Kodeks Sądu Koleżeńskiego

<<< Dane tekstu >>>
Autor Janusz Korczak
Tytuł Kodeks Sądu Koleżeńskiego
Pochodzenie Zakład Wychowawczy „Nasz Dom”
Wydawca Towarzystwo „Nasz Dom”
Data wyd. 1928
Druk Drukarnia „Krajowa”
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron

JANUSZ KORCZAK.

KODEKS SĄDU KOLEŻEŃSKIEGO.

Jeżeli ktoś zrobi coś złego, najlepiej mu przebaczyć. Jeżeli zrobił coś złego, bo nie wiedział, to już wie teraz. Jeżeli zrobił coś złego nie naumyślnie, będzie w przyszłości ostrożniejszy. Jeżeli robi coś złego bo mu się trudno przyzwyczaić, będzie się starał. Jeżeli zrobił coś złego, bo go namówili, już się nie będzie słuchał.
Jeżeli ktoś zrobi coś złego, najlepiej mu przebaczyć, czekać aż się poprawi.
Ale sąd musi bronić cichych, by ich nie krzywdzili zaczepni i natrętni, sąd musi bronić słabych, by im nie dokuczali silni, sąd musi bronić sumiennych i pracowitych, by im nie przeszkadzali niedbalcy i leniuchy, sąd musi dbać, by był porządek, bo nieład najbardziej krzywdzi dobrych, cichych i sumiennych ludzi.
Sąd nie jest sprawiedliwością, ale do sprawiedliwości dążyć powinien. Sąd nie jest prawdą, ale pragnie prawdy.
Sędziowie mogą się mylić. Sędziowie mogą karać za czyny, które popełniają sami, — powiedzieć, że złe jest to, co sami też robią.
Ale hańbą jest, gdy sędzia świadomie wydaje wyrok kłamliwy.




Sąd nie sądzi sprawy.

§§ 1. Sąd oznajmia, że A cofnął swoją skargę, wybaczył.
2. Sąd uważa, że nie warto się trudzić rozważaniem podobnych spraw.
3. Sąd nie wie dlaczego tak się stało, jak się rzecz miała, kto ma słuszność, więc zrzeka się sądzenia sprawy.
4. Sąd wyraża przekonanie, że nic podobnego już się nie powtórzy, więc zrzeka się sądzenia tej sprawy[1].
5. Sąd zrzeka się sądzenia sprawy w przewidywaniu że, przewinienia te znikną niezadługo same.
6. Sąd odkłada sprawę na tydzień, aż do czasu, gdy...
7. Sąd przyjmuje do wiadomości.
8. Sąd uważa oskarżenie za niesumienne.
9. Sąd oskarżenie uważa za przedawnione.

Sąd pozwala. — Dziękuje. — Wyraża żal. — Przyznaje słuszność.

§§ 10. Sąd w czynie A widzi nie winę, a przykład obywatelskiej odwagi (dzielności, prawości, sprawiedliwości, szlachetnego porywu, bohaterskiego przywiązania, szczerości, dobroci, poświęcenia i t. d.).
11. Sąd dziękuje A, że zawiadomił go o swej winie.
13. Sąd wyraża żal, że tak się stało, nie wini jednak A.
14. Sąd ubolewa nad nieszczęściem, stratą, nie wini jednak A.
15. Sąd uznaje, że A słusznie się żali.
20. Sąd uznaje, że A spełnił swój obowiązek.
21. Sąd uznaje, że A miał prawo tak postąpić (powiedzieć).
22. Sąd uważa, że A ma słuszność.
23. Sąd uważa, że A nie ubliżył B.
24. Sąd uważa, że A powiedział prawdę.
25. Sąd uważa, że A nie zrobił nic złego.


Sąd składa winę na mus — warunki — przypadek — na wielu, na innego.

§§ 30. Sąd uznaje, że A nie mógł postąpić inaczej.
31. Sąd składa winę na warunki, przypadek, nie winiąc A za to, co się stało.
32. Ponieważ wielu czyni to samo, byłoby niesłusznie, potępiać jednego za to, co czyni wielu bezkarnie.
33. Sąd za to, co uczynił A, składa odpowiedzialność na B.

Sąd uprasza o przebaczenie.

§§ 40. Sąd uważa, że B nie powinien gniewać się na A.
41. Sąd prosi, by przebaczono A.
42. Sąd prosi, by zapomniano.

Sąd przebacza, bo nie widzi złego zamiaru, złych intencji.

