[12]
IV. Gmina Biesiadki.
A. Wieś Biesiadki.
Są dwa podania o powstaniu tej wsi i źródle jej nazwy.
Wedle jednego osada, która wsi dała początek, mieściła się nad doliną wschodnio-północną, Kmiecina zwaną, otoczoną lasem i składała się z trzynastu rodzin. Pierwotni ci osadnicy pasali swój dobytek tuż na wschodniej pochyłości góry, którą, [13]obecnie uprawną, pastwiskami dotąd nazywają (p. niżej C. lp. 12, i E. lp. 2). Gdy to miejsce, według zdania jednych, na mieszkania za ciasne było, według drugich zaś, ziemia się zapłoziła czyli zapadała, przesiedlili się na inne miejsce, podzielili grunta na 13 gospodarstw czyli na 12 ról i jedną zagrodę — i od tego przesiedlenia nazwali nową osadę Przesiadki. Z Przesiadek powstała z biegiem czasu nazwa Biesiadki. Na jednym z owych opuszczonych placów przed kilkunastu laty widziano w ziemi słup gruby dębowy z ogromnym skoblem żelaznym, który przez zsunięcie się pagórka został zasypany; zdaje się, że na tem miejscu było kiedyś wójtowstwo.
Drugie podanie, trącając o dzieje Polski, więcej poetycznie wyjaśnia początek wsi i jej nazwy.
Węgrzy wpadli do Polski, do Galicyi, a posuwając się szybko ku północy, mordowali ludzi, rabowali, palili siedziby ludzkie. Dotarli do sąsiedniej Biesiadkom wsi Tworkowy, której mieszkańcy uciekli przed nimi na północ w lasy, na obszar dzisiejszych Biesiadek, tam w zasadzkę złapali nieprzyjaciół i prawie do nogi wybili. Kilka zaledwie Węgrów zdołało ratować się ucieczką i przynieść braciom straszną wieść o biesach, którzy ich złapali w siatkę. Ztąd miejscowość i osada późniejsza otrzymała nazwę Biesie-siatki czyli Biesiatki[1].
B. Części wsi.
01. Lypka (północna część wsi od gminy Zawada uszewska), nazwana od wielu tam rosnących lip.
02. Imiołki (południowa część od gminy Złota), bo tam niegdyś były duże lasy, „samá mozdzenina“ (modrzewie), a w tych lasach rosła bujno jemioła. Z owych modrzewi zbudowany jest starożytny kościółek w Biesiadkach, „cáłki jes s ty mozdzeniny“.
03. Wieś (środkowa cześć). Wyrażenia: „Miéská we wsi“, „sedem (szedłem) z Imiołek do wsi“.
[14]C. Role.
01. Bystrá góra, bo leży na bardzo bystrej górze,
02. Granice, bo leżą przy samej granicy gminy.
03. Gront skarbowy, bo należał do skarbu Państwa.
04. Koński lasek, bo tu był dawniej lasek, w którym pasano konie.
05. Kopalyny, bo była dawniej pastwiskiem, które przed kilku laty skopano na rolę.
06. Kozi dołek, „bo lezy w dolinie, były tam dáwni krzáki i kozy tam paśli“. „Dáwni to duzo kozów chowali we wsi, było gdzie kozy paś, bo duzo było paswisk, róznych krzáków, urwisk, lasów; teráz to kozów nie chowają“. (Porówn. niżej C. lp. 23, Zakozłowiec, E. lp. 1. Kozłowiec, F. lp. 2. Koziarka).
07. Nadgranice, bo leży w górze nad granicą zérkoską (od wsi Zérkow).
08. Nadmostki, „látego sie tak nazywa, ize jes gront nad mostkami (łąki, p. D. lp. 5.) blyzy domów“.
09. Nadpasieki, bo leży powyżej łąk, zwanych pasiekami (p. D. lp. 7).
10. Nad piekłem, bo leży nad głęboką doliną, zwaną Piekło (p. J.).
11. Pasieki, „látego, ze są miedzuchy“ (grunta między wysokiemi miedzami). Por. D. lp. 7.
12.
Paswiska[2], bo dawniej była pastwiskiem.
Jest to wschodnia pochyłość góry, na której pierwsi osadnicy pasali swój dobytek, mianowicie kozy (p. wyżej A), potem część tego pastwiska zamieniono na grunt orny, część zaś pozostała dotąd pastwiskiem (p. niżej E. lp. 2).
13. Podgranice, bo leży pod granicą wsi Zérków.
14. Podsobek „dosyć równe gronta, dlátego sie tak nazywają, ize są pod domami, ponizy domów, co stoją na górze — ci, co je posiadają, to je mają pod sobą“.
15 15. Przymiarek, „kilka kawáłków grontu (moze 10), lezą razem przy sobie i nálezą do kilku gospodárzy, po tem sie nazywają, ize późni były kupione i przymierzone do grontów tych gospodárzy, jako takie dodátki cyli przymiarki“.
