Nazwy ulic w Poznaniu/Wstęp
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Nazwy ulic w Poznaniu |
| Podtytuł | z planem Wielkiego Poznania |
| Wydawca | Magistrat stołecznego miasta Poznania |
| Data wyd. | 1926 |
| Miejsce wyd. | Poznań |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
WSTĘP.
Do poważnych a zbyt często lekceważonych obowiązków pracowników publicznych należy krzewienie przywiązania i miłości do tego kawałka ziemi ojczystej, na którym żyjemy, utwierdzanie tradycji miejscowej i dodatnich aspiracyj kulturalnych. Takiemi powodowany względami ogłaszam pracę tę o nazwach ulic w Poznaniu. Przy wyborze metody i układu pracy miałem otwarte dwie drogi. Wdzięczniejszą byłaby zapewne rozprawa gromadząca wszystkie dane topograficzne w następstwie historycznem i dzieląca jedynie materjał najnowszy, współczesny według pewnych grup terenowych. Być może, że w przyszłości pracy takiej jeszcze się podejmę, bo dziedzina ta godna jest wszechstronnego opracowania. Na razie wolałem pójść drogą taką, któraby obywatelstwu miasta Poznania oddać mogła więcej praktyczne usługi. Stworzyłem katalog ulic, tłumaczący w zwięzłych notatkach historję i znaczenie nazw ulicznych i określający równocześnie położenie tudzież najważniejsze daty o powstaniu i powiększeniu ulic samych.
W zasadzie należało przy takiem ujęciu sprawy nie zagłębiać się w kwestje czasowo lub rzeczowo odległe, nie mogłem np. dłuższych wywodów poświęcić niektórym spornym zagadnieniom w dziedzinie topografji średniowiecznej; zgodnie z założeniem swem ustalałem z wieków dawnych tylko to, co za fakt przyjąć można, według dotychczasowego stanu badań. Praca ta ma służyć w pierwszym rzędzie szerokiemu obywatelstwu, które powinno interesować się sprawami miasta i jego dotychczasowego rozwoju, a przynajmniej temi, które dotychczas nie utraciły swej żywotności.
Tyle dla uzasadnienia szkieletu, że tak powiem, pracy. Dodam kilka wyjaśnień co do szczegółów. O kolejności alfabetycznej nie rozstrzygało formalne brzmienie nazwy, lecz cechy odróżniające. Nie stanowiły przeto o kolejności słowo „ulica“, imiona i tytuły przy nazwiskach, dodatek „święty“ itp., zasadniczo rozstrzygało nazwisko wzgl. określenie rzeczowe ulicy, a ponadto odrębne określenia charakteru jednostki topograficznej (plac, aleje, wały, most, ogród, zaułek itp.). Układ taki odpowiada jaknajbardziej popularnemu używaniu nazw ulicznych.
Gminy podmiejskie włączone w latach 1900, 1907 i 1925 do miasta były często tak rozległe i tak ludne, że posiadały ulice o własnych nazwach. Historję ulic tych zaczynam zwykle od chwili wcielenia ich do miasta; nie wynika stąd — sądzę — żadna szkoda, ponieważ chodzi tu zawsze o nazwy niedawno wprowadzone.
Znaczenia dawnych nazw niemieckich, których władze polskie nie zatwierdziły w brzmieniu polskiem, nie wyjaśniam — ponieważ nazwy te straciły wszelką aktualność.
Podając daty wprowadzenia nazw, rozumiem daty ogłoszenia policyjnego pomijając daty uchwał korporacyj miejskich.
Miło mi na tem miejscu wyrazić serdeczne podziękowanie panu dyrektorowi Romanowi Leitgebrowi, głównemu twórcy nowego systemu polskich nazw ulicznych w Poznaniu, który użyczając własnych akt w tej sprawie, ułatwił mi wyjaśnienie niektórych nazw.