wizene, ‘trawa’, weisigis, ‘łąka’, niem. Wiese, ‘łąka’, norwes. veisa, ‘muł’, vīse, ‘badyle’, więc słoworód ów jest »ludowy«, a pień znaczył raczej ‘mokre’ czy ‘pełne’.
wisznia, prasłowo; tak samo i to samo powszechnie, bałkańskie, ruskie itd. wisznia; z słowiańskiego pożyczka (ale przeczą temu) w niem. Weichsel(?); wiśniowy (kolor), wiśniak. Prapożyczka od Kaukazu i Grecji (byssinē), gdy trześnia (p.) z Zachodu przybyła.
witać, powitać, powitalny; nasze i czeskie znaczenie nie pierwotne; pierwotne ocalało w zawitać: »zawitał do nas«, ‘przybył na pobyt, mieszkanie’, bo witati znaczyło tylko ‘mieszkać’; cerk. witati, obitati, obitěl, ‘mieszkanie’, prěwitati, ‘przesiedlić się’, tak samo w ruskiem; lit. wieta, ‘miejsce, osiadłość’. W imionach osobowych, Witosław, Witomysł, i Drogowit, Świętowit, Jarowit, znaczy wit to samo co byt: Drogowit tyle co Drohobycz.
witez, p. zwyciężyć.
wizerunek, dawniej wizerunk, ‘obraz, abrys’; pierwotny czasownik, wizerować, bardzo rzadki, z niem. visiren, a to z romańskich języków (franc. viser) od tegoż łac. visere, od którego wizyta, wiza, awizować, wizawi (łac. visus, franc. vis-à-vis); rewizja, rewizor, rewidować itd., prowizja, prowizor (w aptece), aprowizacja, a wreszcie i belweder (z włos. belvedere); wszystko wkońcu od łac. vidēre (nasze widzieć).
wizg, ‘pisk’, ruskie wizg, wizżať, ‘piszczeć’, odmianka do wisk, p. wiskać.
witka, witwa, p. wić,
wlec, wlekę, wlekł; już od końca 15. wieku pojawia się, zamiast ie, niepierwotne io: wloką, wlókł; liczne złożenia: odwlec (i o czasie), nawlec (np. igłę), dowlec, przywlec, powlec, wywlec, zawlec; częstotliwe: nawlekać itd. Przestawione z welk-; z samogłoską o p. włok. Prasłowo; cerk. wlěką, wlěszti; rus. wołoku, wołocz; czes. wleku, wléci z tą samą samogłoską, el, zamiast wymiany: el, ĭl (por. serb. wući z *wlkti); lit. (z ową różnicą): welku, wilkti, ‘ciągnąć’; prus. au-wilkis, ‘nić’, lit. ap-wiłkas, ‘ubiór’; awest. fra-war-czaiti, ‘zawleka’, aipiwarczaiti, ‘nawleka ubiór’, grec. aloks (z *a-wloks), ‘brózda’, niem. walken, ‘ugniatać sukno’, dawne walgen, ‘toczyć’.
wlulić się, wlulać się, ‘wpoić się’, częste w 17. wieku: »co się raz do serca wluliło«, p. lulek i lelum.
władać, władnąć, władza, władny, władzca (dawniej i włajca, jednowłajca), władztwo; właść, właściwy, właściwość; własny, własność; zwłaszcza; władyka (‘biskup’, ruskie, cerkiewne, tłumaczy greckie kyrios, ‘pan’, tytuł biskupi); Władysław (tak samo obce, łacińskie i węgierskie, Ladislaus, Laszló); pomijam złożenia: zawładnąć itd., nadwładza, albo z włado-, albo właściciel, przywłaszczać, władarz. Wszystkie te słowa okazują -ła- zamiast zwykłego -ło-, istniejącego albo w dawnym języku, szczególniej w 15. wieku, albo ocalałego do dziś, a więc: włodać, włodę (Kazania gnieździeńskie, nie: włodzę), włos(t)ny, włodarz, włość (włościanin, włościański), Włodzisław (stąd nazwy miejscowe Włocławek i Wodzisław), Włodzimierz; włodyka, co z ‘panującego’ zszedł nisko: »ubogi włodyka, ale nie klejnotnik«, ‘szlachetka-żołnierz bez wioski’, więc ‘nieosiadły’ (»ubogiej włodyki kraple«, r. 1472). W psałterzu tylko włodać, w biblji
