Wyprawić, niedok.
wyprawiać,
wyprawować, 1) wyrazić, wypowiedzieć, wyłożyć, wysłowić co (temi słowy rzecz swoją wyprawiła; wyprawił wszystko, co widział = oznajmił, opowiedział; W. swe zdanie); 2) wyjaśnić, wytłómaczyć (W. przypowieść); 3) rozwiązać, załatwić, zbyć (tem kwestję krótko wyprawił, iż niepotrzeba więcej); 4) niedok. rozumować, dowodzić, rozprawiać (W. o dogmatach); 5) zasłonić, wyzwolić, obronić, uwolnić (więzienie podjąć, abo jakiem rękojemstwem W.; W. kogo z więzienia; W. bydło zajęte = wykupić); 6) zrobić prawym, wyprostować, poprawić (W. obyczaje dzieci); 7)
W. członek wywichnięty = wprawić w swoje miejsce; 8) wywabić, wyczyścić (W. plamę; W. złości w sercu; W. zboże na gumnie = wywiać; W. kruszec ogniem = wypławić, wyczyścić w ogniu); 9) wytrawić (białe głowy czarnawe, gorętsze będąc, ciepłem swojem mleko lepiej
wyprawująwyprawują); 10) sprawić, oprawić, wypaproszyć (W. drób, ryby); 11) wypracować, wydoskonalić, wyrobić, wykształcić (W. naukę, sztukę; księgi łacińskie wyprawieńsze, niż greckie; W. sobie rozum nauką); 12) wytresować, wyćwiczyć, ujeździć (W. konia); 13) wystawić, wyrazić, oddać (W. kogo na obrazie; „Odprawa posłów greckich” w teatrze wyprawiona = odegrana); 14) kunsztownie co robić, dokazywać, wydziwiać (W. smyczkiem; słowik gardłkiem wyprawia = treluje); 15) niedok. wyrabiać, stroić (smok dziwne węzły i kręty wyprawia; dygi wyprawia); 16)
W. co komu = wyrobić, wyjednać; 17)
W. co = zaspokoić, nasycić, dogodzić czemu (W. żądze); 18)
W. córkę = dać jej wyprawę, wyposażyć ją;
W. syna = wydzielić; 19)
W. kogo = oczyścić z zarzutu, usprawiedliwić.
W. się, 1) wytłómaczyć się, wyłożyć myśl swoją (czem się zwierzęta żywią, jak się mnożą — krótko się z tego wyprawię = krótko się z tem załatwię w swym wykładzie; nie mógł się słowy W.); 2) połapać się, wyrozumieć, zorjentować się (nie będzie żadnej trudności, z której się nie będziesz mógł W.; snadnie W. się będziesz mógł, co to jest; sędzia się nie wyprawi z jego mowy); 3) wytłómaczyć się, usprawiedliwić się, oczyścić się z zarzutu (W. się u sędziów; W. się z obwinienia); 4) wydobyć się, wyzwolić się, uwolnić się (W. się z sideł, z więzów; dusza z ciała się wyprawi).
Strona w Wikisłowniku
