Słownik etymologiczny języka polskiego/wić
<<< Dane tekstu >>> | |
Autor | |
Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
Data wyd. | 1927 |
Miejsce wyd. | Kraków |
Źródło | Skany na Commons |
Indeks stron | |
Strona w Wikisłowniku |
wić, wiję; wić, wici, i ‘zwitek sznurów’, co w pospolitem ruszeniu od grodu do grodu i od dworku do dworku sobie dla gotowości wojennej oddawano, pod karą śmierci, ktoby natychmiast sąsiadowi go nie oddał; nazwę wici (łac. restis, to samo) zatrzymano, gdy sznury zastąpiła cedułka pisana czy drukowana; we zwrotach: »trzecie wici«, ‘ostateczność’, »na wici mi przyszło«, ‘rozpaczam’. Dalej witka; witwa, rodzaj ‘wierzby’; zawijać (np. włosy), wywijać (np. nogami), powijać, powijaki (»powiła dziecko«), nawijać (nici), »wijadło albo sukadło«, r. 1500, ‘kłębek, kołowrotek’; wikło, wiklina, o ‘zaroślach’, z dawniejszego witlina (kl z tl, por. wąklica, p. wątły). Z wokalizacją o: powój, zwój, obojczyk (p.). P. wianek, wicher, wiecha, widły, wija. Prasłowo; cerk. witi, wiją, powit, itd.; lit. wyti, weju i wiju, ‘wić’, wytas, ‘wity’, wytis, ‘wić, witka’ (żilwitis, ‘witwa’); prus. apewitwo, ‘rokicina’ (nad ‘rzeką’, ape); lit. wytuwai, ‘zwitek przędziwa’, wytułas, ‘powiąsło’; ind. wajati i wjajati, ‘wije, plecie’, wīta- ‘pleciony’, waja-, ‘gałąź’; grec. itys, ‘obwód koła’, nazwy dla ‘wierzby’: itea i oisya; łac. viēre, ‘pleść’, (stąd nazwa Wietora, krakowskiego drukarza), vimen, ‘wiklina’, vītis, ‘wić (winna)’, vitus, ‘obręcz koła’; niem. Weide, dawne wid, ‘powróz’. Ale wicina, ‘statek na Niemnie’, to nazwa obca, białoruska i litewska, bo »szkuty w Litwie wicinami zowią«, r. 1609.