda,
kto zły, ten nigdy cnót długo nie uda.
...................
Wznoszą się młodzi, gdy padają starzy.
...................
Wiek stary w podejrzeniach tak przesadza łatwo,
Jak stan młodości grzeszy nierozwagą.
...................
[54]
Młodzieży nie mniej lekka i beztroska
przystoi suknia, jaką zwykle nosi,
niż długie szaty i niźli sobole latom podeszłym.
...................
Kto buduje mocniej niż murarz, cieśla lub majster okrętowy? — Grabarz, bowiem domy, które on buduje, będą trwały do Sądu Ostatecznego.
...................
Ziemia jest matką natury i grobem:
grzebie i życia obdziela zasobem.
...................
[55]
Niema tak podłych rzeczy na tej ziemi,
aby nie mogły stać się szlachetnemi.
...................
I cnota nawet zejść może w bezdroże,
a błąd się czynem uszlachetnić może.
...................
Czucie, bogatsze w wartości niż w słowa
pyszni się z swojej wartości nie z ozdób.
...................
Zazdrość — to poczwara, co się sama płodzi i sama oprzęgawyprzęga.
...................
O, jakże wielkie ten cierpi katusze, co, wielbiąc, wątpi,
[56]
mając podejrzenie, namiętnie kocha...
...................
Nasze jestestwo jest ogrodem, a nasza wola ogrodnikiem.
...................
Są ludzie, którzy mają reputację głęboko mądrych, dlatego że stale trwają w milczeniu.
...................
Nie wszystko, co się lśni, jest złotem.
...................
Lepsza cnota w kapocie
Niż niecnota w złocie.
...................
Wszystkiego chciwiej się żąda niźli używa. Któż wstaje od uczty z równym jak do niej zasiadł apetytem?
...................
[57]
Choć pozór często sam sobie kłamie,
blichtrom zazwyczaj zwodzić się świat daje.
...................
Im blask na zewnątrz bywa świetniejszy,
tem większa czczość bywa w gruncie.
...................
Niema występku tak nagiego, żeby po wierzchu nie miał jakowych cech cnoty.
...................
Ozdoba jest kwiecistym brzegiem niebezpiecznego, morza, piękną tkanką, osłaniający twarz murzynki.
...................
[58]
Iluż to rzeczom, czas tylko stosowny
nadaje wziętość i przymiot szacowny.
...................
Prosta rzetelność nienawidzi blichtrów.
...................
Patrzcie, jak pozór może ludzi zwodzić:
żal pożyczany za szczery uchodzić.
...................
Ten, kto popełnia czarne, jak noc czyny
gotów na wszystko, by ukryć swe winy.
Grzech płodzi grzechy; śladem rozpustnika
jak dym za ogniem rozbój się pomykapomyka.
...................
[59]
Alboż jest wolno kraść, żeby rozdawać
i dla jałmużny odzierać bliźniego?
...................
Mało jest ludzi chętnie słuchających
słowa o grzechach, które sami pełnią.
...................
Czyny, przeciwne naturze, rodzą przeciwny naturze niepokój.
...................
Tam, gdzie grozi zdrada,
godziwie kradnie, kto sam się wykrada.
...................
Fałsz serc i fałsz lic muszą iść społem.
...................
[60]
Lepsza jawna wzgarda niż ubarwiona pochlebstwem.
...................
Wróbel kukułkę póty pielęgnuje,
póki mu płód jej oczu nie wykłuje.
...................
Fortuna, sprośna djablica
od biednych odwraca lica.
...................
Kto lubi na dwóch stołkach siadać,
dla zysku tylko służy,
ten drapnie, gdy deszcz zacznie padać
i rzuci cię wśród burzy.
...................
Gwałtownych uciech i koniec gwałtowny
[61]
są one naksztalt prochu zatlonego,
co, wystrzeliwszy, gaśnie.
...................
Każdy z nas, gdy rośnie,
nietylko w mięśnie i powagę wzrasta,
z rozrostem bowiem tej świątyni także
wewnętrzna służba duszy i umysłu
pełnię rozwoju stopniowo zyskuje.
...................
Śmiać się można, śmiać się — i być łotrem.
...................
Gram kwasu przemieni
treść sądów ludzkich szlachetną na plotki.
...................
[62]
Jest więcej rzeczy w niebie i na ziemi,
niż o tem wasza śniła filozofja.
...................
Co skryte, więcej wszystkim bólu sprawi,
niźli gniew srogi, gdy się w słowach jawi.
...................
Zbrodnia, jakkolwiek języka nie ma,
najprzedziwniejszym gada instrumentem.
...................
Zamiar jest pamięci niewolniczym sługę,
rodzi się szybko, sił mu starczy nie na długo.
