Wikiźródła

Poezye wydanie zupełne, krytyczne tom I/Dodatek krytyczny

< Poezye wydanie zupełne, krytyczne tom I
<<< Dane tekstu >>>
Autor Marya Konopnicka
Tytuł Poezye wydanie zupełne, krytyczne
Podtytuł Dodatek krytyczny
Pochodzenie Poezye wydanie zupełne, krytyczne tom I
Wydawca Gebethner i Wolf.
Data wyd. 1915
Druk W. L. Anczyc i Spółka
Miejsce wyd. Warszawa, Lublin, Łódź, Kraków
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tom I
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
›››
DODATEK KRYTYCZNY

SKRÓCENIA.

A — autograf.
Pdr — pierwodruk.
Bl — Bluszcz (tygodnik).
Kł — Kłosy (tygodnik).
TgI — Tygodnik Illustrowany.
PI1, PI2, PI3, PI4 — Marya Konopnicka, Poezye. Serya I. Wyd. I, Warszawa 1881; wyd. II, tamże 1883; wyd. III, tamże 1888; wyd. IV, Warszawa — Kraków 1896.
PNUI — Marya Konopnicka, Poezye w nowym układzie. I. Fragmenty. Warszawa — Kraków 1902.
PNUII — Marya Konopnicka, Poezye w nowym układzie. II. Helenica. Warszawa — Kraków 1902.
PNUIII — Marya Konopnicka, Poezye w nowym układzie. III. Pieśni i piosenki. Warszawa — Kraków 1903.
PNUIV — Marya Konopnicka, Poezye w nowym układzie. IV. Obrazki. Warszawa — Kraków 1903.
PNUV — Marya Konopnicka, Poezye w nowym układzie. V. Z mojej księgi. Warszawa — Kraków 1903.
WP1, WP2, WP3 — Marya Konopnicka, Wybór poezyi, wyd. I, Kraków 1890; wyd. II, Warszawa — Kraków 1897; wyd. III, Warszawa — Kraków 1908.
Gwiazdka przy utworze oznacza, że wiersz był już wprawdzie drukowany (w czasopiśmie), lecz do żadnego z książkowych wydań włączony nie został.
Dwie gwiazdki są znakiem, że wiersz po raz pierwszy ogłoszony z autografu.
Wyrazy lub zwroty, objęte zwykłym nawiasem, są w autografie przez poetkę przemazane.
Wiersze liczą się zawsze od góry z pominięciem tytułów.



Str. 1.
I. WSTĘP.
Pdr Kł 1879, II, 354; PI1-2, 7; PI3-4, 5; WP1-3, 3; PNUII, 3.
Str. 1 tytuł ,Wstęp‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Stara bajka‘ Pdr.
» — w. 7 ,piał pieśnię wesołą‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,pieśń śpiewał wesołą‘ Pdr.
» — » 12 ,brząkając‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,i brząkał‘ Pdr.
» — » 16 ,Mar powiewnych, przejrzystych‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Elegij księżycowych‘ Pdr.
» 2 » 18 ,coraz ciszej‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,coraz słabiej‘ Pdr.
» 3 » 6 ,rozsądnej miary‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,rozsądku miary‘ Pdr.
» — » 9 ,grzmiącym‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,starym‘ Pdr.
» — » 25 ,dumał‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,mówił‘ Pdr.
» — » 26 ,źrenicą‘ Pl-4, WP1-3, PNU; ,z źrenicą‘ Pdr.
» 4 » 1 ,A wokoło powstają bohaterów‘ P1-4, WP1-3, PNU;,Wkoło powstają starych bohaterów‘ Pdr.
» — » 4 ,Spłonął‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Pobladł‘ Pdr.
» — » 5 ,wołał‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,krzyknął‘ Pdr.


Str. 5.
II. W GÓRACH.
I. PRZYGRYWKA.
Pdr TgI 1876, II, 61; PI1-2, 11; PI3-4, 9; WP1, 225; WP2, 351; PNUIV, 3.

Str. 6 w. 3 ,jakieśʻ P1-4, WP1-2, PNU; ,jakieʻ Pdr.
» — » 21 ,razʻ P1-4, WP1-2, PNU; ,jużʻ Pdr.
» 7 » 2 ,hejʻ PNU; ,ejʻ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » — ,dal sinaʻ P1-4, WP1-2, PNU; ,siłą dalʻ Pdr.


Str. 7.
II, II. NA DUNAJCU.
Pdr TgI 1877, II, 340; PI1-2, 15; PI3-4, 12; PNUIV, 6.
Str. 7 w. 6 ,modrawą falęʻ P1-4, PNU; ,falę modrawąʻ Pdr.
» — » 7 ,ptastwaʻ P3-4, PNU; ,ptactwaʻ Pdr, P1-2.
» — » 14 ,do skał gdzieśʻ P1-4, PNU; ,gdzieś do skałʻ Pdr.
» — zam. w. 21 ,I w odmęt srebrną drogą spycha nasze łodzieʻ Pdr.
» — » 24 ,góryʻ P1-4, PNU; ,Tatryʻ Pdr.
» 8 » 3 ,Leśnicyʻ Pdr; ,Leśniczejʻ P3-4, PNU; ,Le-chniczejʻ P1-2.

 Wieś nazywa się po polsku Leśnica, po rusku Leśnicza; pomyłka w P1-2 tłómaczy się blizkością drugiej wsi o podobnem brzmieniu: Lechnica (po rusku: Lechnicza). Lud polski na Spiżu, wówczas jeszcze zupełnie nieuświadomiony, przemawiał do obcych po słowacku lub po rusku i podszywał się pod te narodowości; stąd: »Leśnica na Rusi«,

str. 8 w. 4 ,szumnymʻ P1-4, PNU; ,krasnymʻ Pdr.
» — » 6 ,rękąʻ Pdr, PNU; ,rączkąʻ P1-4.
» — » 7 ,Ej, Dunajcu, rozmarszcz sięʻ P1-4, PNU;
,Dunajcu, rozmarszcz czołoʻ Pdr.
» — » 8 ,w twej faliʻ P1-4, PNU; ,na falachʻ Pdr.
» — » 10 ,Niedźwiedź już tylko z dalaʻ P1-4, PNU;
,Wir przycichł; z dala tylkoʻ Pdr.
» — » 11 ,w lewą, w prawąʻ P1-4, PNU; ,w prawą, w lewąʻ Pdr.
» — » 15 ,niby się modliʻ PNU; ,się niby modliʻ P1-4; ,modli się, pluszczącʻ Pdr.
Str. 8 w. 17 ,swe, znużone‘ P1-4, PNU; ,unużone‘ Pdr.
» 9 » 1 ,kopytem‘ P1-4, PNU; ,jak piorun‘ Pdr.
» — » 2 ,się‘ P1-4, PNU; ,ci‘ Pdr.
» — » 5 ,uroczyste‘ P1-4, PNU; ,długie, tęskne‘ Pdr.
» — » 10 ,podwoił, potem mdlał‘ P1-4, PNU; ,podnosił, potem słabł‘ Pdr.
» — zam. w. 12: ,I z echem podtatrzańskiem rozhowor prowadzi‘ Pdr.


Str. 9.
II, III. W PORANEK.
Pdr TgI 1876, II, 61; PI1-2, 19; PI3-4, 15; WP1, 228; WP2, 354; PNUIV, 9.
Str. 10 w. 5 ,Tu‘ P4, PNU; ,To‘ Pdr, P1-3, WP1-2.
» — » 17 ,Po łazach, uboczach‘; ,Po łanach, uboczach‘ Pdr, P1-4, WP1-2; ,Po łanach, po zboczach‘ PNU.

 ,Po łanach‘ w Pdr i we wszystkich wydaniach będzie pomyłką drukarską, z powodu niezwykłości wyrazu ,łaz‘ łatwą do wytłómaczenia; łanów w górach szczawnickich niema, są zaledwie małe pólka. Sąsiedni wyraz gwarowy ubocz jest dostatecznym dowodem, że i poprzedni wyraz był także gwarowy t.j. ,łaz‘. Poetka, której wyraz ,łaz‘ później uleciał z pamięci, zgodziła się na łan i czując widocznie, że gwarowa ,ubocz‘ razi obok łanu, poprawiła ,uboczach‘ w PNU na ,po zboczach‘.

Str. 11.
II, IV. NOC.
Pdr TgI 1878, II, 99; PI1-2, 23; PI3-4, 18; WP1, 231; WP2, 257; PNUIV, 12.
Str. 11 w. 22 ,jej na skroni szmaragdów koronę’ PNU; ,na jej skroni szmaragdów koronę‘ Pdr; jej koronę szmaragdów na skroni‘ P1-4, WP1-2.
Str. 11 w. 24 ,mgła lekka‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,lekka mgła‘ Pdr.
» 12 » 4 ,w pomrokach liljowych‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,w pomroce wieczornej‘ Pdr.
» — » 9 ,włosy‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,kosy‘ Pdr.
» — » 16 ,ostatni ich odgłos‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,ostatnie ich echo‘ Pdr.
» — » 19 ,lekka‘ PNU; ,lekką‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» 13 » 4 ,Nad nim stoi w zadumie‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,W zadumie nad nim stoi‘ Pdr.
» — » 5 ,do jedna‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,ze sobą‘ Pdr.
» — » 8 ,dziwne‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,czarne‘ Pdr.
» — » 14 ,w mętnych nurtach‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,nurza się i‘ Pdr.
» — » 21 ,wiek płynie‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,dnie płyną‘ Pdr.
» — » 24 ,tęsknisz, wzdychasz i szepczesz‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,czegoś tęsknisz i wzdychasz‘ Pdr.
» — » 26 ,Huragany‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Oto wichry‘ Pdr.
» — » 28 ,grom leci‘ PNU; ,leci grom‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 29 ,wód zręby‘ PNU; ,zręby wód‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» 14 » 1 ,Powięź ziemi‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Ziemi powięź‘ Pdr.
» — po w. 3: ,I wziąwszy mętnych wałów dzikie hufce swoje,
Leci w przepaść na zgubę... czy na nowe boje...‘ Pdr.
» — w. 9 ,pierścienia złuskany‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,jądra wyłuskany‘ Pdr.
» — » 14 ,zmierzch‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,zmrok‘ Pdr.

Str. 14.
II, V. NA CZORSZTYNIE.
Pdr TgI 1878, I, 147; PI1-2, 27; PI3-4, 22; WP1, 235; WP2, 361; PNUIV, 16.
Str. 15 w. 1 ,stopy‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,stopki‘ Pdr.
» — » 11 ,nad jej‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,ponad‘ Pdr.
» — » 15 ,niech‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,z gór‘ Pdr.
» — » 16 ,Powiewny‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,cienki a‘ Pdr.
» — » 18 ,drużby‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,drużki‘ Pdr.
» — » 20 ,Wicher niech‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Grom niech pieśń‘ Pdr.
» — » 26 ,Pieniny i‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Wierne druhy‘ Pdr.
» — » 27 ,proście‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,prosić‘ Pdr.
» — » 28 ,weselne‘ P1-4, WP1-2,PNU;,te huczne‘Pdr.
» — » 30 ,żywych‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,jasnych‘ Pdr.
» — » 31 ,Drobne, nikłe‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Nizkie, drobne‘ Pdr.
» 16 zam. w. 1—9:

,Szumiące potoki,
Od Lechniczej do Krupianki
Kosodrzewiu stoki...
Echa skalne, pieśń zbłąkaną
Młodego górala
I mgłę ciężką, co się rano
Po wierchach przewala...
..........
Granitowe już ogniwa
Łączą nasze dłonie‘ Pdr.

» — w. 2 ,Lechnicy‘; ,Lechniczej‘ P1-2; ,Leśniczej‘ P3-4, WP1-2, PNU.

 Z Czorsztyna można zapraszać w gości »mgły« jedynie bliższej Lechnicy, a nie dalszej, Pieninami zakrytej Leśnicy; poetka uważała widać później, kiedy nazwy i miejsca w pamięci się zatarły, ,Lechnicy‘ za błąd drukarski i poprawiła w W3 na ,Leśniczej‘. 

Str. 16 w. 2 ,tkanki’ P1-2; ,ktanki‘ P3-4, WP1-2, PNU.
» — » 11 ,czoła‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,skronie‘ Pdr.


Str. 16.
II, VI. NA SZCZYTACH.
Pdr TgI 1878, II, 119; PI1-2, 31; PI3-4, 25; WP1, 238; WP2, 364; PNUIV, 19.
Str. 16 w. 15 ,oddechem‘ P1-4, WP1-2,PNU; ,ustami‘ Pdr.
» — » 18 ,Lecąc ożywczą‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Ożywczą lecą‘ Pdr.
» — » 20 ,pienią‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,pieni’ Pdr.
» 17 » 1 ,gdy‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,mu‘ Pdr.
» — » 3 ,Wtedy się pyta‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Zapyta wtedy‘ Pdr.
» — zam. w. 4: ,Czyż i tu za mną idzie życie?‘ Pdr.
» — w. 6 ,gór‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,hal‘ Pdr.
» — » 8 ,sercem‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,życiem‘ Pdr.
» — zam. w. 20: ,I przyodziała gromów szatą‘ Pdr.
» — w. 24 ,na co‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,poco‘ Pdr.


Str. 17.
II, VII. RABSZTYN.
Pdr TgI 1876, II, 61; PI1-2, 35; PI3-4, 27; WP1, 240; WP2,366; PNUIV, 21; A obejmuje pierwszych 25 wierszy utworu.
Str. 17 w. 25 ,ta‘ A, Pdr, PNU; ,to‘ P1-4, WP1-2.
» — » 26 ,osuwa‘ A, Pdr, P1-4, WP1-2; ,usuwa‘ PNU.
» 18 » 2 ,sieć szarą‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,szarą sieć‘ A, Pdr.
» — » 3 ,ta‘ A, Pdr, PNU; ,to‘ P1-4, WP1-2 i tak w. 6, 9, 12, 13.
» — » 11 ,mogiłą‘ A, P1-4, WP1-2, PNU; ,upadkiem‘ Pdr.
» — » 12 przez omyłkę brak w Pdr.
» — » 17 ,Wierz mi, mój bracie‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Zawierz mi, bracie‘ A, Pdr.

