M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/X (całość)
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego |
Wydawca | Wydawnictwo M. Arcta |
Data wyd. | 1916 |
Druk | Drukarnia M. Arcta |
Miejsce wyd. | Warszawa |
Źródło | Skany na Commons |
Inne | X – wykaz haseł Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI |
Indeks stron |
X, głoska alfabetu greckiego, przyjęta przez alfabet łaciński, za jego pośrednictwem dostała śię do polskiego, dawniej często u nas używana, w imionach własnych zwłaszcza, np. Xawery, Xantypa, Xerxes, Xenofont, Alexander, i w pospolitych przyswojonych z łaciny i z greckiego, np. exemplarz, examen, a także w skróceniach, np. x. = ksiądz a. książę, a. księstwo (W. X. L. = Wielkie Księstwo Litewskie), a. książęcy (W. X. Mość = Wasza Książęca Mość) i x.x. = księża, książęta, księstwo. Dziś głoska ta wyszła zupełnie z użycia i zastępujemy ją głoskami ks. lub gz.; piszemy więc: Ksantypa, Kserkses, Ksenofont, Aleksander, egzemplarz, egzamin, ks. = książę, ksiądz, księstwo itp., jest też używana w matematyce jako znak, lub na oznaczenie niewiadomej.
X, cyfra rzymska = 10.
X, a. Xr, skr., krajcar, cent.
X, ilość niewiadoma a. nieoznaczona; ktoś.
Xantogen, gr., substancja, znajdująca ś. w liściach i kwiatach w połączeniu z alkaljami zabarwiająca na żółto.
Xenia, gr., dosł., gościnność; podarek dla gościa; tytuł 13-ej księgi poezji Martialisa, zawierającej wyłącznie epigramaty dwuwierszowe, dotyczące takich podarków; tytuł dowcipnych i złośliwych epigramatów dwuwierszowych Goethego i Schillera.
Xeres (Cheres), hiszp., gatunek wina białego (nazwa od miasta).