Historya literatury angielskiej/Wstęp/WSTĘP

<<< Dane tekstu >>>
Autor Hippolyte Adolphe Taine
Tytuł Historya literatury angielskiej
Tom pierwszy
Rozdział Wstęp
Wydawca S. Lewental
Data wyd. 1900
Druk S. Lewental
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Indeks stron
WSTĘP.

„Historyk mógłby zstępować na dno duszy ludzkiej, w przeciągu pewnego czasu, pewnej seryi stuleci, wśród pewnego ludu. Mógłby badać, opisywać, opowiadać wszystkie wypadki, wszystkie przekształcenia, wszystkie odmiany, zachodzące we wnętrzu człowieka: a robota jego, raz ukończona, byłaby historyą ludu, albo czasu, które były jej przedmiotem.“

(Guizot „Histoire de la civil. en Europe, str. 25).

Od stu lat w Niemczech, od sześćdziesięciu we Francyi, historya uległa przekształceniu, a stało się to w czasach badań nad piśmiennictwami. Powstało przekonanie, że dzieło literackie nie jest wynikiem prostej gry wyobraźni, ani odosobnionego wyskoku zapalonej głowy swego twórcy, lecz, — odbiciem obyczajów otaczających i pewnego stanu umysłowości powszechnej. — Odkrycie to doprowadziło do wniosku, że, kierując się wskazówkami znajdującemi się w dziełach literackich, można odnaleźć sposób myślenia i czucia ludzi, którzy istnieli przed wielu wiekami. Doprowadziło też ono do prób w tym kierunku, uwieńczonych powodzeniem.
Zastanawianie się nad sposobami czucia i myślenia ludzkiego wykazało, że są one faktami wagi pierwszorzędnej, ściśle połączonemi z wielkiemi wypadkami, które wyjaśniają i przez które nawzajem są wyjaśniane; że należy poczytywać je za rzeczy ważne, może nawet najważniejsze w nauce historyi. Tak się stało, i odtąd w nauce tej zmianie uległo wszystko: przedmiot, metoda, narzędzia, pojmowanie praw i przyczyn. Tę-to zmianę, już dokonaną, i która dalej jeszcze dokonywać się musi, starać się będę tu przedstawić.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Hippolyte Adolphe Taine i tłumacza: Eliza Orzeszkowa.