Str. 19.
II, VIII. W JAWORKACH.
Pdr TgI 1877, II, 282; PI1-2, 39; PI3-4, 29; WP1, 242; WP2, 368; PNUIV, 23.
Str. 19 w. 4 ,sine‘ PNU; ,mgławe’ Pdr, P1-4, WP1-2.
» 20 » 7 ,Mchy... nieświadome‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Mech... nieświadomy‘ Pdr.
» — » 9 ,Pójdę, gdzie błyski znikome‘ PNU; ,Pójdę gdzie błyski ruchome‘ P1-4, WP1-2; ,Pójdę tam, gdzie błysk ruchomy‘ Pdr.
» — » 10 ,rozpala‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,zapala‘ Pdr.
» — » 20 ,Myśl skąpię‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Skąpię myśl‘ Pdr.
» — » 22 ,Rozbłysnę‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Rozbłyszczę‘ Pdr.


Str. 20.
II, IX. DUNAJEC.
Tytuł dodany przez wydawcę.
*1. *2.
Pdr TgI 1877, II, 365.
3.
Pdr TgI 1877, II, 365; PI1-2, 43; PI3-4, 31; WP1, 244; WP2, 370; PNUIV, 25.
Str. 23 w. 19 ,A fala, żarem piersi mojej‘ P3-4, WP1-2, PNU; ,Fala, żarem mojego ducha przenikniona‘ Pdr, P1-2.
» — » 20 ,bryznęła‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,buchnęła‘ Pdr.
» — » 23 i 24 według Pdr; w P1-4, WP1-2, PNU:
,I potrącił błękity i powrócił z niczem‘.
» — po w. 24 ,Bom nie był godzien dociec źródła wszechprzyczyny‘ Pdr.
» 24 w. 3 brak w Pdr.
Str. 24 w. 4 ,Precz ty, wiosło‘ PNU; ,i ty, wiosło‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 6 ,spławię‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,spławia‘ Pdr.
» — » 17 ,I wyciągam‘ PNU; ,Ja wyciągam‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 21 ,księżyc wschodzi zadumany‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,wschodzą gwiazdy zadumane‘ Pdr.
» — » 22 ,gwiazd łuny‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,księżyca‘ Pdr.
» — » 23 ,orzeł ścigany‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,ptaszę ścigane‘ Pdr.


Str. 25.
**III. NA WAWELU.

A.

Str. 26.
IV. IDYLLA.
PI1-2, 67; PI3-4, 52; WP2, 253; PNUV, 71.
Str. 27 w. 35 ,ptaki‘ PNU; ,ptaszki‘ P1-4, WP2.


Str. 28.
**V. FRAGMENT.

A.

Str. 29 w. 18 ,linij‘; ,lilii‘ A.


Str. 29.
**VI. FRAGMENT.

A.

Str. 31.
VII. PO BURZY.
A p. t.: »Urywek«; PI1-2, 71; PI3-4, 55; WP1, 139; WP2, 210; PNUI, 112.
Str. 31 w. 2 ,Ty podnosisz kielichy‘ PNU; ,Podnosisz słabe główki‘ A, P1-4, WP1-2.
Str. 31 w. 6 ,jabłoń‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,brzozę‘ A.
» — » 11 ,zostawisz‘ P4, PNU; ,zostawiasz‘ A, P1-3, WP1-2.
» — data w A.


Str. 32.
VIII. ANIOŁ MILCZENIA.
Ostatnie 8 wierszy A; Pdr TgI 1877, II, 408; PI1-2, 73; PI3-4, 57; WP2, 256; PNUI, 84. W Pdr motto: ,Siędzie sam — i zamilknie — i wzniesie się nad siebie‘.
Str. 32 w. 3 ,białe czoło‘ P1-4, WP, PNU; ,czoło białe‘ Pdr.
» — » 4 ,rozpalone‘ PNU; ,rozpędzone‘ Pdr, P1-4, WP.
» — » 11 ,co Mu zdobią‘ P1-4, WP, PNU; ,brzeżących Mu‘ Pdr.
» — » 16 ,Niosłem na łonie‘ PNU; ,Ja w rąbku niosłem‘ Pdr, P1-4, WP.
» — » 23 ,jasnych‘ PNU; ,białych‘ Pdr, P1-4, WP.
» 33 zam. w. 4: ,I dłoń opuszczam, gdzie natchnienie słyszę...‘ Pdr.
» — w. 12 ,spowiada‘ Pdr, P1-4, WP; ,spowiadam‘ PNU.
» — » 13 ,daję‘ P1-4, WP, PNU; ,leję‘ Pdr.
» — » 21 ,grobów‘ P1-4, WP, PNU; ,grobu‘ Pdr.
» — zam. w. 25—28:

,Noc w białym wieńcu miesięcznych promieni,
Noc, co nie blednie ani się rumieni,
Moją jest siostrą... Gdy skrzydły srebrnemi
Zstępując cicho, dotyka się ziemi:
»Pokój ci, ziemio! tu idzie milczenie...«
Ja nad chłopięcia śpiącego kołyską
Z palcem na ustach pochylam się nizko
I rąbek szaty roztaczam dla cienia
Ponad dziecięcia i matki marzenia.

Ja kładę pieczęć na ustach różanych,
Gdy pierwsze kwiaty uczuć niewyznanych
Nagle na licach spłonionych zakwitną...
Ja onieśmielam źrenicą błękitną
I blask jej gaszę rzęsą opuszczoną
I dech wstrzymuję i uciszam łono,
By nic ziemskiego nie mąciło zgoła
Zaślubin ducha z aniołem — anioła...
Po słowie: »kocham«, wyszeptanem skrycie,
Szelest mych skrzydeł szczęśliwi słyszycie‘. Pdr.

Str. 34 w. 4 ,zbrodzień tajny‘ P1-4, WP, PNU; ,tajny zbrodzień‘ Pdr.
» — » 13 ,Najbliższy Panu‘ P1-4, WP, PNU; ,Najbliższy Pana‘ Pdr.
» — po w. 16 następują w Pdr 4 wiersze: ,Kto mnie ukochał i t. d.‘ (str. 33 w. 25—28).
» — w. 17 ,Wyciągam‘ P1-4, WP, PNU; ,Rozciągam‘ Pdr.
» — » 18 ,Jestem modlitwą‘ P1-4, WP, PNU; ,Modlitwą jestem‘ Pdr.
» — » 24 ,pomników‘ P1-4, WP, PNU; ,uschłego‘ Pdr.
» — » 26 ,Gwiazdom‘ PNU; ,Stepom‘ Pdr, P1-4, WP.
» 35 zam. w. 2: ,A echa piły rozgwar ciżby dziki‘ A, Pdr, P1-4, WP.
» — data w A.


Str. 36.
*IX. BÓG SIĘ RODZI.
Pdr Kł 1878, II, 402.


Str. 38.
X. GRUNWALD.
Pdr Bl 1879, 65; PI1-2, 87; PI3-4, 68; PNUII, 147; TgI 1910, 567.
Str. 38 w. 15 ,dróg‘ Pdr; ,stron’ P1-4, PNU, TgI.
Str. 39 w. 5 ,zmierzy‘ P1-4, PNU, TgI; ,zada‘ Pdr.
» — » 8 ,Rozmach‘ PNU, TgI; ,Odmach‘ Pdr, P1-4.
» — » 12 ,pszenna‘ P1-4, PNU, TgI; ,plenna‘ Pdr.
» 40 » 1 ,co leci‘ P1-4, PNU, TgI; ,lecący‘ Pdr.


Str. 41.
XI. JASKÓŁKA.
A; PI1-2, 115; PI3-4, 94; PNUIV, 107.
Str. 41 w. 14 ,uściele‘ P1-4, PNU; ,zaścielę‘ A.
» 42 » 7 ,Witajcie‘ P1-4, PNU; ,Witajcież‘ A.
» 43 » 11 ,promyczek‘ A, P1-2; ,płomyczek‘ P3-4, PNU.
» — » 21 ,Ach‘ P1-4, PNU; ,Och‘ A.
» 44 » 18 ,zdrowego‘ P1-4, PNU; ,na duchu‘ A.


Str. 45.
XII. Z DZIEJÓW PIEŚNI.
Pdr Kł 1879, I, 67 i 51; PI1-2, 121; PI3-4, 100; PNUI, 97.
Str. 45 w. 5 ,Lecisz na białych skrzydłach‘ P1-4, PNU; ,Na białych skrzydłach lecisz‘ Pdr.
» — » 6 ,dźwięk‘ P1-4, PNU; ,cień‘ Pdr.
» — » 7 ,a‘ P1-4, PNU; ,i‘ Pdr.
» — » 11 ,w duchach‘ P1-4, PNU; ,dziejów‘ Pdr.
» — » 12 ,Unosisz‘ P1-4, PNU; ,Pogrążasz‘ Pdr.
» — zam. w. 17: ,Z połamanemi skrzydły nad świeżą mogiłą‘ Pdr.
» — » w. 18 ,Pochwycona jak ptaszę praw wieczystych siłą‘ Pdr, P1-4.
» — w. 21 ,I w wieczystej symfonii‘ PNU; ,I w odmian wszechistnienia‘ Pdr, P1-4.
» 46 » 3 ,jak wiosenne‘ P1-4, PNU; ,wonne jako‘ Pdr.
» — » 4 ,Wonne‘ P1-4, PNU; ,Wiosny‘ Pdr.
» — zam. w. 5: ,Jasne, jak błękit majowego nieba‘ Pdr, P1-4.
Str. 46 zam. w. 8: ,Że aż się żegnać z przerażenia trzeba‘ Pdr, P1-4.
» — w. 10 ,nikły potraw‘ P1-4, PNU; ,nikłe trawy‘ Pdr.
» — » 11 ,Rozwiały‘ P1-4, PNU; ,Rozsiały‘ Pdr.
» — » 12 ,płaczki‘ P1-4, PNU; ,urny‘ Pdr.
» — » 14 ,przeźroczystą‘ P1-4, PNU; ,z alabastru‘ Pdr.
» — zam. w. 15: ,Gdzie wiek zagasły rozrzucił swe szczątki‘ Pdr.
» — w. 16 ,zgarniały‘ P1-4, PNU; ,zbierały‘ Pdr.
» — » 29 ,znikniecie‘ Pdr, PNU; ,zniknijcie‘ P1-4.
» — zwrotka 4 i 5 przestawione w Pdr.
» — w. 31 ,Stanęły w ogniach‘ P1-4, PNU; ,W ogniach stanęły‘ Pdr.
» 47 » 1 ,zawiści‘ P1-4, PNU; ,rozpaczy‘ Pdr.
» — zam. w. 4: ,Wstrząsając czarnym zawiści sztandarem‘ Pdr.
» — w. 24 ,co zasiewa przyszłości‘ P1-4, PNU; ,co przyszłości zasiewa‘ Pdr.


Str. 48.
XIII. ROMANS WIOSENNY.
PI1-2, 127; PI3-4, 105; PNUV, 148.
Str. 49 w. 12 ,z żabką‘ PNU; ,żabką‘ P1-4.
» 52 » 4 ,uroków‘ PNU; ,uroku‘ P1-4.
» — » 30 ,schylić mu‘ PNU; ,mu schylić‘ P1-4.
» 53 » 25 ,jasne‘ PNU; ,jawne‘ P1-4.
» — » 26 ,przygrywki‘ PNU; ,przygrawki‘ P1-4
» 55 » 8 ,gniazdo‘ P2-4, PNU; ,gniazdko‘ P1.
» 58 » 27 ,Ach‘ PNU; ,Och‘ P1-4.


Str. 60.
XIV. FRAGMENT.
Pdr Kł 1879, I, 87; PI1-2, 147; PI3-4, 122; WP3, 128; PNUI, 137.
Str. 60 w. 6 ,zagłuchł‘ P1-4, WP, PNU; ,ogłuchł‘ Pdr.
» — » 8 ,znikoma pieśń‘ P1-4, WP, PNU; ,znikomy śpiew‘ Pdr.
» — » 11 ,Ołtarzem jest‘ P1-4, WP, PNU; ,Gdzież pieśń, co jest‘ Pdr.
» — » 12 ,zwątpiwszy‘ P1-4, WP, PNU; ,w zwątpieniu‘ Pdr.
» — w. 13 i 14 znajduje się w Pdr po w. 16.
» — » 17 ,Lecz gdzież jest pieśń‘ P1-4, WP, PNU; ,Gdzie jest ta pieśń‘ Pdr, i niżej w. 21.
» — » 18 ,dzieło‘ P1-4, WP, PNU; ,formę‘ Pdr.
» — » 20 ,Pada jak grom‘ P1-4, WP3, PNU; ,Błyska jak miecz‘ Pdr.
» — » 26 ,I... zasiewa‘ P1-4, WP, PNU; ,By... zasiewać‘ Pdr.
» 61 » 4 ,ziemi‘ P1-4, WP, PNU; ,życia‘ Pdr.
» — » 5 ,martwej‘ P1-4, WP, PNU; ,głuchej‘ Pdr.
» — » 6 ,strzegą‘ P1-4, WP, PNU; ,wznoszą‘ Pdr.
» — » 7 ,taka pieśń‘ P1-4, WP, PNU; ,taki śpiew‘ Pdr.


Str. 62.
XV. ECHA MAJOWE.
*I.
Pdr Kł 1878, II, 3.


XV, II.
Pdr Kł 1878, II, 19; PI1-2, 149; PI3-4, 124; PNUV, 61.
Str. 64 w. 33 ,Bogdajem‘ P1-4, PNU; ,Bogdajbym‘ Pdr.


