Encyklopedyja powszechna (1859)/Apiokrynity
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Apiokrynity |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Apiokrynity. Są to szczątki zwierząt kopalnych, z gromady jeżowców (Echinodermata), pokrewieństwa pokwitów (Enkrynitów, Crinoidea), odznaczających się długą, pięciokątną lub elliptyczną łodygą, bez promieni okółkowych, stale utworzoną ze stawów w środku przedziurawionych, z powierzchnią połączenia prawie zawsze promienistą. Wierzchołek tej łodygi zakończony jest zgrubieniem w postaci gruszki lub wydętego kielicha, składającego się z bardzo grubych promieni, po pięć z jednej osady wychodzących i zawierających w górnej swej części wnętrzności zwierzęcia. Ramiona, w liczbie pięciu lub dziesięciu, rozdzielają się tylko raz, lub dwa razy i składają z gałązek okrągłych, krótkich, stawowatych, wewnątrz opatrzonych kanałem. Apiokrynity zamieszkiwały prawdopodobnie niższe części ławic koralowych, jak to spostrzeżenia p. d’Orbigny okazują. Znajdują je tylko w okresie drugorzędowym; najstarsze znaleziono w formacyi tryjasu. Pokłady jurajskie wiele ich zawierają i w epoce tworzenia się tych pokładów, zwierzęta te istniały w wielkiej ilości i w mnogich gatunkach, począwszy od formacyi oolitowej. Nie ma ich wcale w piętrach wyższych, ani w pokładach kredowych niższych i średnich; ostatni zaś raz występują w formacyi kredy białej. Apiokrynitów nie znaleziono jeszcze w pokładach pierwszorzędowych, ani trzeciorzędowych. Zdaje się, że jeszcze żyją w dzisiejszych czasach, wedle świadectwa bowiem d’Orbigny, łodygi ich znajdują w Gwadelupie w brekczyach, obecnie się tworzących. D’Orbigny napisał ich monografiję, w której wyczerpał wszystko, co o zwierzętach tych wiadomo. K. J.
