Sen pana Bartłomieja dziedzica Psiej-Wólki

>>> Dane tekstu >>>
Autor	Klemens Junosza
Tytuł	Sen pana Bartłomieja dziedzica Psiej-Wólki
Podtytuł	Gawęda zaściankowa
Pochodzenie	„Kolce“, 1876, nr 18
Redaktor	J. M. Kamiński
Wydawca	A. Pajewski i F. Szulc
Data wyd.	1876
Druk	Aleksander Pajewski
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

[1]

SEN PANA BARTŁOMIEJA

DZIEDZICA PSIEJ-WÓLKI.

Gawęda zaściankowa.

przez Klemensa Junoszę.

---

[2]

„Jest chwila gdy się księżyc ma ukazać,
Kiedy się wszystkie słowiki uciszą,
I wszystkie listki bez szelestu wiszą..
I ciszej źródła po murawach dyszą...“
 (w Szwajcarji).

 Taka cisza panowała nad całą rozległą przestrzenią Dominium Psia-Wólka z przyległościami: cum agris, pratis, stavis, chlevis et oboribus.
 Taka sama cisza panowała nad pałacem drewnianym w którym przemieszkiwał pan Bartłomiej, człowiek dobrej tuszy i nieocenionych przymiotów ducha.
 Mąż ten siedział przy stole dębowym, głowę wsparł na łokciach, i dumał.
[3] Od czasu do czasu tylko z fajki ogromnej kłęb dymu wypuścił, z taką mocą, iż zdawało się, że pół ducha pana Bartłomieja uwięzło w tym blado-niebieskim obłoku...
 Wzdychał biedaczysko, a snać ciężko mu było na sercu, bo trzy takie westchnienia mogłyby śmiało wiatrak przez kwadrans obracać.
 Obok, w sąsiednim pokoju spoczywała pani okrągła i nizka wprawdzie, ale za to pełna energji i bochaterskiegobohaterskiego serca.
 Trzeci pokój zajmowany był przez dwa fijołki, albo lepiej przez dwie różyczki — lub co prawdziwiej, dwie powonijkipiwonijki rozkwitłe i pełne, dwie pociechy państwa Bartłomiejostwa...
 Do tych dwóch piwonijek wzdychało co najmniej pół powiatu, a podziwiały je cztery parafje sąsiednie i cztery filje tych parafji.
 Pan Bartłomiej mówił sam do siebie, — z urywanych wyrazów, wydobywających się z pod rudych jego wąsów, można było dosłyszeć kilka zaledwie, i to nie mających napozór żadnego pomiędzy sobą związku.
 — Siedm pokoi... Kunegundzia.. Mosiek... takie dostojeństwo... ha! Dziej się wola Boża... że trzy tysiące na hypotekę... ale honor... Rózia i Fruzia....
 Fajka z łoskotem upadła na ziemię, pies zaszczekał przed domem... pan Bartłomiej zachrapał i usnął...
[4] „Wszystkim się zdawało.
Że Że to wojski gra jeszcze, — a to echo grało“...

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

 — Kogóż sąsiad wybrałeś.
 — Pana Bartłomieja z Psiej Wólki.
 — I ja także...
 — I ja...
 — I my...
 — Wiwat pan Bartłomiej! nasz kochany Radca...
 — Panowie, rzekł pan Bartłomiej powstając, jak pana Boga kocham, miałem mowę w kieszeni, sam proboszcz mi ją ułożył, ale szelma Jasiek czyszcząc surdut wyrzucił ją z kieszeni, więc przebaczcie, że powiem wam krótko... „Kiedy w licznem zebraniu grona obywateli! zebraliście się, panie dobrodzieju, w celach wyższych! żeby niby względem wybrania zrobić wybór! więc za honor ten i zaszczyt! jak i mnie tutaj waszego sługę w gronie obywateli, bo żeby nie szlachta, toby, panie Dobrodzieju, cały świat zginął... zatem mam honor... (Szelma Jasiek) a ponieważ ukradziono mi mowę, za co Jasiek dostanie wnyki!.. Więc proszę państwa do siebie na obiadek... Uff.
 — Wiwat pan Bartłomiej!
 — Wiwat Radca!
 — Wiwat! wiwat!..