XV, III.
A; Pdr Kł 1878, II, 43; PI1-2, 153; PI3-4, 127; PNUV, 64; WP1, 112; WP2, 182; WP3, 169.
Str. 65 w. 22 ,smętny‘ Pdr, P1-4, PNU, WP1-3; ,srebrny‘ A.
» — » 28 ,zwierciadlaną‘ Pdr, P1-4, PNU, WP1-3; ,przezroczystą‘ A.
Str. 66 zam. w. 15—16:

,Cicho... ciszej! — niechaj ludzi
 Snów nie mąci śpiew‘ A.

» — ostatnie 2 zwrotki następują w A w odwrotnym porządku.


XV, *IV.
Pdr Kł 1878, II, 66.


XV, V.
Pdr Kł 1878, II, 82; PI1-2, 157; PI3-4, 129; PNUV, 66.
Str. 69 w. 26 ,światła‘ Pdr, P1-2; ,światło, P3-4, PNU.
» — » 28 ,swą‘ P1-4, PNU; ,mą‘ Pdr.
» 70 zam. w. 8: ,Jako dawnych przyczyn konieczne ogniwo‘ Pdr, P1-4.
» — po w. 12:

,Och, gdybym ja tobą była, słonko jasne,
Świeciłabym żarem w zimne piersi ciasne,
Świeciłabym żarem na czoła kamienne,
Ażby się ocknęły duchy martwe, senne.

Świeciłabym ziemi, aż dojrzeje w plonie
Każde zdrowe ziarno na siewnym zagonie,
Aż poranek kwiaty — wieczór zerwie kłosy,
I takbym łzy piła, jak ty pijesz rosy‘ Pdr.

» — w. 16 ,ściany wilgotne‘ PNU; ,wilgotne ściany‘ Pdr, P1-4.
» — » 21 i 23 ,Nie widzisz ty‘ PNU; ,Ty nie widzisz‘ Pdr, P1-4.
» — » 24 ,kolebką‘ P1-4, PNU; ,kołyską‘ Pdr.
» — » 28 ,blaskach‘ P1-4, PNU; ,blasku‘ Pdr.
» 71 » 3 ,królewskie czoło‘ P1-4, PNU; ,czoło królewskie‘ Pdr.


Str. 72.
XVI. WSKRÓŚ NOCY.
Pdr Kł 1878, II, 115; PI1-2, 161; PI3-4, 133; PNUI, 23.
Str. 72 w. 9 ,jej walki, jej cele‘ PNU; ,jej zbiorowe cele‘ Pdr, P1-4.
» — » 10 ,znoje‘ PNU; ,walki‘ Pdr, P1-4.
» 73 » 6 ,chwilkę‘ P1-4, PNU; ,chwilę‘ Pdr.
» — » 13 ,rozsnuwasz‘ Pdr; ,rozsuwasz‘ P1-4, PNU.
» — » 27 ,przeniknąć pragnie‘ P1-4, PNU; ,przenika wzrokiem‘ Pdr.


Str. 75.
XVII. TĘSKNOTA.
A obejmuje ustęp ostatni (,W wygasłe wpatrzona światy‘ i t. d.).
Pdr Bl 1878, 345; PI1-4,165; PI3-4, 137; WP2, 263; PNUI, 89.
Str. 75 w. 15 ,ci puka‘ P1-4, PNU, WP; ,kołacze‘ Pdr.
» — » 19 ,myśl uśpioną‘ P1-4, WP, PNU; ,myśli skrzydła‘ Pdr.
» — » 20 ,Święta‘ PNU; ,Mgiełka‘ Pdr, P1-4, WP.
» 76 » 12 ,Czczych rojeń‘ Pl-4, WP, PNU; ,Poziome‘ Pdr.
» — » 20 ,Wiecznej głębiny‘ PNU; ,Pierwszej przyczyny‘ Pdr, P1-4, WP.
» — » 26 ,w znoju‘ P1-4, WP, PNU; ,znoju" Pdr.
» — » 31 ,w blaskach wiedzy‘ P1-4, WP, PNU; ,w blask wszechwiedzy‘ Pdr.
» 77 » 12 ,trzeszczy‘ P1-4, WP, PNU; ,kona‘ Pdr.
» — » 32 ,wiecznem‘ PNU; ,nowem‘ Pdr, P1-4, WP.
» — » 34 ,gniazdo‘ P1-4, WP, PNU; ,gniazda‘ Pdr.


Str. 79.
XVIII. CZEM JESTEŚ?
Pdr Kł 1879, II, 182; PI1-2, 171; PI3-4, 142; WP1, 83; WP2, 261; PNUI, 76.
Str. 79 w. 3 ,Kędy‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,I gdzie‘ Pdr.
» — » 9 ,gdzieś‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,tym‘ Pdr.
» — » 14 ,ręce‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,dłonie‘ Pdr.
» — » — ,przywrzeć‘ PNU; ,przylgnąć, Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 19 ,Jest... wschodzie‘ P1-4, WP2, PNU; ,Jest jak te,..co o wschodzie‘ Pdr; ,Jako te blaski, co na wschodzie‘ WP1.
» 80 » 1 ,kocham‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,cierpię‘ Pdr.
» — zam. w. 3: O, wezmę skrzydła i nie wrócę więcej‘ Pdr.


Str. 81.
XIX. Z DNI SMUTKU.
I.
Pdr Bl 1878, 329; PI1-2, 173; PI3-4, 144; PNUI, 7; WP2, 110; WP3, 106.
Str. 81 w. 14 ,padła‘ P1-4, PNU, WP2-3; ,spadła‘ Pdr.
» — » 19 ,Czemu‘ P1-4, PNU, WP2-3; ,Czemuż‘ Pdr.
» — » 21 ,niezmienne zna‘ PNU; ,zna niezmienne‘ P1-4, WP2-3, Pdr.
» 82 » 7 ,A‘ P1-4, PNU, WP2-3; ,I‘ Pdr.


XIX, II.
PI1-2, 177; PI3-4, 147; PNUI, 10; WP2, 115; WP3, 111.
Str. 83 w. 2 ,swych ogniów‘ PNU; ,ogniów swych‘ P1-4, WP2-3.
» — » 8 ,gdzieś marnie‘ PNU; ,marnie gdzieś‘ P1-4, WP2-3.
» — » 10 ,Życie‘ PNU, WP3; ,Ruchy‘ P1-4, WP2.
» — » 27 ,Zbyt‘ PNU; ,Co‘ P1-4, WP2-3.


Str. 84.
XX. NAJKRWAWSZE POLE.
Pdr TgI 1880, I, 290; PI1-2, 181; PI3-4, 149; PNUI, 12.
Str. 84 w. 3 ,trupami‘ P1-4, PNU; ,szkielety‘ Pdr.
» — » 4 ,albo wieczne‘ PNU; ,albo białe‘ P1-4; ,lub‘ Pdr.
Str. 84 w. 8 ,Ludów ścierają się‘ PNU; ,Ścierają się ludów‘ Pdr, P1-4.
» — zam. w. 18: ,I łzami padać chłodnym nocnym rosom‘ Pdr.
» 85 w. 1 ,zmrokach‘ P1-4, PNU; ,mrokach‘ Pdr.
» — » 2 ,Myśl obłąkana‘ PNU; ,Tysiąc hipotez‘ Pdr, P1-4.
» — po w. 8 aż do końca:

,Gdzie ciężkim wieków wstrząśnione pochodem,
Walą się gmachy posępną ruiną...
Gdzie bogi, wiary i idee giną,
Przed ustaw wiecznych dowodem.
Gdzie sam war bitwy, co grzmi wiekuiście,
Ludzkość potężnych swych atletów ciska
I gdzie z nich każdy znaczy swoje przyjście
Łuną nowego ogniska;
Gdzie jako wichry, co piaszczyste żary
Miotają w siebie z dwóch krańców pustyni,
Walczą, w imieniu bóstw swoich i wiary,
Świątynia przeciw świątyni;
Gdzie szermierz prawdy wyrasta w olbrzyma,
Gdzie myśl, podnosząc miecz badań stalowy,
Przecina ludzkość na wrogie połowy
I duchy na ostrzu trzyma.
.................
O pole straszne! o szranku ty krwawy,
Co wiekom swoje obwołujesz hasło!
Nad tobą pośród dziejowej kurzawy
Sto słońc już wzeszło i zgasło;
Sto ramion prawdę namiętnie chwytało
Za całość biorąc rozbite atomy...
Sto serc tu pękło, gdy ideę białą
Kruszyły fakta, jak gromy.
O bojowisko olbrzymów! o pole,
Gdzie się ścierają żywe duchów prądy!
Wszystkie sprzeczności i wszystkie niedole
Czekają na twoje sądy.

Nad tobą sztandar wieczności szeleści,
Zasady ostrzą miecze twych rycerzy,
A ludzkość czeka, konając z boleści
Aż chwila ciszy uderzy.
Najszlachetniejsze, najgorętsze duchy,
Co przekazują wiekom swoją chwałę,
Są pośród ciebie jako chusty białe,
Tłumiące walki wybuchy.
Przez chwilę, jako gwiazdy, błękitnieją
Ponad ludzkością mdlejącą już w boju
I opatrują rany jej... nadzieją
I błogą ciszą pokoju.
Lecz czas uderza w skrzydła i ulata...
Rwą się do walki nowe pokolenia,
A nad okręgiem zwichrzonego świata
Wieje chorągiew zniszczenia.
A człowiek, zgrozą przejęty i blady,
Patrzy na wieków nieśmiertelne boje
I widzi nieraz ideały swoje
Strącone w przepaść zagłady...
I nie wie, czemu Bóg wielki w błękicie
Nie zerwie z prawdy słonecznej zasłony,
By mogły spocząć już raz te miljony,
Co walczą na śmierć i życie!‘ Pdr.

Str. 85 w. 9 brak w P3-4, PNU (pomyłka drukarska)
» — » 22 ,swoje‘ P1-2, PNU; ,swoim‘ P3-4.
» — » 28 ,fakty‘ PNU; ,fakta‘ P1-4.
» 86 » 6 ,duchów‘ PNU; ,ducha‘ P1-4.
» — » 10 ,swoim‘ P3-4, PNU; ,swoje‘ P1-2.


Str. 87.
XXI. MODLITWY WIOSENNE.
I.
Pdr Bl 1879, 154; PI1-2, 185; PI3-4, 153; PNUI, 113.
Str. 87 dopisek ,Rückert‘ P1-4, PNU; ,Goethe‘ Pdr.
» — w. 3 ,Szeregom‘ Pdr, P1-4; ,Szeregiem‘ PNU.
Str. 87 w. 15 ,tłumów‘ P1-4, PNU; ,ludów‘ Pdr.
» 88 » 3 ,świt‘ P1-4, PNU; ,świat‘ Pdr.
» — » 9 ,Chleb światła‘ P1-4; ,Chleb świata‘ PNU; ,I chleb niech‘ Pdr.
» — zam. w. 14—15 ,Jak ptaszę w błękity‘ Pdr.
» — » » 23—24 ,Ach, skrzydeł, co silne‘ Pdr.
» — w. 25 ,Podniesie‘ P1-4, PNU; ,Niech wzmoże‘ Pdr.
» — zam. w. 33—34: ,Wypełni po brzegi
Potężnym dnia rzutem‘ Pdr.
» — po w. 36 do końca:

,Niech wszystko, co wielkie,
Zostanie odczutem,
Niech wszystko, co żywe,
Rozwija się śmiele...
W przestrzeni wszechświata,
Nad znojną prac niwą,
Nad nędzą tęsknoty
Po rosy kropelkę,
Po siłę miłości
Duch niechaj ulata,
Gdzie słońca zdrój złoty...
Ach, skrzydeł ludzkości!‘ Pdr.


XXI, II.
Pdr Bl 1879, 170; PI1-2, 189; PI3-4, 156; PNUI, 116.


XXI, III.
Pdr Bl 1879, 177; PI1-2, 193; PI3-4, 160; PNUI, 119.
Str. 92 w. 16 ,hymnom, które‘ P1-4, PNU; ,pieśni, którą‘ Pdr.
» - » 17 ,je‘ P1-4, PNU; ,ją‘ Pdr.
» - » 19 ,im‘ P1-4, PNU; ,jej‘ Pdr.
» — » 29 ,dźwiga‘ P1-4, PNU; ,pełna‘ Pdr.
» — » 31 ,pragnienia‘ P1-4, PNU; ,pragnienie‘ Pdr.
» 93 » 5 ,tę cichą‘ P1-4, PNU; ,wiosenną‘ Pdr.
» — » 7 ,sennej‘ P1-4, PNU; ,senną‘ Pdr.
» — » 9 ,marzenia‘ P1-4, PNU; ,sny ciche‘ Pdr.
Str. 93 w. 10 ,inny‘ P1-4, PNU; ,wyższy‘ Pdr.
» — » 14 ,biegu‘ P1-4, PNU; ,biegi‘ Pdr.


XXI, IV.
PI1-2, 196; PI3-4, 164.


Str. 96.
XXII. JAK MI SMUTNO.
A; Pdr Kł 1879, II, 275; PI1-2, 201; PI3-4,167; PNUV, 139.
Str. 96 w. 3 ,ziemię‘ A, P1-4, PNU; ,brzegi‘ Pdr.
» — » 11 ,(spleciona a cicha) gołębiu mój biały‘ A.
» — » 12 ,(Leciećbym) Spleśćbym się chciała (w dalekie) i lecieć w błękity‘ A.
» — » 17 ,(czysty) tęskny‘ A.
» — zam. w. 19: ,I lecieć z tobą w słońce, jak dwie strzały‘ Pdr.
» — w. 22 ,łamie do dna‘ A, P1-4, PNU; ,do dna łamie‘ Pdr.
» — » 23 ,W przepaść się rzuca‘ A, P1-4, PNU; W przepaści ginie‘ Pdr.
» 97 » 5 ,Ach! weź mnie z sobą‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Weź mnie na skrzydła‘ A.
» — » — ,w wyżyny‘ A, Pdr; ,w błękity‘ P1-4, PNU.
» — » 6 ,Jakże‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Ach, jak‘ A.
» — » 7 ,(Na mojem sercu połóż obie dłonie)
Pójdź… i t. d.‘ A.
» — » 10 ,skwarnym‘ A, Pdr, P1-4; ,krwawym‘ PNU.
» — » 14 ,(I w nieskończoność lekkim niosą ruchem) Nieskończoności i t. d.‘ A.
» — » 20 ,cichą i‘ brak w Pdr.
» — » — ,i (czarę mętną) beznamiętną‘ A.
» — » 21 ,(Do ust chociażby) I do ust, choćby‘ A.
» — » 23 ,(pełną) czarę‘ A.
» — » 24 ,jakiemś wrzeniem głuchem‘ P1-4, PNU; ,wrzeniem jakiemś głuchem‘ A; ,marzenia podmuchem‘ Pdr.
Str. 97 strofy 10-wierszowe w A idą w następującym porządku: I, V, II, IV, III.