§§ 50. Sąd przebacza A, który mógł nie wiedzieć, lub nie rozumiał, że tego robić, mówić nie wolno — nie należy. Sąd wyraża nadzieję, że A dowiedziawszy się, zrozumiawszy, więcej tego nie zrobi, mówić tak nie będzie.
51. Sąd przebacza A, który niezupełnie zrozumiał, co robi, mówi. Sąd wyraża nadzieję, że A więcej tego nie zrobi.
52. Sąd przebacza A, bo nie wiedział, że tak się stanie, to nieumyślnie, przez nieostrożność, przez pomyłkę, przez zapomnienie.
53. Sąd przebacza A, bo on nie miał zamiaru zrobić B przykrości, ubliżyć.
54. Sąd przebacza A, bo to był żart (głupi żart).


Sąd przebacza, zważywszy okoliczności łagodzące winę.

§§ 60. Sąd przebacza A, bo zrobił to (powiedział) w gniewie, a jest porywczy.
61. Sąd przebacza A, bo zrobił to przez upór, ale walczy z tą wadą.
62. Sąd przebacza A, bo zrobił to przez fałszywą ambicję, zarozumiałość, ale pragnie się poprawić.
63. Sąd przebacza A, ile, że jest kłótliwy, ale walczy z tą wadą.
64. Sąd przebacza A, bo postąpił tak z obawy odpowiedzialności, ale chce być mężniejszy.
65. Sąd przebacza A, bo jest słaby.
66. Sąd przebacza A, bo postąpił tak dlatego, że mu dokuczano.
67. Sąd przebacza A, bo postąpił przez brak zastanowienia.

Sąd przebacza, bo była już kara, bo widzi żal.

§§ 70. Sąd przebacza A, bo poniósł już karę za swój czyn.
71. Sąd przebacza A, bo A żałuje, że tak postąpił.
72. Sąd przebacza, bo już nastąpiła poprawa.

Sąd próbuje przebaczyć.

§§ 80. Sąd przebacza A, bo jest zdania, że poprawić go może tylko dobroć.
81. Sąd próbuje wydać wyrok uniewinniający.
82. Sąd przebacza, nie tracąc nadziei, że A się poprawi.

Uniewinnienie wyjątkowe.

§§ 90. Sąd przebacza, zważywszy, że A tak bardzo chciał, że mu mocy nie starczyło, by się powstrzymać.
91. Sąd przebacza, bo A jest u nas niedawno i nie może zrozumieć porządku bez kar.
92. Sąd przebacza, bo A niezadługo nas opuści, więc nie chce, by odszedł od nas z żalem.
93. Sąd przebacza A, bo uważa, że zepsuła go zbytnia życzliwość i pobłażliwość ze strony wszystkich; (sąd ostrzega A, że wszyscy są równi wobec prawa).
94. Sąd uwzględnia gorącą prośbę brata, siostry, przyjaciela i przebacza A.
95. Sąd przebacza A, bo był wśród sędziów głos, który się tego uparcie domagał.
96. Sąd przebacza A, bo A nie chce powiedzieć, co go do podobnego czynu skłoniło, a gdyby chciał, mógłby na swoje usprawiedliwienie coś powiedzieć.

Wyroki skazujące.

§§ 100. Sąd stwierdza, że A uczynił to, o co jest oskarżony. Sąd nie przebacza.
200. Sąd uznaje, że A postąpił niesłusznie.
300. Sąd uznaje, że A źle postąpił.
400. Sąd uznaje, że A bardzo źle postąpił.
500. Sąd uznaje, że A bardzo źle postąpił. Wyrok ten ma być ogłoszony w gazecie.
600. Sąd uznaje, że A bardzo źle postąpił, wyrok ma być ogłoszony w gazecie i na tablicy.
700. Sąd uważa, że A bardzo źle postąpił; wyrok ma być ogłoszony w gazecie i na tablicy, zakomunikowany rodzinie.
800. Sąd pozbawia A praw na przeciąg tygodnia, wzywa rodzinę, by się z nią porozumieć. Wyrok ogłasza w gazecie.
900. Sąd szuka dla A opiekuna, który w ciągu dwóch dni winien się zgłosić.
1000. Sąd wydala A z zakładu.


Dodatki do wyroków.

a) Sąd dziękuje za prawdziwe zeznanie.
b) Sąd dziwi się, że A sam nie zawiadomił o tem.
c) Sąd prosi, by się to więcej nie powtarzało.
d) Sąd występuje do Rady z prośbą, aby zapobiegła temu na przyszłość.
e) Sąd prosi Radę, by pozwoliła wyroku nie wykonywać.
f) Sąd wyraża obawę, że A wyrośnie na szkodliwego człowieka.
g) Sąd wyraża nadzieję, że A wyrośnie na dzielnego człowieka.
h) Wpisać na tablicę dokuczania, niepokoju, niszczycielstwa, zaniedbań.
i) Zawiadomić, ostrzec rodzinę.








  1. Uwaga. Na paragraf ten oskarżony musi wyrazić zgodę.





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Henryk Goldszmit.