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

 Pani Bartłomiejowa wyglądała jak róża; szczęśliwa i dumna przechodziła przez siedm pokoi, aby dojrzeć czy wszystko w porządku.
[5] W sali jadalnej długi stół oczekiwał biesiadników, a Jasiek, ten sam Jasiek który dostał wnyki, ubrany w nowiuteńką liberję obcierał dla pośpiechu talerze rękawem, lub połą od fraka.
 Cokolwiek nowego posiadał „Magazyn Nowości“ w mieście gubernialnem X, to wszystko spoczęło na głowie pani Bartłomiejowej, oraz na główkach Rózi i Fruzi...
 Nareszcie chwila uroczysta nadeszła, goście zgromadzili się...
 Pani czyniła honory domu, a kiedy pan Barnaba wniósł toast:
 — Zdrowie pani Radczyni Dobrodziejki!
 Wtenczas twarz jej przybrała kolor owej purpury, o której wspomina biblja.
 Obiad skończył się o godzinie 4-ej rano.
 Panny miały mnóstwo wielbicieli, a nawet jeden dzierżawca wyraźnie dawał do zrozumienia...
 Ale cóż znaczy dzierżawca w porównaniu z Radczanką...
 Mezaljans! na który nie pozwoliłaby żadna pani Radczyni w Europie.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

 — Wstań no duszko, już jedenasta,jedenasta.
 — Daj mi spokój...
 — Mówię ci wstań, masz wizyty...
 — Zdrowie pana Jacka!
 — Wstawaj-żeż niedołęgo! wszak dygnitarzom spać nie wolno.
 Z temi słowy pani Radczyni, dotknęła pieszczoną rączką głowy swego małżonka, ten zaś otworzył oczy szeroko, i nieśmiałym głosem zapytał:
 — Po cóż ja wstanę?
 — A sesje.... wizyty... przyjęcia... spacery... bal... piknik... koncert... rachunki... resursa...
 Pan Bartłomiej westchnął, i wstając powtarzał sobie...
 Sesje... wizyty... spacery... koncert... piknik... resursa, a owies tymczasem djabli wezmą!!!
 Poszedł na miasto, a wróciwszy do domu pragnął zjeść obiad jak się należy, ale pani z córkami była na wizycie i obiadu nie było.
 — Ha! pomyślał, może to dygnitarze nie powinni i jadać...
 I z temi słowy, zapalił fajkę...
 — Firanki! firanki! woła wpadając do salonu w kapeluszu na bakier pani Radczyni!
 — Co się stało?..
 — Jakżeż ty możesz kopcić z tej nieznośnej fai, kto widział żeby Radca palił fajkę... kto?
 — Jakto więc dygnitarze nie jedzą, nie sypiają... nie palą... nie tego — a cóż, u miljon djabłów, robią ci dygnitarze!?
 — I nie klną tak nieprzyzwoicie, dodała ironicznie pani radczyni.
 — I nie klną!!? A niechże ich najsiarczystsze!..
 Trzasnął drzwiami i wyszedł...

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

 Siedział samotny i było mu smutno. Przed nim jakiś fatalny papier urągał mu kolumnami cyfr.
 Był to rachunek, czyli rejestrzyk, jak mówiła pani Radczyni.

1)   Komorne za kwartał 

 Rs: 300

2)   Wydatki na obiady, przyjęcia i t. d. 

 Rs: 572 k. 30

3)   Liberja dla Jaśka i dla stangreta 

 Rs: 075

4)   Powóz i zaprzęgi 

 Rs: 802

5)   Ubranie córek i moje 

 Rs: 407

 — Ach! Boże! mówił do siebie pan Bartłomiej, jeszcze pół roku... a Psią Wólkę djabli wezmą, [6]i mnie wezmą i konie wezmą i honor i wszystko wezmą...
 Niech ich pan Bóg kocha, ja już nie wytrzymam.
 Przeżegnał się... otworzył biurko, wyjął pistolet...., spojrzał oknem w stronę Psiej Wólki, a potem...
 Zamknąwszy oczy... przyłożył lufę do czoła, pociągnął... i rozgległrozległ się wystrzał, a mózg z krwią bryznął na sufit.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

 Pan Bartłomiej uczuwszy silne uderzenie w czoło, otworzył oczy.
 Ranek zaglądał w maleńkie okienka Psiej Wólki, a on noc całą przespał przy stole. . . . . .
 Zobaczywszy że żyje, skoczył do pokoju swej żony, i zawołał na progu...
 — Żono! żono! czy dygnitarze jadają?
 — Jadają.
 — A śpią?
 — Śpią.
 — I fajkę palą?
 — Dlaczego nie. —nie.
 — I klną?
 — Zdaje mi się mój drogi, że ty masz bzika....
 — O już go nie mam! Jasiek, kanalja! słyszysz! hej, kulbacz kasztankę — jadę do proboszcza.
 — Przed śniadaniem!
 — Ach! moja duszko, tak, dam na mszę za duszę nieboszczyka radcy Bartłomieja, i wyspowiadam się z grzechów żywota mojego.

---

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Klemens Szaniawski.