Str. 98.
XXIII. CZY MARZĄ?
PI1-2, 231; PI3-4, 195; PNUI, 30.
Str. 99 w. 9 ,rozgrzejmy tu nizko‘ PNU; ,przyciągnijmy blizko‘ P1-4.
» — » 13 ,pełen‘ PNU; ,pełny‘ P1-4.


Str. 100.
XXIV. PRZED ODLOTEM.
A; PI1-2, 233; PI3-4, 197; PNUIII, 133.
Str. 100 w. 1 ,gniazdo‘ A, PNU; ,gniazdko‘ P1-4.
» — » 9 ,id(ąc)ę‘ A.
» — » 11 ,szumy‘ A, P3-4, PNU; ,sznury‘ P1-2.
» — » 15 ,tych świeżych, tych borowych‘ PNU; ,ożywczy świeżych, leśnych‘ A, P1-4.
» — » 22 ,Pała‘ P1-4, PNU; ,Płonie‘ A.
» — » 24 ,I ten wschód‘ PNU; ,O wschodzie‘ A, P1-4.
» 101 zam. w. 1 ,I majaczący szept cichego zdroju‘ A.
» — po w. 6:

,I wziąśćbym chciała pamięć chat zapadłych
Mglejących z trudu —
I smutnych oczu — i twarzy pobladłych
Naszego ludu —
Niechby mi w duszy, jak kamień, leżały,
Szły za mną cieniem,
Aż nowe słońce dzień rozpali biały
Ożywczem tchnieniem.
Wtedy, o wiosko, z polnych kwiatów dary
Połóż na grobie
Tej — co przed świtem, jak skowronek szary —
Śpiewała tobie‘ A.


Str. 102.
XXV. CO TO JEST ŻYCIE?
Pdr Bl 1879, 297; PI1-2, 235; PI3-4, 199; PNUI, 26.
Str. 102 w. 11 ,Ach‘ P1-4, PNU; ,O‘ Pdr.
» 103 » 2 ,Szmer‘ Pdr, P3-4, PNU; ,Sznur‘ P1-2.
» — » 17 ,Obecność‘ PNU; ,Objawy‘ Pdr, P1-4.
» — » 19 ,prochu‘ Pdr; ,pyłu‘ P1-4, PNU.
» — po w. 32:

,Ty w skwarnej puszczy, co ogniów swych żarem
Starych braminów przepalała kości,
Szukałaś życia pod mrocznym sztandarem
Bezwzględnej, martwej nicości.
Ty mędrców greckich budziłaś o świcie
Wieków zadaniem tem nierozstrzygnionem,
A senne sfinksy okiem swem zamglonem
Pytały: co to jest życie?
Lecz twe zdobycze są, jak orły wiosną:
Póki im wzloty potężne nie wzrosną,
Próżno probują skrzydłami słabemi
Zerwać się wyżej od ziemi.
Aż wreszcie tron swój podniosłaś w błękicie,
Zrzuciwszy z siebie materyi znamiona
I ledwo słysząc, jak z piersi miljona
Bił głos od ziemi: co życie?
Więc gdy, jak Mojżesz, sama byłaś z Panem
Na górze gromów, błyskawic i cudu,
Nowe się wzniosły ołtarze dla ludu:
Badania — nad niezbadanem...
I dziś, gdy blaski rozświtu nam dnieją,
Duchy, zmęczone w walk krwawych przesycie,
Z wielką, z ostatnią rozpaczy nadzieją
Pytają: co to jest życie?‘ Pdr.

Str. 104 w. 5 ,bez drżenia‘ P1-4, PNU; ,zwątpienia‘ Pdr.
» — po w. 6:

,Kiedyż pochwycisz odwieczne i żywe
Ustawy bytu, których nic nie zmienia?

I będąż one wzniosłe jak pragnienia?
Jak rzeczywistość prawdziwe?‘ Pdr.

Str. 104 w. 7 ,Kiedyż‘ P1-4, PNU; ,Kiedy‘ Pdr.
» — » 9 ,boża‘ P1-4, PNU; ,Boga‘ Pdr.


Str. 105.
*XXVI. DWIE NOCE WIGILII.
Pdr Bl 1879, 417.


Str. 109.
XXVII. BĄDŹ SILNYM!
Pdr Kł 1880, I, 118; PI1-2, 239; PI3-4, 203; PNUI, 139; WP2, 129; WP3, 123.
Str. 109 zam. w. 3—4:

,Ludzkość dziś biegnie drogą tak zawiłą,
Iż wielką trzeba ducha zbroić siłą‘ Pdr.

Str. — zam. w. 6: ,Pod jakąś wczesną, samotną mogiłą‘ Pdr.
» — po w. 15 następuje w Pdr 6 wierszy (str. 110, 5—10).
» — w. 17 ,bez woli, bez mocy‘ PNU; ,świadomej zasady‘ Pdr, P1-4, WP2-3.
» — » 18 ,tłumu‘ PNU; ,zdarzeń‘ Pdr, P1-4, WP2-3.
» — » 21 ,skróś nocy‘ PNU; ,ów blady‘ Pdr, P1-4, WP2-3.
» 110 » 1 ,walką‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,trudem‘ Pdr.
» — » 3 ,cień‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,mrok‘ Pdr.
» — » 5 ,przyszłość‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,prawdę‘ Pdr.
» — » 12 ,zakuć‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,okuć‘ Pdr.
» — » 13 ,ziemskiej żądzy‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,żądzy ziemskiej‘ Pdr.
» — » 28 ,ziemia... chwieje‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,choć się glob pod stopą chwieje‘ Pdr.
» — » 29 ,Stać‘ P1-4, WP2-3, PNU; ,Iść‘ Pdr.
Str. 110 zam. w. 30 do końca:

,A kogo trudne nie złamią koleje,
Kto z upragnionym celem się nie minie,
Ten tylko imię człowieka wysłuży
W nieśmiertelności dziedzinie!‘ Pdr.

» 110 w. 30 ,nadzieję‘ WP3, PNU; ,nadziei‘ P1-4, WP2.


Str. 112.
XXVIII. GŁÓD.
Pdr TgI 1880, I, 98; PI1-2, 243; PI3-4, 206; PNUI, 101.
Str. 112 w. 6 brak w Pdr.
» — » 7 ,górne‘ PNU; ,górą‘ Pdr, P1-4.
» — » 8 ,I’ PNU; ,Co‘ Pdr, P1-4.
» — » 10 brak w Pdr.
» — » 14 ,nagłej‘ P1-4, PNU; ,blasków‘ Pdr.
» — » 22 ,Płomiennym się orłem‘ PNU; ,Orłem płomiennym się‘ P1-4; ,Orłem promiennym się‘ Pdr.
» — » 23—25 brak w Pdr.
» — zam. w. 23: ,Jak przeczenie praw natury‘ P1-4.
» 113 w. 1 ,Szeleszczącą‘ P1-4, PNU; ,Djamentową‘ Pdr.
» — » 14 ,zgła‘; ,żgła‘ Pdr, P1-4, PNU.
Poetka widać obawiała się, że forma ,zgła‘ może polegać na t.zw. mazurowaniu.
Str. 113 po w. 33 następuje w Pdr w. 37.
» 114 w. 2 brak w Pdr.
» — » 5 ,Głód‘ P1-4, PNU; ,To głód‘ Pdr.
» — po w. 5:

,Jako złodziej potu, znoju,
Ludzkiej pracy i krwawicy,
Najnędzniejszy zagon w łanie
Z ziarn zmarniałych do połowy,
Których plon zaledwo stanie,
By dać ziemi zasiew nowy,
Pod oczyma gwiazd i Boga

Wyschłą dłonią swą okrada...
A gdzie przejdzie jego droga,
Tam stawają robotnicy,
Opuszczają mdłe ramiona;
Tam siwieją z niepokoju
Głowy ojców; tam ogniska
Rozsypują się w popioły;
Tam się matek pierś zapada;
Coraz cichsze dziatek głosy,
Coraz rzadziej płomień błyska,
Coraz bledsza twarz nędzarzy,
Coraz głuchsze są niebiosa,
Coraz gęściej wśród cmentarzy
Skrzypią rydle, kopią doły...
Wreszcie... braknie nawet siły,
By się dowlec do mogiły...
Lud na drogach pada, kona,
Życie ścina śmierci chłód,
Nocą wstaje gwiazda blada
I gromnicą trupom świeci,
A nad smutną pieśnią leci
Krzyk ostatni: »Biada! biada!
To głód!«
............
Idzie straszny, przeklinany‘ Pdr.

Str. 114 w. 15 ,za‘ P1-4, PNU; ,zbyt‘ Pdr.
» — » 16 ,odsłania‘ PNU; ,przedstawia‘ Pdr, P1-4.
» — » 17 ,ludom’ P1-4; ,ludziom‘ PNU; ,ludów‘ Pdr.
» — » 20 ,I wyroki‘ PNU; ,I dowody‘ Pl-4; ,A dowody‘ Pdr.
» — zam. w. 21 ,Cofające ludzkość ruchy‘ Pdr, P1-4.
» — w. 24 ,czarny‘ P1-4, PNU; ,straszny‘ Pdr.
» — zam. w. 31 ,Najuboższych chat zagony‘ Pdr.
» — » » 33 ,Depcąc przed oczyma słońca‘ Pdr.
» — w. 35 ,Głód‘ P1-4, PNU; ,To głód‘ Pdr.

Str. 115.
XXIX. PRZESZŁOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ.
Pdr Bl 1879, 265; PI1-2, 247; PI3-4, 210.
Str. 115 po w. 8 wiersze w Pdr w następującym porządku: 21; str. 116, 1, 2, 3; str. 115, 17, 20, 9, 16; str. 116, 16, 19, 8,15.
» — w. 16 ,nam dotąd‘ P1-4; ,potomków‘ Pdr.
» — » 21 ,Gorejące wspomnień‘ P1-4; ,Przeszłość wspomnień jasne‘ Pdr.
» 116 » 3 ,wątpiącą‘ P1-4; ,zdrętwiałą‘ Pdr.
» — » 4—7 brak w Pdr.
» — po w. 19:

,Przyszłość — ocean wzburzony,
Który niesie tu z oddali
Na błękitnej swojej fali,
Duchów berła i korony,
Przyszłość — forma, gdzie się wciela
Walka siły, łza niemocy,
I zaduma myśliciela
Wśród bezsennej cichej nocy‘. Pdr.

» 116 w. 21 ,błękitny‘ P1-4; ,słoneczny‘ Pdr.
» — » 24 ,w zawiązku‘ P1-4; ,zawiązek‘ Pdr.
» — » 27 ,obowiązku‘ P1-4; ,obowiązek‘ Pdr.
» 117 zam. w. 1—6:

,Dyamentowe snopy świtu,
W które tylko oko Boże
Bez zmrużenia patrzeć może,
By oznaczyć wieki bytu.
...........
To jest przyszłość! — niecofniona,
Nieujęta, idzie cicha...‘ Pdr.

» — w. 7 ,Szermierz‘ P1-4; ,Człowiek‘ Pdr.
» — » 9 ,I‘ P1-4; ,A‘ Pdr.

Str. 118.
XXX. ODPOWIEDŹ.
PI1-2, 251; PI3-4, 213.


Str. 120.
XXXI. FRAGMENT.
PI1-2, 255; PI3-4, 216; PNUII, 69.
Str. 120 w. 9 ,rozpryska swe‘ PNU; ,rozpryskuje‘ P1-4.
» 122 » 14 ,jasne‘ PNU; ,cenne‘ P1-4.
» — » 20 ,były tam‘ PNU; ,tam były‘ P1-4.
» 123 » 1 ,tak‘ PNU; ,tam‘ P1-4.


Str. 124.
XXXII. GDZIE JEST MÓJ DOM?
Pdr Kł 1878, II, 290; PI1-2, 259; PI3-4, 220; PNUI, 73.
Str. 124 w. 2 ,pieśni‘ P1-4, PNU; ,zaklęć‘ Pdr.
» — » 3 ,lube‘ P1-4, PNU; ,lekkie‘ Pdr.
» — po w. 4:

,Czy tam, gdzie pieśń rozbudza senne czoła,
Gdzie tajny głos potężnie w piersi wzbiera;
Gdzie wstaje duch — ogarnia świat i woła:
»Jam życia treść! kto ze mną, nie umiera...«‘ Pdr.

» 124 w. 18 ,wśród‘ P1-4, PNU; ,co w‘ Pdr.
» 125 » 1 ,Gdzie jest‘ P1-4, PNU; ,Ach, gdzie‘ Pdr.
» — » 9 ,raczej tam‘ P1-4, PNU; ,tam mój dom‘ Pdr.
» — po w. 12:

,Gdzie jest mój dom? Czy tam, gdzie ciche groby
Nie biorą łez, ni żalu, ni wspomnienia,
Ni wieńców czci, ni sądu, ni żałoby?
Gdzie chwili byt — w nicości mgłę się zmienia?‘ Pdr.

Str. 125 w. 20 ,dążeń‘ P1-4, PNU; ,natchnień‘ Pdr.
» — » 24 ,mój dom i‘ PNU; ,ach, gdzie jest‘ Pdr, P1-4.
Str. 125 w. 29 ,i‘ PNU; ,ach‘ Pdr, P1-4.
» — » 31 ,jest mój skarb‘ P1-4, PNU; ,cisza jest‘ Pdr.


