Stary kapral (1902)
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Stary kapral |
| Pochodzenie | Stare miasto Obrazki z niedawnych lat cykl Typy z zaułków |
| Wydawca | Drukarnia Narodowa |
| Data wyd. | 1902 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na commons |
| Inne | Cały zbiór |
| Indeks stron | |
I.
Stoi w rynku dom Dunaju blisko,
Godło na nim: srogi łeb murzyna,
Tam ma zacne stróża stanowisko
Marcin Wiecheć, chłop do karabina!
Stary Wiecheć nie skiepściał na duchu,
Mimo wieku trzyma się jak tyka,
Srebrny »kulczyk« nosi w prawem uchu,
A na grzbiecie kubrak od Ajzyka.
Miał dziad córkę, żonę gospodarną,
(Syna burze z Langiewiczem niosły),
W izbie Wiechcia pusto dziś i czarno:
Trzy mogiły na Powązkach wzrosły!
Gdy łeb siwy pochyla tęsknota,
W małej wnuczce jedyna pociecha —
Śliczna Baśka jak ptaszek szczebiota,
Stary Marcin przez łzy się uśmiecha...
II.
Źle tym chadzać w podartej kapocie,
Których czoła Mars wieńczył djademem —
Marcin Wiecheć sługiwał w piechocie,
Był na Węgrzech z jenerałem Bemem!
Krzepkoż piekła z papryką słonina,
Krzepkoż biła Bemowa piechota!
Czarna przyszła na Węgrów godzina,
Podła przyszła na Wiechcia robota!
Czasem człeka los, jak zbój, przydusi,
Dasz mu grosze, on chce i kaletę...
Kapral Wiecheć babrać w ściekach musi!
Kroćset dyabłów!... Bassamteremtete!
Z miotłą w ręku gdy się stróż zaduma,
»Stary Wiechciu — mruczy — to już nie ty:
Siny mundur, wąsy, jak u suma...
Bem spiął konia: »Elien! Na bagnety!«...
III.
Lubi Wiecheć odprawować stójkę,
Gdy zimowa noc spadnie na ziemię:
Zawierucha toczy w rynku bójkę,
W białej płachcie Stare Miasto drzemie.
Armia domostw szturm odpiera hardo,
Nieugięta i w czworobok zwarta,
Stary kapral chodzi z halabardą,
Nasłuchując, jak wojenna warta.
Tam w okienko blask kaganka bije,
Tam dogasa lampa staroświecka,
Głodna szwaczka drogą suknię szyje,
Matka płacze nad kołyską dziecka.
W sercu Wiechcia dziwne budzą drżenie
Łzy tych kobiet, to bez ojca dziecię:
»Żeby nie ten »Hajnał«, psie nasienie,
Pewnie lepiej byłoby na świecie!«...
IV.
Na facjatach w domu »Pod murzynem«
Ma przyjaciół Marcin i stronników,
Tam staruszka wdowa mieszka z synem
I wesołych trzech akademików.
Siedząc w bramie w ranki lub wieczory,
Słyszy Wiecheć śpiewy ich i śmiechy —
To są, panie, dobre lokatory,
Choć gospodarz nie ma z nich pociechy!
Krew, jak siarka, z oczu blask wylata,
Duch żołnierski, choć mleko pod nosem:
»Tożby prali »Hajnała« psubrata,
Co nas bestja stłukł pod Villagosem!«...
Do studentów nieraz w zmierzch, wśród zimy,
Po spadzistych stróż się schodach wdzierał:
»A! pan kapral! Prosimy! prosimy!
Jak to niemców bijał Bem jenerał?«...
V.
Cna fortuna, kapryśna niewiasta,
Gnała Wiechcia w różne świata strony,
Zewsząd tęsknił do Starego Miasta,
Bo je kocha tak, jak syn rodzony.
Każdy dom mu, każdy zakąt znany,
Cicha Wisła, zgiełkliwe ulice,
W Starem Mieście miał swój sen różany,
W Starem Mieście zamknąć chce źrenice.
Widział kapral, jak żołnierz umierał,
Godnie pójdzie w niebios jasność złotą,
Tam na niego czeka Bem jenerał,
Bem jenerał z węgierską piechotą!
Lecą z Fary, w rzewną zdobne wiarę,
Prośby z serca Marcina wytrysłe:
»Boże! W niebie daj mi Miasto Stare!
Boże! W niebie daj mi srebrną Wisłę!«.
VI.
Przedwieczorna chwila złoto-blada
Pierś błogością napawa, jak rosą,
Kapral Wiecheć na zydelku siada
Z małą wnuczką, Baśką złotowłosą.
Skrawe słońce stacza się z wysoka,
Dachy płoną purpurą i złotem,
Mała Baśka coś paple, jak sroka,
I dziecięcym wybucha chichotem.
Stare Miasto w sen rzewny kołysze
Melancholia w powietrzu rozlana,
Srebrne dźwięki zamąciły ciszę:
Dzwon się ozwał u świętego Jana.
Złotowłosa głowina... ot, tyla,
Do dziadkowej przytula się szyi,
Stary kapral łeb siwy pochyla:
»Anioł Pański zwiastował Maryji!«...
