Pan Tadeusz (wyd. 1921)/Pan Tadeusz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Pan Tadeusz |
| Podtytuł | czyli ostatni zajazd na Litwie |
| Redaktor | Józef Kallenbach Jan Łoś |
| Wydawca | Zakład Narodowy imienia Ossolińskich |
| Data wyd. | 1921 |
| Druk | Drukarnia Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich |
| Miejsce wyd. | Lwów, Warszawa, Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
|
PAN TADEUSZ
CZYLI
OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE.
HISTORJA SZLACHECKA
Z R. 1811 i 1812,
WE DWUNASTU KSIĘGACH, WIERSZEM. OSTATNI ZAJAZD NA LITWIE.[1]
✽Za czasów Rzeczypospolitej Polskiej egzekwowanie wyroków sądowych było bardzo trudne w kraju, gdzie władza wykonawcza nie miała prawie żadnej policji pod swemi rozkazami, a obywatele możni trzymali nadworne pułki, niektórzy nawet, jak książęta Radziwiłłowie, kilkunastotysięczne wojska. Żałujący więc, uzyskawszy dekret, musiał po egzekucją udawać się do stanu rycerskiego, to jest do szlachty, przy której była także władza wykonawcza. Zbrojni krewni, przyjaciele i powietnicy ciągnęli z dekretem w ręku i w towarzystwie woźnego, zdobywali (często nie bez rozlewu krwi) dobra przysądzone żałującemu, które woźny legalnie tradował lub w posesję oddawał. Taka egzekucja zbrojna dekretu nazywała się zajazdem. W dawnych czasach, póki szanowano prawa, najmożniejsi panowie nie śmieli opierać się wyrokom; rzadko zdarzały się zbrojne napaści, a gwałt prawie nigdy nie uszedł bezkarnie. Wiadomy z dziejów smutny koniec księcia Wasila Sanguszki i Stadnickiego, zwanego Djabłem. Zepsucie publicznych obyczajów w Rzeczypospolitej namnożyło zajazdów, które ciągle mieszały spokojność Litwy.✽ |
- ↑ Objaśnienie powyższe tytułu poematu dał Mickiewicz do wydania pierwszego w r. 1834. — Obok uwag wydawcy umieszczamy poniżej tekstu objaśnienia Mickiewicza, które dla odróżnienia od objaśnień wydawcy, ujęte będą w gwiazdki ✽ na początku i na końcu objaśnień Poety.