Str. 126.
XXXIII. NIE DZIW SIĘ.
Pdr TgI 1880, I, 226; PI1-2, 263; PI3-4, 223; PNUI, 38.
Str. 126 w. 1 ,ja‘ P1-4, PNU; ,tak‘ Pdr.
» — zam. w. 5—6: ,Jakieś przebłyski, jakieś wróżby wieszcze‘ Pdr.
» — w. 14 ,zasypiać‘ P1-4, PNU; ,usypiać‘ Pdr.
» — » 19 ,nikły‘ Pdr, P1-4; ,niby‘ PNU.
» — » 26 ,podmuchy‘ Pdr, P1-4; ,wybuchy‘ PNU.
» — » 33 ,których ja‘ P1-4, PNU; ,co ja ich‘ Pdr.
» 128 » 6 ,sennych‘ P1-4, PNU; ,ciemnych‘ Pdr.
» — zam. w. 20—21: ,Przez lud samotni i zawsze tułacze‘ Pdr.
» — w. 20 ,nad‘ P1-4; ,na‘ PNU.


Str. 129.
XXXIV. FRAGMENT.
Pdr Bl 1879, 233; PI1-2, 269; PI3-4, 228; PNUI, 32.
Str. 129 w. 2 ,mrocznemi‘ PNU; ,płowemi‘ Pdr, P1-4.
» — » 18 ,opalu‘ PNU; ,upału‘ P1-4; ,upalne‘ Pdr.
» — » 21 ,czyniąc‘ PNU; ,robiąc‘ Pdr, P1-4.
» — » 23 ,Światła‘ P1-4; ,Światłą‘ Pdr; ,Świata‘ PNU.
» — » — ,pochodnie‘ PNU; ,pochodnię‘ Pdr, P1-4.
» — » — ,tajemnicze‘ PNU; ,w tajemnicze‘ Pdr, P1-4.
» — » 24 ,W srebrzystej‘ PNU; ,Srebrzystej‘ Pdr, P1-4.
» 130 » 15—22 brak w Pdr.
» — » 15 ,twojej‘ PNU; ,twoje‘ P1-4.
Str. 130 zam. w. 25 ,Gdzie orle tęcze hipotez i sądów‘ Pdr, P1-4.
» 131 w. 5 ,dzielnych wybuchów‘ PNU; ,potężnych duchów‘ Pdr, P1-4.
» — » 7 ,wiosennych‘ PNU; ,młodzieńczych‘ Pdr, P1-4.


Str. 132.
XXXV. CZY WARTO?
Pdr Bl 1879, 201; PI1-2, 273; PI3-4, 232; PNUI, 35.
Str. 133 w. 19 ,Samolubna‘ P1-4, PNU; ,Samotnika‘ Pdr.
» — » 23-24 brak w Pdr.
» — zam. w. 31—32:

,Ten, co o garść złota walczy,
Nie porzuci nędznej broni‘ Pdr.

» 134 w. 3 ,Ach‘ P1-4, PNU; ,Och‘ Pdr.
» — zam. w. 6 ,Cierpieć, konać — czyliż warto?‘ Pdr.
» — w. — ,czyż‘ P1-4; ,czy‘ PNU.

 Poetka w egzemplarzu korektowym zostawiła ,czyż‘; w PNU przeto widocznie pomyłka drukarska.

Str. 135.
XXXVI. NIE SKARŻ SIĘ!
Pdr Kł 1879, II, 35; PI1-2, 277; PI3-4, 235; PNUI, 156.
Str. 135 w. 9 ,morza sięga‘ P1-4, PNU; ,mórz dosięga‘ Pdr.
» — » 10 ,tam z‘ PNU; ,z tych‘ Pdr, P1-4.
» — » 19 ,Albo uprzędzie dla‘ P1-4, PNU; ,Lub wstanie srebrna jak‘ Pdr.
» — zam. w. 20 ,Lub jak łza błyśnie w najdroższem ci oku‘ Pdr.
» 136 » 5—12 brak w Pdr.
» — » 8 ,w wieczne‘ P1-2, PNU; ,wieczne‘ P3-4.
» — » 14 ,utrzymuje‘ P1-4, PNU; ,przechowuje‘ Pdr.
» — » 19 ,niepożyty‘ P3-4, PNU; ,niespożyty‘ Pdr, P1-2.
Str. 130 w. 21 ,ducha‘ P1-4, PNU; ,jutra‘ Pdr.
» — zam. w. 23: ,Z wiecznym postępem ludzkości przymierze‘ Pdr.
» — w. 28 ,w duchu‘ Pdr, P1-2, PNU; ,duchu‘ P3-4.
» 137 » 6 brak w Pdr, PNU.
» — zam. w. 14, W potężnych skutkach swych sięga‘ Pdr, P1-4.
» — » 22 ,W wielkiej‘ Pdr, PNU; ,Wielkiej‘ P1-4.


Str. 138.
XXXVII. FRAGMENT.
Pdr TgI 1879, II, 274; PI1-2, 281; PI3-4, 239; PNU I, 78.
Str. 138 zam. w. 2: ,Ty wstrząsasz czucia, porywy i wolę‘ Pdr.
» — w. 7 ,wpośród‘ P1-4, PNU; ,pośród‘ Pdr.
» — » 19 ,poślubiony‘ P1-4, PNU; ,zaślubiony‘ Pdr.
» — » 23 ,swojej‘ Pdr, PNU; ,twojej‘ P1-4.
» 139 » 5 ,I widzisz‘ P1-4, PNU; ,Jak owe‘ Pdr.
» — » 19 ,Czyż‘ PNU; ,Czy‘ Pdr, P1-4.
» — » 21 ,Świątyni niebios‘ PNU; ,Białej świątyni, Pdr, P1-4.
» — zam. w. 24: ,Liczysz, kto patrzy i kto ciebie słucha‘ Pdr.
» — w. 26 ,światy‘ P1-4, PNU; ,wszechświat‘ Pdr.
» — » 30 ,oczyma‘ P1-4, PNU; ,oczami‘ Pdr.
» — » 32 ,skrę wykrzesze‘ PNU; ,iskrę skrzesze‘ P1-4.
» — zam. w. 32: ,Od wrzawy ziemskiej iskrę skrzesze z siebie‘ Pdr.
» — w. 37 ,Królestwo twoje‘ P1-4, PNU; ,Twoje królestwo‘ Pdr.
» 140 » 8 ,punkt wieczny‘ PNU; ,wieczny punkt‘ Pdr, P1-4.
» — » 9 ,nicodzowne‘ P1-4, PNU; ,pierwsze, wielkie‘ Pdr.
» — » 11 ,w zmrok‘ P1-4, PNU; ,zmrok‘ Pdr.
Str. 140 w. 29 ,od królów...‘ PNU; ,od wieszcza‘ Pdr, P1-4.
» — » — ,niemal‘ P1-4, PNU; ,nawet‘ Pdr.
» 141 » 3 ,I wieść go może‘ P1-4, PNU; ,Wieść duchy może‘ Pdr.
» — » 5 ,Może palącym‘ P1-4, PNU; ,I pałających‘ Pdr.
» — » 6 ,Obudzić zapał do‘ P1-4, PNU; ,Rozniecić zapał dla‘ Pdr.
» — » 11 ,zamkniętą‘ P1-4, PNU; ,zamknięta‘ Pdr.
» — » 12 ,wielką a przeklętą‘ P1-4, PNU; ,wielka a przeklęta‘ Pdr.
» — zam. w. 15: ,Którą bieg przyczyn i skutków potrąca‘ Pdr, P1-4.
» — w. 22 ,swe złote‘ Pdr, PNU; ,swych wniosków‘ P1-4.
» — » 25 ,daje‘ P1-4, PNU; ,gwiazdy‘ Pdr.
» — » 27 ,Ale myśliciel‘ P1-4, PNU; ,Myśliciel nowe‘ Pdr.
» — zam. w. 31: ,Myśliciel nigdy ducha nam nie pieści‘ Pdr.,
» — w. 32 ,jak konieczność‘ P1-4, PNU; ,grozą prawdy‘ Pdr.
» 142 » 1—8 brak w Pdr.


Str. 143.
XXXVIII. DO KOBIETY.
Pdr Bl 1880, 49; PI1-2, 287; PI3-4, 245; WP1, 119; WP2, 191; WP3, 155; PNU I, 128.
Str. 144 w. 7 ,rozbłyska‘ PNU; ,wybłyska’ Pdr, P1-4, WP1-3.
» — » 28 ,z twojego‘ Pdr, P1-4, WP1-3; ,twojego‘ PNU.
» 145 » 14 ,słowo’ Pdr, P1-4, WP1-3; ,słowa‘ PNU.
» 146 » 2 ,i równym‘ PNU; ,pokrewnym‘ Pdr, P1-4, WP1-3.

Str. 147.
XXXIX. W ZADUSZNY DZIEŃ.
I.
Pdr Kł 1879, II, 332; PI1-2, 290; PI3-4, 250; PNU V, 187.
Str. 147 w. 1 ,usty‘ P1-4, PNU; ,z usty‘ Pdr.
» — » 5—8 brak w Pdr.
» — zam. w. 11: ,Gdzie cel wzniosły walk męskich i zwycięstwa godny‘ Pdr.
» — w. 14 ,i usta wśród‘ P1-4, PNU; ,usta wasze w‘ Pdr.
» — » 15 ,powszednią‘ Pdr, P1-3; ,poprzednią‘ P4, PNU.
» — » 18 ,W brudnych popiołów pełnej‘ P1-4, PNU; ,W pełnej brudnych popiołów‘ Pdr.
» — » 20 ,A kiedy już‘ P1-4, PNU; ,A w chwili gdy‘ Pdr.


XXXIX, II.
Pdr Bl 1879, 385; PI1-2, 293; PI3-4, 251; PNU V, 189.
Str. 147 w. 21 ,spoczynek‘ Pdr, P1-3, PNU; ,odpoczynek‘ P4.
» 148 » 4 ,tworząca‘ P1-4, PNU; ,kipiąca‘ Pdr.
» — » 9 ,I czyż‘ P1-4, PNU; ,Czyliż‘ Pdr.
» — zam. w. 13: ,Co szukać muszę — przez ruch i ciążenie‘ Pdr.
» — w. 13 ,wiecznie, nieskończenie‘ PNU; ,przez ruch i ciążenie‘ Pdr.
» — » 16 ,szereg odmian w grobie‘ P1-4, PNU; ,w grobie szereg odmian‘ Fdr.
» — » 23 ,gdy się ludów‘ P1-4, PNU; ,wtedy, gdy się‘ Pdr.
» — » 27 ,znajdą‘ P1-4, PNU; ,wezmą‘ Pdr.
» — » 32 ,Co ludzkie prochy i‘ PNU; ,Przyczyn i skutków, co‘ Pdr, P1-4,
Str. 148 po w. 34 następują w Pdr str. 149 w. 3—6, po nich zaś str. 148 w. 35 — str. 149 w. 2.
» 149 w. 8 ,Które‘ PNU; ,Coby‘ Pdr, P1-4.
» — » 13 ,Może Bóg‘ Pdr, PNU; ,Bóg może‘ P1-4.
» — » 14 ,Niechaj‘ P1-4, PNU; ,Niech już‘ Pdr.


XXXIX, III.
Pdr TgI 1878, II, 285; PI1-2, 295; PI3-4, 253; PNUV, 192.
Str. 149 w. 22 ,jęk cichy‘ PNU; ,cichy jęk‘ Pdr, P1-4.
» — po w. 27:
,Ktokolwiek ręce załamał z rozpaczą,
Patrząc w źrenice, które już nie płaczą,
Lecz z martwym stygną uśmiechem‘ Pdr.
» 150 w. 20 ,ogniów‘ P3-4, PNU; ,ogni‘ Pdr, P1-2.
» — » 22 ,mając‘ P1-4, PNU; ,mają‘ Pdr.


Str. 151.
XL. CREDO.
Pdr TgI 1878, II, 368; PI1-2, 299; PI3-4, 256; WP1, 105; WP2, 175; PNUI, 175.
Str. 151 zam. w. 1: ,Wierzę w ducha potęgę i w wiedzy zdobycze‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — w. 10—13 w nast. porządku w Pdr: 12,13,10,11.
» — » 10 ,żelaznym‘ PNU; ,następstwa‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 11 ,i wolą‘ PNU; ,kierunkiem‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 14 ,w spokój‘ P1-4, WP1-2,PNU; ,spokój‘ Pdr.
» — » 19 ,jasne‘ PNU; ,białe‘ Pdr, P1-4, WP1-2.
» — » 20 ,skrzesanych‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,ronionych‘ Pdr.
» — » 23 ,przejrzyste‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,przeczyste‘ Pdr.
» — » 24 ,wodami‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,zdrojami‘ Pdr.
Str. 151 w. 25 ,milkną P1-4, WP1-2, PNU; ,nikną‘ Pdr.
» — » 27 — str. 152 w. 2 brak w Pdr.
» 152 » 2 ,Do‘ P1-4, WP1-2; ,Dla‘ PNU.
» — zam. w. 5: ,Wierzę, że zanim prawdy doścignie stęskniona‘ Pdr.
» — po w. 6:
,Wierzę, że te pragnienia, co mi piersi palą,

W rzeczywistość słoneczną kiedyś się skrzystalą‘ Pdr.

Str. 152 w. 7 ,Wierzę w braterskiej‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,Ach, wierzę w bratniej‘ Pdr.
» — » 8 ,w duchów zbudzonych‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,w myśli i uczuć‘ Pdr.
» — » 9 ,siłę‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,słońce‘ Pdr.
» — » 10 ,Na dni nowych słoneczne‘ P1-4, WP1-2, PNU; ,I tka z nich nowych wieków‘ Pdr.
» — » 11—12 brak w Pdr.