...................
Jak konieczność to leży w naturze człowieka,
[63]
że to, co winien sobie z myśli mu ucieka,
i to, co postanowił tak mocno w porywie,
kiedy poryw przeminie, już więcej nie żywie.
...................
Świat przez wieki nie trwa, niema więc dziwoty
że z losami się nasze zmieniają ochoty.
...................
Los w naszych zamiarach krzyżuje nam szyki,
nasze są myśli, nie nasze ich wynikiwyniki.
...................
Bądź czystą jak lód; jasną jak śnieg; — nie ujdziesz oszczerstwa.
...................
[64]
Ci są błogosławieni, w których krew i rozum tak są zmieszane, że nie są fujarką, na nana której losu palec, jakie zechce wygrywa tony.
...................
Niech ranny zwierz się rykiem dusi,
łania mknie w las wesoło;
śpi jeden — drugi czuwać musi,
tak świat się kręci w koło.
...................
Słowa do góry lecą, myśl się w dole płoży,
słowom bez myśli niebo bram swych nie otworzy.
...................
Gorsze mija, gdy się złe zaczyna.
...................
[65]
Kto się uśmiecha, będąc okradziony,
ten rabusiowi kradnie jego plony;)plony;
ale zaprawdę sam siebie okrada,
kto się tem trapi, gdzie daremna rada.
...................
Przewina tak jest dziwnie podejrzliwa,
by kto jej nie zgadł, sama się odkrywa.
...................
Żadne miejsce swą świętością nie może chronić mordu.
...................
Roślina w ziemi, ryba w wodzie żyje,
miło, gdy treść piękną i wierzch piękny kryje,
I tem wspanialsza tem więcej jest warta
[66]
złota myśl w złotej oprawie zawarta.
...................
Marzenia niczem nie są innem, jeno wylęgłemi w chorobliwym mózgu dziećmi fantazji.
...................
Czemże jest nazwa? To, co zwie my różą,
pod inną nazwą równieby pachniało.
...................
Tam, gdzie się skrycie prowadzą układy
tam dwóch już, mówią, zawiele do rady.
...................
Gdy z piersi płynie jęk,
a serce żal rozkrwawia
muzyki srebrny dźwięk
natychmiast ulgę sprawia.
...................
[67]
Ten, co zwykł z prawdą mijać się najczęściej,
do tego stopnia pamięć swą zatraca,
że gotów wiarę dać własnemu kłamstwu.
...................
Myśl ludzka, ludzkim nie ulega sądom.
...................
Gdy raz się człowiek z drogi cnoty skręci,
wszystko źle idzie mimo dobrych chęci.
...................
Mówią, że nawet najcnotliwsi ludzie z wad są zlepieni i dla wad tych właśnie zdają się lepsi.
...................
Niejedna praca pospolita miewa
szlachetne bodźce, a najlichszy mozół,
[68]
do najbogatszych czasem wiedzie celów.
...................
Grzech wznosi jednych, innych cnota traci,
Jeden bezkarnie ciągle grzeszyć może,
Inny grzech jeden gardłem swem zapłaci.
...................
Jedynym biednych lekarstwem — nadzieja.
...................
O, hańba temu, co na śmierć wskazuje
występek, w którym sam równie smakuje,
smakuje.
...................
Kto trzymać w ręku miecz nieba się kusi,
jeśli surowy — i święty być musi.
...................
[69]
Jak czarną duszę człowiek nieraz zdoła,
chować pod jasną postacią anioła.
...................
Brutus nie dlatego podniósł rękę na Cezara, aby mniej od innych kochał Go, ale że bardziej od innych kochał Rzym.
...................
Przyjaźń ludzka stygnąc, przywdziewa subtelną i wymuszoną szatę ceremonji.
...................
Jeszcze nie było mędrca na tej ziemi,
coby cierpliwie ból zębów wytrzymał,
choć w księgach, stylem pisanych anielskim,
rozdawał szczutki fortunie i nędzy.
...................
[70]
Każdy z nas gotów cierpliwość zalecać braciom, mdlejącym pod smutku brzmieniem, lecz żaden nie ma dość cnoty i siły, aby naukę swą stwierdził przykładem, gdy sam poczuje przeciwności kolce.
...................
Niema na święcie rzeczy tak koniecznej i tak burzliwej, żeby jej natury muzyka zmienić chwilowo nie mogła.
...................
Człowiek, harmonji nie mający w sobie,
zdolny jest zdradzić, oszukać i podejść;
umysł u niego ciężki, jak mgła nocna,
a serce jego czarne jako Ereb.
Nie ufaj takim.
...................
Jakże lepiej płakać z radości,
niż radować się z płaczu.
...................
