Encyklopedja Kościelna/Cambray
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom III) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Cambray, Camaracum, Cameracum, Cammerich, Kamrijk, było oddawna znaczném miastem w krainie Nervi’ów i kwitnęło w czasie wtargnięcia Franków do Galji (początek V w.). Za czasów Klodoweusza (481—511) rezydował tam król Franków Ragnacharius, którego Klodoweusz pokonał. Po śmierci Lotara II przypadło Karolowi Łysemu (870). Za cesarzów niemieckich, którzy zresztą o jego posiadanie nieraz wojowali, tak z hrabiami Flandrji jak i z królami francuzkimi, było uznano za wolne miasto ś. cesarstwa Rzymskiego. R. 1582 wpadło w ręce Francuzów; Hiszpani odebrali je 1595 i wcielili do Niderlandów hiszpańskich. Od 1677 miasto jest francuzkiem. Za pierwszego biskupa uważają niektórzy (Massaeus, Chronicorum multiplic. histor.) Djogenesa, który przez Papieża Syrycjusza (385—398) miał być posłany, w Rheims na biskupa kambrejskiego wyświęcony i wczasie napadu Wandalów męczeńską śmiercią zabity. Podanie to jednak nie wiele ma wiary, bo pierwszy z niém występuje dopiero Massaeus, pisarz XVI wieku. Słuszniej ś. Vedast (v. Vaast) może być uważany za pierwszego biskupa. Zasłużonego tego kapłana (z powodu nawrócenia Klodoweusza) poświęcił ś. Remigjusz na biskupa atrebateńskiego (Arras). Ztąd rządził Vedast i w Cameracum, gdy to dostało się Klodoweuszowi. Po nim nastąpił ś. Dominik ok. 540, a ok. 545 ś. Vedulf. Za tego ostatniego miała być stolica biskupia przeniesiona z Atrebatum do Cameracum. Pewną jest rzeczą, że jego następca ś. Gaugericus (St. Gery) ok. 580 w C. rezydował († 619). Stolice obie były połączone aż do śmierci 23 biskupa, Gerarda II. Kanonicy atrebateńscy prosili Pap. Urbana II o własnego pasterza: Papież zlecił Raynoldowi, arcyb. remeńskiemu, wyświęcić na biskupa tego, kogo wybierze duchowieństwo i lud w Arras. Wybór padł na Lamberta, kanonika congregationis insulanae. Gualcherus (Gualtherus?), biskup kambrejski, protestował przeciwko tej zmianie, ale sobór w Clermont (1095) uroczyście ją zatwierdził, a Gualchera za opór i symonję ze stolicy złożył. Bł. Odo (od 1105) był jednym z najznakomitszych tamtejszych biskupów. Jest autorem wielu homilji, objaśnienia kanonu Mszy św., traktatu De blasphemia in Spiritum s. i innych pism. Nieszczęsny Robert z Genewy był 62 biskupem od r. 1368, kardynał 1372. Gdy Urban VI surowością oburzył pko sobie kardynałów, ci z planami odszczepieńczemi opuścili Rzym i Roberta wybrali na antypapieża, który pod imieniem Klemensa VII rozpoczął szereg zgubnych dla Kościoła antypapieży (1378—1394). Trzecim jego następcą na stolicy biskupiej był Piotr ab Alliaco (ob. Ailly Piotr). Paweł IV, Papież, 12 Maja 1559 r. wyniósł stolicę Cambray (dotychczas należącą do metropolji remeńskiej) do godności metropolitalnej, poddając jej biskupstwa: Arras, Tournay, St. Omer i Namur. Pomiędzy arcybiskupami stolicę tę wsławił Fenelon (ob.). Niestety! trzecim zaraz po Fenelonie arcybiskupem był nędzny Dubois. Za rewolucji straciło Cambray swoje prawa metropolitalne. Konkordat z 1801 wznowione to biskupstwo poddał metropolji paryzkiej; od r. 1841 jest znowu arcybiskupstwem, z jednym sufraganem w Arras. Wspaniała katedra gotycka z rozkazu dyrektorjatu 6 Cz. 1786 została za liche pieniądze (120,000 fr. papierami, t. j. 3.600 fr. rzeczywiście) na rozebranie sprzedaną. Udało się katolikom zabrać głowę i część kości Fenelona, które spoczywają teraz od 26 Paźd. 1822 r. w nowej katedrze, niegdyś benedyktyńskim opackim kościele. — Djecezja ma 67 probostw 1 i 2 klassy, 565 sukkursalji, 182 etatowych wikarjatów; wiernych r. 1863 liczono 1,303,380. Kapituła składa się z 6 wikarjuszów jeneralnych, 10 kanoników, 28 kan. honorowych. Seminarjum większe mają lazaryści, mniejsze kapłani świeccy. W djecezji znajdują się: jezuici w Lille, angielscy benedyktyni 1 klaszt., redemptoryści 3, bracia miłosierdzia Jana Bożego 1, rekolleci 1, zakonnicy towarzystwa Marji 1, kapucyni 1, trapiści 1, maryści 1, bracia szkolni w wielu miejscach, braciszkowie Marji 1, bracia świętej jedności 1, bracia nauki chrześcjańskiej 4, świętego Gabrjela 1, i wiele zgromadzeń żeńskich. Sobory: 1) djecezjalne, odbyły się 1105, 1307, 1550 i 1613; 2) prowincjonalne, 1563, 1567, 1586, 1631 i 1681. Cf. Gallia Christiana III 1..; Neher, Kirchl. Geographie u. Statistik 1, 444. Michaux ainé, Notice historique sur les circonscriptions ecclesiastiques anciennes et modernes du diocèse de Cambrai, Avesnes, Valenciennes, 1867, in-8 s. XVIII 437. N.