Str. 153.
*XLI. DWIE POTĘGI.
Pdr Kł 1878, I, 313.


Str. 156.
XLII. OSTATNIE PIOSNKI.
I.
Pdr Kł 1878, II, 243; PI1-2, 301; PI3-4, 258; PNU IV, 141.
Str. 156 w. 1 ,w jesieni‘ Pdr, P1-2, PNU; ,w pieśni‘ P3-4
» — » 4 ,Jestem‘ P1-4, PNU; ,I tą‘ Pdr.
» — » 5—6 brak w Pdr.
» — » 13 ,zdeptaną‘ Pdr; ,zdeptanych‘ P1-4, PNU.
» — » 16 ,szyderczym‘ P1-4, PNU; ,szyderczo‘ Pdr.
» — » 19 ,zamglonem‘ Pdr, PNU; ,zemglonem‘ P1-4
» — » 20 ,i łzą i‘ P1-4, PNU; ,i jestem‘ Pdr.
» — » 23 ,cicho‘ P1-4, PNU; ,cichą‘ Pdr.
Str. 157 w. 12 ,w przedśmiertelnej‘ P1-4, PNU; ,w tej przedśmiertnej‘ Pdr.


XLII,
II.
Pdr Kł 1878, II, 266; PI1-2, 303; PI3, 260; PI4, 259; PNU IV, 143.
Str. 157 w. 19 ,Stepie daleki, stepie ty‘ P1-4, PNU; ,Ach, roztocz mi się, ty stepie‘ Pdr.
» — » 22 ,w ciszy twej‘ P1-4, PNU; ,w przestrzeni‘ Pdr.
» — » 24 ,stań‘ P1-4, PNU; ,dzwoń‘ Pdr.
» — » 26 ,Niechaj wiatr śpiewa‘ P1-4, PNU; ,Niech śpiewa pieśni‘ Pdr.
» — » 29 ,prócz gwiazd‘ P1-4, PNU; ,oprócz‘ Pdr.
» — » 30 ,Dajcie mi spocząć‘ P1-4, PNU; ,Niech będzie cisza‘ Pdr.
» — » — ,nikt mnie‘ PNU; ,mnie nikt‘ Pdr, P1-4.
» 158 » 1 ,gniotą mi duszę‘ PNU; ,nademną ciążą‘ Pdr, P1-4.
» — zam. w. 2: ,Niech mnie ustawy, niech prawa nie wiążą‘ Pdr, P1-4.
» — w. 4 ,Niechaj‘ PNU; ,O, niech‘ Pdr, P1-4.
» — po w. 4:

,Dziejów ludzkości mieczem ryte karty
Zwińcie; niech oko wypocznie strudzone,
Niech myśl uleci w świat cichy, otwarty,
Niech zrzuci zwątpień cierniową koronę...‘ Pdr.

» — w. 6 ,dnia jasność omroczy‘ PNU; ,jasność dzienną mroczy‘ Pdr, P1-4.
» — » 7 ,zdroju‘ P1-4, PNU; ,zdrojów‘ Pdr.
» — » 10 ,stratowane‘ P1-4, PNU; ,zgruchotane‘ Pdr.
» — » 12 ,Chleba i serca‘ P1-4, PNU; ,Serca i chleba‘ Pdr.
» — » 14 ,lekkiemi‘ P1-4, PNU; ,białemi‘ Pdr.
» — zam. w. 15: ,Niech zmilkną dla mnie próżne treści słowa‘ Pdr, P1-4.
Str. 158 zam. w. 16: ,Niech ja nie słyszę czczych zabiegów ziemi‘ Pdr.
» — w. 17 ,Stepie ty‘ P1-4, PNU; ,O stepie‘ Pdr.
» — » 19 ,uderzą‘ P1-4, PNU; ,zatrzepią‘ Pdr.
» — » 20 ,do słońca‘ PNU; ,i słońca‘ Pdr, P1-4.


XLII, III.
Pdr Kł 1878, II, 307; PI1-2, 305; PI3-4, 261; PNUIII, 150.
Str. 158 zam. w. 23: ,Oj, roztęskniła się smutnie piosenka‘ Pdr.
» — w. 24 ,z wiatrem‘ P1-4, PNU; ,w przepaść‘ Pdr.
» 159 » 3 ,palące‘ P1-4, PNU; ,płonące‘ Pdr.
» — » 4 ,głuszę’ PNU; ,nicość‘ Pdr, P1-4.
» — » 16 ,Rozgrzeję‘ P1-4, PNU; ,Rozpalę‘ Pdr.
» — » 18 ,światła‘ P1-4, PNU; ,świateł‘ Pdr.
» — » 21 ,I choćbym‘ PNU; ,Choćbym ja‘ Pdr, P1-4.
» — » 22 ,A‘ PNU; ,I‘ Pdr, P1-4.
» — » 30 ,Jak iskrę‘ P1-4, PNU; ,Jako łzę‘ Pdr.
» 160 » 4 ,błysk‘ P1-4, PNU; ,skra‘ Pdr.
» — » 8 ,lekuchne‘ PNU; ,leciuchne‘ Pdr, P1-4.


Str. 161.
* XLIII. POEZYA.
Pdr Bl 1880, 257.


Str. 165.
*XLIV. FRAGMENT.
Pdr Kł 1879, II, 410.


Str. 169.
XLV. KLAUDYA.
A; Pdr Kł 1878, I, 338; PI1-2, 47; PI3-4, 33; PNUII, 83.
Str. 170 w. 2 ,kamienny deszcz‘ PNU; ,deszcz kamienny‘ A, Pdr, P1-4.
Str. 170 w. 3 ,huk‘ PNU; ,zgrzyt‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 11 ,na bramy‘ PNU; ,u bramy‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 15 ,Barroniusz‘ przywodzi na myśl kardynała Cezara Baroniusza, autora »Martyrologium Romanum« i »Annales ecclesiastici«. Zajmował on się także przygodnie topografią Rzymu, ale tylko o tyle, o ile tego sam przedmiot jego pism wymagał. Co do Cyklopskich murów, to przejrzenie powyższych dwu dzieł wedle obfitych i dość szczegółowych indeksów nie dało żadnego wyniku; raczejby należało przypuścić, że poetka urobiła swojego ,Barroniusza‘ (niezbyt szczęśliwie, gdyż gens Barronia nie istniała) z nazwiska słynnego starożytnika i polihistora rzymskiego P. Terentius Varro z Reate (ur. 116, um. 28 przed Chr.).
» — » 16 ,Nazwać‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Nazw(ać)ie‘ A.
» — » — ,głazy‘ P1-4, PNU; ,stosy‘ A, Pdr.
» — po w. 16:

,(I ramion (siłę wymierzy uczenie) które zniosły te kamienie,
(Cyrklem) Siłę swym cyrklem wymierzy uczenie)‘ A.

» — w. 20 ,Już brał‘ A, P1-4, PNU; ,Brał już‘ Pdr.
» — » 22 ,sprzymierzeńców‘ P1-4, PNU; ,sprzymierzeńca‘ A, Pdr.
» 171 » 2 ,bogi‘ A, P1-4, PNU; ,światy‘ Pdr.
» — » 12 ,kroki ich skwapliwe‘ P1-4, PNU; ,kroki ich sędziwe‘ A; ,ich kroki sędziwe‘ Pdr.
» — » 14 ,Lecą‘ A, P1-4, PNU; ,Płyną‘ Pdr.
» — » 15 ,mdleją‘ Pdr, P1-4, PNU; ,mgleją‘ A.
» 172 » 6 ,niedolę‘ P1-4, PNU; ,niewolę‘ A, Pdr.
» — » 8 ,pole‘ P1-4, PNU; ,role‘ A, Pdr.
» — » 9 ,Może Etruski‘ A, P1-4, PNU; ,Lub inne wrogi‘ Pdr.
Str. 172 w. 10 ,Lub inne wrogi‘ P1-4, PNU; ,Może Wejensy‘ A; ,Z mieczem i ogniem‘ Pdr.
» 173 » 8 ,w piersiach‘ Pdr, P1-4, PNU; ,w łonie‘ A.
» — » 10 ,doń‘ A, P1-4, PNU; ,go‘ Pdr.
» — » 12 ,Jowisz‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Zeus‘ A.
» — » 13 ,w Rzymie‘ P1-4, PNU; ,w Romie‘ A, Pdr.
» — » 15 ,niewiast‘ P1-4, PNU; ,ziemska‘ A, Pdr.
» — » 19 ,jasne‘ A, P1-4, PNU; ,gładkie‘ Pdr.
» — zam. w. 29 — str. 174 w. 1:

,Wzniosły się w tłumie radosne okrzyki:
»Scypiona chcemy, Scypiona Nazyki«‘ A;
,Wzniosło się w tłumie radosne wołanie:
»Scypio Korneliusz spełni to zadanie«‘ Pdr.

» 174 w. 2 ,On niech do Frygii poprowadzi‘ A, P1-4, PNU; ,On do Pergamu niech prowadzi‘ Pdr.
» — » 7 ,(Scypiona) Wyszlijcie Scypiona‘ A.
» — » 20 ,(Z odkrytą głową) Wpół obnażeni‘ A.
» — » 23 ,przepala im‘ PNU; ,przepaliło‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 24 ,A fala gniewna‘ A, P1-4, PNU; ,Fala gniewliwa‘ Pdr.
» — » 26 ,i srebrnym tchem‘ PNU; ,srebrną parą‘ A, Pdr, P1-4.
» 175 » 2 ,(O prędzej) O śpiesz, Scypionie‘ A.
» — » 7 ,zdala‘ A, P1-4, PNU; ,w oddali‘ Pdr.
» — » 28 ,Drobna‘ PNU; ,Lub jak‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 29 ,wiotki‘ PNU; ,drobny‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 30 ,(zgorzały) zsiwiały‘ A.
» 176 » 1 ,(szklaną) krętą‘ A.
» — » — ,przez fale skroś‘ PNU; ,poprzez fale‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 5 ,głowę‘ Pdr, PNU; ,główkę‘ A, P1-4.
» — » 11 ,w fale‘ A, P1-4, PNU; ,w tonie‘ Pdr.
» — » 15 ,(Łuną rubinów różowiącej ciało) I łunę złota rzuca na jej ciało‘ A.
Str. 176 w. 16 ,(Nurza się w wodzie) Z łodzi zwieszone‘ A.
» — » 17 ,(fala) morze‘ A.
» — » 18 ,(złota) modra‘ A.
» — zam. w. 19: ,Nagle żeglarka jak ze snu zbudzona‘ Pdr.
» — w. 23 ,Coś się w powietrzu zmieszało‘ P1-4, PNU; ,Zmieszało się coś w powietrzu‘ A; Coś się zmieszało w powietrzu‘ Pdr.
» — po w. 24:
,Czy wiosła pieśni zaśpiewały młode,
Czy żar słoneczny w parę zmienił wodę‘ A, Pdr, P1-2.
» — po w. 28:
,Czy gdzieś kaskada (spada) leci namiętna‘ A;
,Czy z góry leci kaskada namiętna‘ Pdr;
,Czy gdzieś kaskada leci namiejętna‘ P1-2.
,Czy morze wzbiera i podwaja tętna‘ A, P1-2;
,Czy morze wzbiera i przyśpiesza tętna‘ Pdr.
» — w. 31 ,(gorącemi) spragnionemi‘ A.
» — » 32 ,powietrza‘ Pdr, P1-4, PNU; ,powietrze‘ A.
» 177 » 1 ,(O cudo!) Jeszcze‘ A.
» — » 3 ,ciche, przejrzyste‘ P1-4, PNU; ,cicho, przeczyste‘ A, Pdr.
» — » 5 ,(Czemuż w Scypionie uderzyło) Przekleństwo i t.d.‘ A.
» — » — ,poczuł‘ A, P1-4, PNU; ,uczuł‘ Pdr.
» — » 6 ,(Tajemną) Bijące‘ A.
» — » 7 ,łuki‘ Pdr, P1-4, PNU; ,struny‘ A.
» — » 8 ,(nieruchomą) obumarłą‘ A.
» — » 11 ,zadrgnie‘ P1-4, PNU; ,zadrga‘ A, Pdr.
» — zam. w. 14: ,Choćby przez trupy mąż jeden dopłynie‘ Pdr.
» — w. 14 ,ktoś przecie‘ P1-4, PNU; ,(dwóch może) (ktoś przecie) mąż jeden‘ A.
» — » 15 ,zbawi(m)‘ A.
» — » — ,na śmierć się‘ Pdr, PNU; ,się na śmierć‘ A, P1-4.
Str. 177 w. 19 ,zadumana‘ A, P1-4, PNU; ,zagniewana‘ Pdr.
» — » 20 ,(drżącego) rozkoszą‘ A.
» — » 21 ,wyciąga‘ PNU; ,wyciągnął‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 34 ,grom‘ P1-4, PNU; ,(śmierć) skon‘ A; ,skon‘ Pdr.
» 178 » 3 ,(gdy go) statku‘ A.
» — » 4 ,(Szał uniesienia (trwoga wznosi) i niepewność nurza) A lud i t. d.‘ A.
» — » 6 ,z oddali‘ A, P1-4, PNU; ,spojrzał z dali‘ Pdr.
» — » 7 ,Spojrzy i rzecze‘ P1-4, PNU; ,Spojrzał i rzekł‘ A; ,I rzekł w zadumie‘ Pdr.
» — » 9 ,spojrzenia‘ A, P1-4, PNU; ,oczy swe‘ Pdr.
» — » 13 ,na wolę‘ A, Pdr; ,na wodę‘ P1-4, PNU.
» — » 15 ,(Któremu wiosna życiem się uśmiecha) Dojrzał‘ A.
» — » 23 ,(Bledną i lecą gwiazdy) Gwiazdy‘ A.
» — » 24 ,chwila‘ P1-4, PNU; ,cisza‘ A, Pdr.
» 179 zam. w. 8: ,Płynąć w tej barce sama się odważa‘ A.
» — w. 9 ,gdy płocha młodzież‘ P1-4, PNU; ,Klaudya gdy młodzież‘ Pdr; ,(Płocha) Klaudya gdy młodzież‘ A.
» — » 10 ,Oczu‘ A, P1-4, PNU; ,Wzroku‘ Pdr.
» — » 12 ,oczy swoje‘ P1-4, PNU; ,swoje oczy‘ A, Pdr.
» — » 13 ,pytała u bogów‘ A, P1-4, PNU; ,u bogów pytała‘ Pdr.
» — » 21 ,świszcząc‘ A, P1-4, PNU; ,świsnął‘ Pdr.
» — » 22 ,jak gdyby‘ Pdr, PNU; jakoby‘ A, P1-4.
» — » 27 ,posępna‘ PNU; ,czarniawa‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 29 ,ją‘ A, Pdr, P1-2; ,je’ P3-4, PNU.
» — » 31 ,zadrżał i rzekł‘ A, P1-4, PNU; ,zawołał drżący‘ Pdr.
» 180 » 5 ,Strząsając‘ A, P1-4, PNU; ,Strząsnęła‘ Pdr.
» — » 7 ,zdjęty‘ A, P4, PNU; ,zjęty‘ Pdr, P1-3.
Str. 180 w. 17 ,Przepaskę ciału‘ A, P1-4, PNU; ,Ciału przepaskę‘ Pdr.
» — » 25 ,Jowisz‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Zeus‘ A.
» — » 26 ,(Czekajmy) Niechaj się słaby (niech się) nigdy‘ A.
» — » 30 (Rzekła) Wsparła‘ A.
» — » — ,rękę‘ P3-4, PNU; ,rączkę‘ A, Pdr, P1-2.
» 181 » 4 ,(strzały) gwiazdy‘ A.
» — » 7 ,Zalega‘ P3-4, PNU; ,Zaległa‘ A, Pdr, P1-2.
» — » 9 ,Jowisz‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Zeus‘ A.
» — » 22 ,jednem falę‘ A, P1-4, PNU; ,falę jednem« Pdr.
» — » 24 ,Morze, dzień Zamy blizki (morze, zbaw) strzeż Scypiona‘ A.
» — » 28 ,chwilę tę, jak w wieczność‘ A, P1-4, PNU; ,chwilę jak w wieczności‘ Pdr.
» 182 » 7 ,pięścią bijąc‘ A, P1-4, PNU; ,bijąc pięścią‘ Pdr.
» — » 11 ,patrzył‘ A, P1-4, PNU; ,patrzał‘ Pdr.
» — » — ,i‘ A, P1-4, PNU; ,to‘ Pdr.
» — » 12 ,(schylonej) milczącej‘ A.
» — » 13 ,A potem wyrzekł‘ A, P1-4, PNU; ,Potem rzekł głośno‘ Pdr.
» — » — ,Zaś owinął‘ PNU; ,i owinął‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 14 ,(tak płynął) od barki‘ A.
» — » 15 ,rzutem‘ A, P1-4, PNU; ,ruchem‘ Pdr.
» — » 20 ,(statku) liny‘ A.
» — » — ,(go) ją‘ A.
» — » 28 ,(Zdaje się, że niecą) Niecą‘ A.
» 183 » 2 ,I (dzielić tryumf) lekko‘ A.
» — » 13 ,W chwiejącej łódce‘ A, P1-4, PNU; ,W chybkiej swej barce‘ Pdr.
» — » 16 ,(dziękczynnie i) wpół dumnie, wpół łzawo‘ A.
» — » 17 ,zórz przyszłych wybuchy‘ PNU; ,przyszłych wieków ruchy‘ A, Pdr, P1-4.

