Słownik etymologiczny języka polskiego/pierwszy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
pierwszy, pierwej, najpierw (dopiero, p.); pirwo, pirzw, ‘niż’, w 14. wieku. W 14. i 15. wieku wyłącznie pirwy, pirzwy, najpirwiej, napirwej i napirwszy; od 16. wieku samo ie: wpierw itd.; pierworodny i liczne inne złożenia; pierszeństwo z pierwszeństwo; pierwotny od pierwoci; pierwiastek od pierwiasty albo pierwiaty; pierwiosnek, albo pierwiasnek, od tegoż samego; pierwiasnki albo pirzwienięta (w psałterzu; tamże: »z pirwodzinym«!, w puławskim »z pirzwnięty«; pirzwiczno, w puł. pirzwiznę; pirzwiecznięta !, w puł. pirzwnięta), pirzwieniec; pierwospy (‘pora pierwszego snu’). Prasłowo; w lit. z tą różnicą, że przyrostek odmienny (-m, nie -w, jak w słowiańskiem), pirmas; ind. pūrwa-, awest. paurwa- i paourwya-, ‘pierwszy’, starosas. formo (goc. fruma), ‘pierwszy’. Pierwy znano u nas jeszcze w 16. wieku: »pierwa nauka«, itp.; pierwszy z pierwotnego pierwy (cerk. prw, rus. pierwyj, czes. prwý, serb. słowień. prwi) urobiono przyrostkiem -sz, wedle mniejszy, większy, dzisiejszy.
