Słownik etymologiczny języka polskiego/król
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
król, królować, dawniej królewać, por. królewstwo, z czego już w 16. w. królestwo; królewski; królewic, zastąpiony dziś królewiczem, z ruską końcówką; Królewiec; królowa (dawniej królewa, por. królewna). Przestawka z *korl; u Rusi z pełnogłosem: korol, u Czechów i na Bałkanie kral (p. kralka); w 9. w. przeszło od pierwszego wielkiego pogromcy Słowian zachodnich, Karla-Karola (imię własne brzmi u nas Karol, wedle łaciny, zdrobniałe Lolo; dawniej Karzeł, p., jak u Czechów), i rozszerzyło się po całej Słowiańszczyźnie, a przez nią Greków doszło, co swego władcę za jedynego prawego basileusa uważali, zachodnich cesarzy krales (riks, z łac. rex) nazywali; więc jeszcze w 9. wieku ulegały u Słowian słowa podobnego brzmienia (or, ol, er, el między spółgłoskami: k-or-l) przestawce albo pełnogłosowi, czego już w 11. wieku nie bywało więcej. Nazwę zwierzątka, król, królik, przetłumaczyli Czesi i Polacy (a od nas wzięła to Ruś) ze źle zrozumianego niem. (dawnego) Küniklin i Küniglin (dziś Kaninchen; obie nazwy z łac. cuniculus), jakby to było zdrobniałe König (i w średniowiecznej łacinie zwano zwierzątko to i rex herbarum); nazwa dawna i ptaszka, królik, wedle łac. regulus (cristatus). Słowianie, z natury anarchiści, żadnej nazwy domowej dla panującego nie wytworzyli, wszystkie są obce; p. cesarz i ksiądz.