Str. 184.
XLVI. OPOWIADANIE RANNEGO.
Autograf biblioteki hr. Krasińskich (AK) Nr 5154; PI1-2, 79; PI3-4, 62; PNU II, 139.
Str. 184 w. 3 ,złotowłosą‘ Pl-4, PNU; ,jasnowłosą‘ AK.
» — » 8 ,Ten‘ P1-4, PNU; ,Wróg‘ AK.
» — » 14 ,I’ P1-4, PNU; ,A’ AK.
» — » 18 ,Słoneczny blask‘ PNU; ,Blask słoneczny‘ AK, P1-4.
» — » 21 ,Krew mi’ P1-4, PNU; ,Wtem krew‘ AK.
» 185 » 2 ,chmury‘ AK, PNU; ,chmurki‘ P1-4.
» — » 3 ,oko‘ P1-4, PNU; ,oka’ AK.
» — » 11 ,czoła‘ P1-4, PNU; ,czoło‘ AK.
» — » 12 ,Szkaplerzem‘ PNU; ,Jak szkaplerz‘ AK, P1-4.
» — » 34 ,Wołając chórem‘ P1-4, PNU; ,Chórem krakając‘ AK.
» 186 » 2 ,i‘ P1-4, PNU; ,a‘ AK.
» — » 16 ,krew zda się‘ PNU; ,zda się krew‘ AK, P1-4.
» — po w. 22: ,A potem przypadł cicho, jak pantera‘ AK.
» — w. 26 brak w AK.
» — » 27 ,kto‘ P1-4, PNU; ,ktoś‘ AK.
» 187 » 12 ,pasze‘ P1-4, PNU; ,pasał‘ AK.
» — » 13 ,ulatało‘ P1-4, PNU; ,uciekało‘ AK.
» — » 14 ,Mdlejące‘ P1-4, PNU; ,Mglejące‘ AK.
» — » 16 ,wężem‘ AK, PNU; ,jak wąż‘ P1-4.
» — » 19 ,oczu‘ P1-4, PNU; ,oczów‘ AK.
» — » 20 ,poczołgał‘ AK, P4, PNU; ,przyczołgał‘ P1-3.
» — » 28 ,przestrzeń‘ P1-4, PNU; ,przestwór‘ AK.
» 188 » 2 ,buchnęły‘ P1-4, PNU; ,trysnęły‘ AK.
» — » 14 ,blednie‘ P1-4, PNU; ,bladnie‘ AK.

Str. 189.
XLVII. TARCZA SCYPIONA.
Pdr TgI 1879, II, 135 i 155; PI1-2, 91; PI3-4, 71; PNUII, 103.
Str. 189 Motto: ,Et iuvenis fuit — et coelebs — et victor‘ (Valerius Maximus) Pdr, P1-4, PNU. Ponieważ ,fuit‘ w oryginale niema i cytat w tej formie nawet zdania nie tworzy, przeto rozszerzono go do niezbędnie potrzebnych rozmiarów.
» 190 w. 7 ,upojeń‘ P1-4, PNU; ,użycia‘ Pdr.
» — » 22 ,poczuje‘ P1-4, PNU; ,uczuje‘ Pdr.
» 191 » 2 ,deszczowych‘ P1-4, PNU; ,wiosennych‘ Pdr.
» — zam. w. 3: ,Nowe się wiry zerwały tam z szumem‘ Pdr.
» — w. 9 ,te chwiejne‘ P1-4, PNU; ,chwiejne te‘ Pdr.
» — zam. w. 15: ,A słońce promień rzucając jaskrawy‘ Pdr.
» — po w. 23:

,Takie urocze przepaski na głowie
Nosi w promieniach księżycowych biała
Rusałka, którą fala wychowała‘ Pdr.

» — w. 26 brak w Pdr.
» — » 29 ,A sieć‘ PNU; ,Sieć ta‘ Pdr, P1-4.
» — » 31 ,Trącając lekko‘ P1-4, PNU; ,Lekko trącając‘ Pdr.
» 192 » 3 ,tylko tyle‘ P1-4, PNU; ,tyle tylko‘ Pdr.
» — » 5 ,Są wielkim‘ P1-4, PNU; ,Wielkim są‘ Pdr.
» — zam. w. 21: ,Wstrzymać ten nacisk namiętny, te wody‘ Pdr; ,Wstrzymać ten nacisk namiejętny wody‘ P1-2.
» — w. 32 ,I świat ten piersią własną‘ P1-4, PNU; ,I piersią własną świat ten‘ Pdr.
» 193 » 9 ,sprzedał‘ Pdr, PNU; ,przedał‘ P1-4.
Str. 193 w. 16 ,za‘ Pdr, P1-4; ,na‘ PNU.
» — » 18 ,Zdumiał się rybak‘ P1-4, PNU; ,Spojrzał zdumiony‘ Pdr.
» — » 20 ,w swej pełni‘ P1-4, PNU; ,w Rodanie‘ Pdr.
» — » 22 ,jasne‘ P1-4, PNU; ,cichej‘ Pdr.
» — » 26 ,W tył przegiął ciało‘ P1-4, PNU; ,Ciało w tył przegiął‘ Pdr.
» — » 33 ,Z ramion młodzieńczych pozbywszy‘ PNU; ,Pozbywszy z ramion młodzieńczych‘ Pdr, P1-4.
» 194 » 12 ,jakoby‘ P1-4, PNU; ,jak gdyby‘ Pdr.
» — » 18 ,kiedyś‘ P1-4, PNU; ,niegdyś‘ Pdr.
» — » 19 ,ciche‘ Pdr, PNU; ,cicho‘ P1-4.
» — » 26—27 brak w Pdr.
» 195 » 1 ,stopiwszy‘ P1-4, PNU; ,zebrawszy‘ Pdr.
» — » 12 ,pełzną‘ P1-4, PNU; ,bledną‘ Pdr.
» — » 16 ,ludów‘ P1-4, PNU; ,ludzkie‘ Pdr.
» — » 23 ,owinięta‘ P1-4, PNU; ,otulona‘ Pdr.
» — » 27 ,w śmierci martwą‘ P1-4, PNU; ,przeraźliwą‘ Pdr.
» — » 28 ,Śpiewa mu piosnki‘ P1-4, PNU; ,Piosnki mu śpiewa‘ Pdr.
» 196 » 1 ,ogniów‘ P1-4, PNU; ,ogni‘ Pdr.
» — » 9 ,Boga‘ P1-4, PNU; ,bogów‘ Pdr.
» — » 15 ,w sen błogi‘ Pdr, P1-4; ,sen błogi‘ PNU.
» — » 28 ,cichy spocznie‘ P1-4, PNU; ,spocznie cichy‘ Pdr.
» 197 » 6 ,ogniów‘ P1-4, PNU; ,ogni‘ Pdr.
» — » 12 ,parte przez‘ P1-4, PNU; ,wsparte o‘ Pdr.
» — zam. w. 19: ,Stoczył z wezbraną piersią swoją męską‘ Pdr.
» — w. 29 ,W dziewiczej piersi‘ P1-4, PNU; ,W dziewiczem ciele‘ Pdr.
» 198 zam. w. 2: ,I w oddalonym objawiał się gromie‘ Pdr.
» — w. 7—8 brak w Pdr.
Str. 198 w. 10-11 brak w Pdr.
» — » 14 ,odchyla‘ P1-4, PNU; ,rozchyla‘ Pdr.
» — » 18 ,ockniona, marząca‘ P1-4, PNU; ,zbudzona i drżąca‘ Pdr.
» — » 22 ,I czy znasz‘ P1-4, PNU; ,Czy znasz tę‘ Pdr.
» — » 24 ,Łunami świtu‘ P1-4, PNU; ,Brzaskiem rozkoszy‘ Pdr.
» — » 26 ,Czy znasz ty‘ P1-4, PNU; ,I czy znasz‘ Pdr.
» 199 » 1 ,Rozsypują się‘ P1-4, PNU; ,Sypać się poczną‘ Pdr.
» — » 3 ,I czy znasz‘ P1-4, PNU; ,Czy znasz ty‘ Pdr.
» — zam. w. 6: ,W wir ciemny obłęd porywa złowrogi‘ Pdr.
» — w. 7 ,świt‘ Pdr, P1-2; ,świat‘ P3-4, PNU.
» — » 12 ,szałów‘ P1-4, PNU; ,szału‘ Pdr.
» — » 16 ,Przykuwały go‘ P1-4, PNU; ,Go przykuwały‘ Pdr.
» — » 17 ,ta noc klęski‘ PNU; ,noc ta klęski‘ P1-4; ,noc ta straszna‘ Pdr.
» — » 18 ,Wydała‘ P1-4, PNU; ,Zdawała‘ Pdr.
» — » 23 ,wnijścia‘ P1-4, PNU; ,wchodu‘ Pdr.
» — » 32 ,w listki kryje‘ P1-4, PNU; ,kryje w listki‘ Pdr.
» 200 » 2 ,ni w srebrze ni‘ P1-4, PNU; ,w srebrze ani‘ Pdr.
» — » 7 ,białem‘ P1-4, PNU; ,bladem‘ Pdr.
» — » 12 ,Wzruszenia swego‘ P1-4, PNU; ,Ognistą łuną‘ Pdr.
» — » 26 ,gorącem‘ P1-4, PNU; ,przejrzystem‘ Pdr.
» — » 30 ,jak‘ Pdr; ,niby‘ P1-4, PNU (jedna zgłoska za wiele).
» — zam. w. 31 : ,A walcząc z serca tajemnem wzruszeniem‘ Pdr.
Str. 200 po w. 31:

,Stanęła cicha — jako róża biała,
W której płomyczek gorejący pała‘ Pdr.

