Słownik etymologiczny języka polskiego/wodzić
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
wodzić, częstotliwe do wieść (p.); -wód we złożeniach: wywód, rozwód, odwód; zwód (praw, ‘redakcja’), i zwodzić kogo (z prawej drogi), ‘seducere’, zwodziciel; dowód, powód (‘strona skarżąca’; ‘przyczyna’; stąd wzięte rus. powod); przewód (‘conductus’, stąd »przewodnia niedziela«); przewodnik, przewodniczyć; obwód (i ‘powiat’, późne słowo; pierwotne obód, p.); zawód (zawieść się na kim; zawód i ‘ubieganie się’, zawodnik, współzawodniczyć); zawodzić nad kim, ‘biadać’; dalej wódz i wódca, przywódca, dowódca, wództwo, wodzowstwo; -woda w słowie wojewoda, co ma być tłumaczeniem z niem. herizogo, ależ niem. ziehen nie jest ‘wieść’; takie złożenie jednak bywa istotnie niecałkiem w duchu słowiańskim, coby się raczej wojnikiem objawiał; województwo. Tu i podwoda, uciążliwy obowiązek dostarczania podwód, ‘wozów’, podwodzenia niemi zapasów wszelakich’; wodze, ‘cugle’, z *wodja, rus. wozża. Złożenie wodzirej, już w 15. wieku. Por. prowadzić. Obce (ruskie): prowodyr. Prasłowo; cerk. woditi, wożdą, wożd’, ‘wódz’, powod, ‘wodze, cugle’, proważdati, ‘prowadzać’; lit. wadyti i wadżioti, ‘wodzić’ (ale waduoti, ‘wywodzić wykupnem’), wadas, ‘wódz’ (ale i ‘poręka, zastaw’), pawadas, ‘wódz’, iwada, ‘wodociąg’.