16. Równia, „bo są równe pola na samem dziále (p. niżej H. lp. 1) za wsią“.
[15]17. Sośnie, „bo tam dáwni były sosny“ (las sosnowy).
18. Spławy, „bo tam sie woda ściąga z wyssych pól“.
19. Wychylówka, „bo jes przechyło pod wielgi záchod“.
20. Zádziele, „látego, ize gronta sie przechylają za dziáł“ (p. niżej H. lp. 1.).
21. Zagórze, „bo lezy za dziáłem cyli za małą górą“ (p. wyżej lp. 20).
22. Zágrabie, bo leży za łąką, zwaną Grabie (p. niżej D. lp. 3.).
23. Zákozłowiec, bo leży za pastwiskiem i krzakami, zwanymi Kozłowiec.
24. Záskarpie, bo leży za urwiskiem, zwanem Skarpa.
25. Zbójnik, bo leży w miejscu, gdzie niegdyś stała karczma, zwana Zbójnik, „w który sie ludzie bardzo bijali, ogromne tam bywały bitki, bo to dáwni ludzie duzo pijali, to sie ji bijali“. Dziś niema śladu tej karczmy.
D. Łąki.
01. Debrzá, „látego, ize głęboká nizina przy lewnioski granicy (przy granicy gminy Lewniowa). Tam konie pásają“.
02. Dół, „bo lezy w dolinie“.
03. Grabie, „bo tam dáwni rosła grabina“.
04. Maciarzniska, („ludzie nie wiedzą, lácego sie tak nazywa“).
05. Mostki, „látego, ize kázdy posiadác łąki má tam do przejazdu mostek na małem strumyku wody“.
06. Niestępówka, „łąka mokrá w dolinie, nazywá sie po tem, ze, jak mokry cas, to tam ani wstąpić ni mozná“.
07. Pasieki, (p. C. lp. 11).
08. Podgórze, „látego, ze jest nizy domów, a dobrze spadzisto ku Debrzy“, (p. wyżej D. lp. 1., oraz C. lp. 14).
09. Podolsyny, „bo tam rośnie przy strumykach olsyna“.
10. Stawisko, „látego, ze bardzo mokre i woda tam stoi“.
11. Studzienki, „látego, ze są rózne dołki, ale wody w nich nima — po dyscach to woda stoi w tych dołkach“.
12. Zádziele, (p. wyżej C. lp. 20).
13. Zbrodnia. „To są bardzo mokre łąki, látego sie tak nazywają, ize tam nimozná przejechać, tylko w zimie, w lecie nimozná przejechać, bo sie brodzi“.
E. Pastwiska.
01. Kozłowiec, „látego, ze tam są rózne ciérnie i zarosty i dáwni tam kozy paśli“.
[16]02. Paswiska (p. wyżej C. lp. 12).
03. Podłoniosce, „látego, ze jest za paswiskami przy granicy łonioski“ (przy granicy gminy Łoniowy).
04.
Skotnik, pastwisko gminne
[3].
F. Lasy.
01. Kmiecina, „bo nálezáł dáwni do kmieciów we wsi“.
Te pirse dwanaście rodzin to byli kmiecie“. (P. wyżej A.).
02. Koziárka, „bo tam dáwni kozy paśli“.
03. Zasadzie, „bo lezy za sadami we wsi“.
G. Krzaki.
01. Kozłowiec, (p. wyżej E. lp. 1).
02. Nadmostki, „bo rosną nad Mostkami“ (p. wyżej D. lp. 5. i C. lp. 8))8).
03. Wichrowiec, „bo rosną na urwisku i wicher niemi trzęsie“.
H. Góry, urwiska.
01. Dziáł, „látego, ize gronta („gronta na dziale“) są dzialyste cyly mało górne — dziáł to tyla znacy, co małá góra“.
02. Przechybie, („przechyłá góra“), „látego, ze sie przechylá na rózne strony“.
03. Racka (oberwisko), „látego, ze jes przy granicy záwacki (gminy Zawada uszewska) taká wielgá skarpa, ze, jak kce stamtąd wylyś(ć), potrza rackować“ (na raczkach iść).
04. Skarpa, „látego, ze jes wielgá skarpa“.
05. Zagórze (p,(p. wyżej C. lp. 21).
I. Doliny.
Piekło, „lâtego„látego, ze są skarpy głębokie, przepaściste, ta jak piekło. Zarośnięte są gęsto krzákami — sośniną i grabiną“.}}
K. Wody.
01. Potoki, „látego“„látego, ze są strumyki wody i głębokie niziny“.
02.
Zábikońka („bagno
rzadkie)rzadkie“). „Jes tam syroki ji wysoki miedzuch
[4], na którem jest bagno. Dáwni to tam była bardzo
[17]wielgá
tonia (toń), ze zyrdką dna nie dostáł; teráz nie jes tak głęboko. Nazywá sie po tem
Zabikońka, bo tam przed śtyrdziestu moze laty nieboscykowi Pabijánowi (gospodarzowi z Biesiadek) zabiła sie pára koni, wpadła do tego bagna ji udusiła sie“.