» — w. 32 ,spojrzał‘ PNU; ,lekko‘ Pdr, P1-4.
» 201 » 7 ,dziwacznych‘ P1-4, PNU; ,ulotnych‘ Pdr.
» — » 8 ,w otchłaniach‘ PNU; ,nigdy nie‘ Pdr, P1-4.
» — zam. w. 9: ,I czerpał myślą z uroków kielicha‘ Pdr.
» — w. 12 ,niemy‘ P1-4, PNU; ,chwilę‘ Pdr.
» — » 16 ,Patrz‘ PNU; ,wy‘ P1-4; ,tak‘ Pdr.
» — » 27 ,I zapełnił niem‘ P1-4, PNU; ,Aż niem zapełnił‘ Pdr.
» — » 30 ,I zasłonił im‘ P1-4, PNU; ,Więc im zasłonił‘ Pdr.
» — » 33 ,niepomną‘ P1-4, PNU; ,dziką i‘ Pdr.
» — » 35 ,Ach‘ P1-4, PNU; ,Och’ Pdr.
» 202 » 4 ,Wznosząc‘ P1-4, PNU; ,Wznoszą‘ Pdr.
» — » 5 ,burzy‘ P1-4, PNU; ,marzeń‘ Pdr.
» — » 6 ,sobie‘ Pdr, PNU; ,swoich‘ P1-4.
» — » 9 ,serca rwą w piersiach‘ P1-4, PNU; ,duchy jak ptaki‘ Pdr.
» — » 11 ,Jak ptak zraniony‘ P1-4, PNU; ,W ohydne bagna‘ Pdr.
» — » 26 ,źródeł‘ P1-4, PNU; ,źródła‘ Pdr.
» — » 35 ,pięknej‘ P1-4, PNU; ,młodej‘ Pdr.
» 203 » 5 ,pokoju‘ P1-4, PNU; ,spokoju‘ Pdr.
» — » 11 ,nocy‘ P1-4, PNU; ,nocny‘ Pdr.
» — » 14 ,gdzie‘ P1-4, PNU; ,tam‘ Pdr.
» — » 16 ,weszła‘ Pdr, P4, PNU; ,wzeszła‘ Pl-3.
» — » 20 ,Wolną i czystą‘ P1-4, PNU; ,Żywą i wolną‘ Pdr.
» — » 25 ,pośród‘ Pdr, PNU; ,w pośród‘ P1-4.
» — » 26 ,złotniczych‘ P1-4, PNU; ,płatniczych‘ Pdr.
» 204 » 1 ,orły rzymskie‘ P1-4, PNU; ,rzymskie orły‘ Pdr.
» — » 6 ,jak burzą‘ P1-4, PNU; ,i wiosłem‘ Pdr.
Str. 204 w. 10 ,z promienną tą‘ P3-4; ,z tą promienną‘ P1-2; ,z płomienną tą‘ PNU; ,z wioślarzem i z‘ Pdr.
» — » 13 ,cichym‘ P1-4, PNU; ,śmierci‘ Pdr.
» — » 24 ,wyciągnęły‘ P1-4, PNU; ,wyłowiły‘ Pdr.
» — » 26 ,I w świetnym gmachu‘ PNU; ,W świetnem muzeum‘ Pdr, P1-4.
» — » — ,złożona‘ P1-4, PNU; ,uczczona‘ Pdr.
» — » 28 ,starej‘ P1-4, PNU; ,dawnej‘ Pdr.
» 205 » 8 ,Łamiące siły‘ PNU; ,Łamiąc energię‘ Pdr, P1-4.
» — » 9 brak w Pdr.
» — » 11 brak w Pdr.
» — » 12 ,chociaż pieśnią‘ P1-4, PNU; ,pieśnią chociaż‘ Pdr.


Str. 206.
XLVIII. CO POCZNIE.
Pdr TgI 1879, II, 18; PI1-2, 205; PI3-4, 171; PNUIV, 30.
Str. 206 w. 11 ,synek jej‘ P1-4, PNU; ,jej synek‘ Pdr.
» — » 19 ,Żeby jej ziemia‘ P1-4, PNU; ,Czy ziemi by‘ Pdr.
» 207 » 5 ,noże‘ P1-4, PNU; ,strzały‘ Pdr.
» — » 21 ,A‘ PNU; ,Aż‘ Pdr, Pl-4.
» — » — ,zdepcą‘ P1-4, PNU; ,zetrą‘ Pdr.
» — » 25 ,sennych‘ P1-4, PNU; ,śpiących‘ Pdr.
» 208 » 1 ,spała‘ PNU; ,miała‘ Pdr, P1-4.
» — » 4 ,Bo‘ P1-4, PNU; ,Gdy‘ Pdr.
» — » 11 ,pocznie‘ P1-4, PNU; ,znaczy‘ Pdr.


Str. 209.
XLIX. SOBOTNI WIECZÓR.
Pdr TgI 1879, II, 122; PI1-2, 209; PI3-4, 175; WP1, 47; WP2, 56; WP3, 52; PNU IV, 34.
Str. 209 w. 2 ,osłupiałem‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,mgłą zasnułem‘ Pdr.
» — » 6 ,śruby‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,haki‘ Pdr.
» — » 14 ,z obliczem’ PNU; ,obliczem‘ Pdr, P1-4, WP1-3,
» — » 16 ,Migało‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Błyskało‘ Pdr.
» — » 18 ,z zamgloną‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,z przyćmioną‘ Pdr.
» 210 » 4 ,obwieszczał‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,ogłaszał‘ Pdr.
» — » 7 ,buchnęła‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,buchała‘ Pdr.
» — » 8 ,w drzwi otwarte‘ PNU; ,robotników‘ Pdr, P1-4, WP1-3.
» — zam. w. 10: ,Nurzał się w blaskach zachodniego słońca‘ Pdr.
» — w. 11 ,robotnik‘ PNU; ,wyrobnik‘ Pdr, P1-4, WP1-3.
» — » 18 ,nieświadomą‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,bezświadomą‘ Pdr.
» — zam. w. 19: ,Zbudzony powiew żywszego już prądu‘ Pdr.
» — w. 21 ,błędnym tym biegu‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,błędnych fal biegu‘ Pdr.
» — » 22 ,przystani i‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,ni drogi ni‘ Pdr.
» — » 25 ,swawolę‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,wesołość‘ Pdr.
» — zam. w. 27—30:

,Jakżeby chętnie, w głębokiej zadumie
Słuchał i pytał takiego człowieka,
Co dziejów świata przyczyny rozumie
I praw odwiecznych ustawy docieka!...‘ Pdr.

» 211 w. 3 ,myślał‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,marzył‘ Pdr.

Str. 212.
L. WOLNY NAJMITA.
Pdr TgI 1879, II, 291; PI1-2, 213; PI3-4, 179; WP1, 50; WP2, 60; WP3, 56; PNUIV, 38.
Str. 212 w. 2 ,Między pólkami‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Pomiędzy pólka‘ Pdr.
» — zwrotka II w Pdr po V.
» — w. 18 ,Echo fujarki z pod lasu‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Przeciągłe echo fujarki‘ Pdr.
» — » 22 ,Rodzimy‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Za serce‘ Pdr.
» 213 » 3 ,bo nie miał dać już dzisiaj‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,bo dzisiaj nie było dać‘ Pdr.
» — » 4 ,Świeżego siana‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Garści świeżego‘ Pdr.
» — » 5 ,rzucić mógł dach swego‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,iść mógł z swej wioski i z‘ Pdr.
» — » 6 ,Gdy‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Gdzie‘ Pdr.
» — » 13 ,Pies nawet‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Nawet pies‘ Pdr.
» — zam. w. 16: ,Lub klątwy rzucać w tłumionej rozpaczy‘ Pdr.
» — w. 23 ,twej‘ P1-4, PNU; ,tej‘ Pdr, WP1-3.
» — » 27 ,do kasy’ P1-4, WP1-3, PNU; ,z zagonu‘ Pdr.
» — » 20 ,rok cały‘ Pdr, P1-4, PNU, WP1-2; ,cały rok‘ WP3.
» 214 » 5 ,garścią‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,z krzykiem‘ Pdr.


Str. 215.
LI. PRZED SĄDEM.
Pdr TgI 1880, I, 210; PI1-2, 217; PI3-4, 182; WP1, 30; WP2, 39; WP3, 35; PNUIV, 41.
Str. 215 w. 14 ,dla nich‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,w ustach‘ Pdr.
Str. 216 w. 3 ,włosięta mu‘ WP3; ,włosy jego‘ Pdr, P1-4; WP1-2, PNU.
» — » 8 ,Bo oto‘ PNU; ,Jak gdyby‘ Pdr, P1-4, WP1-3.
» — » 13 jakoś‘ P3-4, WP1-3, PNU; ,jakieś‘ Pdr, P1-2.
» — » 14 ,Wahał się chwilę‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Więc się zawahał‘ Pdr.
» — » 16 ,Więc wyprostował‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Milcząc, sprostował‘ Pdr.
» — » 19 ,szarej‘ Pdr, P3-4, WP1-3, PNU; ,czarnej‘ P1-2.
» — » 25 ,głucho‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,ludzka‘ Pdr.
» — » 26 ,światła‘ WP1-3; ,świata‘ P3-4, PNU; ,światu‘ P1-2; ,świtu‘ Pdr.
» — » 29 ,I w piersi uczuł‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,I uczuł w piersi‘ Pdr.
» 217 » 1 ,pełny‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,pełen‘ Pdr.
» — » 4 ,nad ziemią‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,na ziemi‘ Pdr.
» — » 9 ,że‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,jak‘ Pdr.
» — » 12 ,Sądy nad sprawą‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Sąd ponad głową‘ Pdr.
» — zam. w. 17—18:

,Karnej ustawy wpierw, nim każdej chaty
Bronią od złego słoneczne anioły
Braterstwa, prawdy, swobody, oświaty...
Co wpierw więzienia stawiacie, niż szkoły‘ Pdr.

» — w. 20 ,cichy‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,zimny‘ Pdr.
» — » 22 ,A‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,Więc’ Pdr.
» — » 23 ,surowy‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,sądowy‘ Pdr.
» — » 24 ,jego płowej‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,sierocej tej‘ Pdr.


Str. 218.
LII. Z WIEJSKIEJ SZKÓŁKI.
A; Pdr TgI 1879, 11, 386; PI1-2, 221; PI3-4, 186; PNUIV, 45.
Str. 218 tytuł ,Gwiazdeczka‘ A, Pdr.
» — w. 5 ,Lekuchnem‘ PNU; ,Leciuchnem‘ A, Pdr, P1-4,
» — » 9 ,Cicho szeleszcząc‘ A, P1-4, PNU; ,Z szelestem wiejąc‘ Pdr.
» — » 18 ,Rzucała‘ A, P1-4, PNU; ,Roniła‘ Pdr.
» — » 19 ,czerwieniąc się w‘ PNU; ,czerniejąc na‘ A, Pdr, P1-4.
» — » 24 ,Złamawszy‘ Pdr, P1-4, PNU; ,Łamiąc swe‘ A.
» 219 » 3 ,rozgrzmiały‘ P1-4, PNU; ,rozniosły‘ A, Pdr.
» — » 5 ,A‘ A, P1-4, PNU; ,I‘ Pdr.
» — » 7 ,(wyszła) idąc‘ A.
» — » 9 ,(Więc) Stan(ął)ęła‘ A.
» — po w. 10:

,I »Zdrowaś Marja« szepczą wrzawa tłumna...
Gdyby nie chmury,
Co trawom grożą — poszliby za trumną,
Choć do figury...‘ A.

» — w. 17 ,(kaleki) zawodzi‘ A.
» — » 18 ,(Piał) (pieśń) pieśnię‘ A.
» — » — ,Pieśnię‘ A, PNU; ,Pieśnią‘ Pdr, P1-4.
» — » 19 ,(buchnął z ganku) wybuchnął‘ A.
» — » 20 ,dziatwa‘ P1-4, PNU; ,dzieci‘ A, Pdr.
» — » 21 ,zebrała‘ P1-4, PNU; ,zebrały‘ A, Pdr.
» — » 23 ,z (ciszą swoją) swym spokojem‘ A.
» — » 25 ,(leżała) zasnęła ta (martwa) cicha‘ A.
» — » 27 ,lesie ciemny‘ A, P1-4, PNU; ,ciemny lesie‘ Pdr.
» 220 » 5 ,Te, które wiodła‘ P1-4, PNU; ,Które wieść chciała‘ A, Pdr.
» — » 9 ,ciężki‘ P1-4, PNU; ,nędzny‘ A; ,biedny‘ Pdr.
» — zam. w. 16: ,Z smutnem spojrzeniem‘ Pdr.
» — » » 17: ,Chyliła swoje młodzieńcze ramiona‘ Pdr.
Str. 220 w. 17 ,mdlejące‘ P1-4, PNU; ,młodzieńcze‘ A Pdr.
» — zam. w. 18: ,Pod tem brzemieniem‘ Pdr.
» — » » 20: ,Czemu nie dnieje‘ A, Pdr.
» — w. 29 ,(wróży) czuwa‘ A.
» — » 31 ,Dziś‘ A, P1-4, PNU; ,Już’ Pdr.
» 221 » 1 ,Przed nim‘ P1-4, PNU; ,Za nim‘ A, Pdr.
» — » — ,a za nim‘ P1-4, PNU; ,i złoty‘ A; ,a przed nim‘ Pdr.
» — » 9 ,wstał cichy i biały‘ A, Pdr, P3-4, PNU; ,został cichy, biały‘ P1-2.


Str. 222.
LIII. BEZ DACHU.

Pdr TgI 1879, II, 371; PI1-2, 227; PI3-4, 191; WP1, 39; WP2, 48; WP3, 44; PNUIV, 50.

Str. 222 w. 1 ,i bieli‘ P3-4, WP1-3, PNU; ,i w bieli‘ Pdr, P1-2.
» — » 23 ,oni chcą‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,ona chce‘ Pdr.
» 223 » 9 ,Cicha idziesz‘ PNU; ,Idziesz cicha‘ Pdr, P1-4, WP1-3.
» — » 20 ,Policja‘ WP3; ,Dla wszystkich‘ Pdr, P1-4, WP1-2, PNU.
» — » 23 ,mgła‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,mgłę‘ Pdr.
» — » 26 ,szronów‘ P1-4, WP1-3, PNU; ,szronu‘ Pdr.


Str. 225.
**LIV. KRAKOWSKIE WESELE.

A. Tytuł dodany przez wydawcę.

Str. 227.
**LV. NA ODLUDZIU.

A. Tytuł dodany przez wydawcę.




Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Maria Konopnicka.
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Poezye_wydanie_zupełne,_krytyczne_tom_I/Dodatek_krytyczny&oldid=3280429”