Strona:Stanisław Piekarski - Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów.pdf/75

wieku zniesiono ten urząd w Galji, a w XVIII w całym Kościele.
 Diakoniski protestanckie nie są żadnym urzędem kościelnym lecz stowarzyszeniem kobiet świeckich, założonem przez pastora Fliednera w Kaiserwerth nad Renem w r. 1836 na wzór katolickich sióstr miłosierdzia, od których jednak różnią, się, prócz wyznania, tem, że nie składają ślubu czystości. Po półrocznym czasie próby zobowiązują się przez pięć lat pełnić funkcje pielęgniarki w jednym z zakładów diakonis, trudniących się pielęgnowaniem chorych, wychowaniem dzieci i kształceniem nauczycielek.

 Diana, ob. Rzymska religja.

 Diario Romano, rodzaj kalendarza, wychodzącego corocznie w Rzymie za zezwoleniem papieskiem, zawierającego spis codziennych, tygodniowych, miesięcznych i dorocznych nabożeństw i uroczystości we wszystkich kościołach Rzymu. Mieści także przepisy co do zachowywania postu i inne wskazówki kościelne związane z kalendarzem.

 Diaspora (= rozproszenie). Wyrazu tego używa biblja w Starym Testamencie na oznaczenie żydów, żyjących na wygnaniu. Później nazywano diasporą także chrześcijan, żyjących w rozproszeniu pośród pogan. Obecnie zaś niektóre związki wyznaniowe nazywają tak swoich członków, mieszkających w rozproszeniu pośród innowierców poza granicami terytorjum, na które rozciąga się władza duchowna przełożonych związku. Diasporą nazywają się także katolicy obrządku grecko-rusińskiego, żyjący poza obrębem swoich diecezyj pośród katolików obrządku łacińskiego.

 Didache (= nauka), nazwa zabytku piśmiennictwa starochrześcijańskiego, zatytułowanego „Nauka dwunastu Apostołów“ albo „Dwie drogi“, pochodzącego z XI wieku a znalezionego w r. 1875 w bibljotece patrjarchatu greckiego w Konstantynopolu. Dokument ten podaje streszczenie nauki chrześcijańskiej, które, jak się zdaje, było przeznaczone dla katechumenów w celu przygotowania ich do przyjęcia chrztu.

 Diecezja, ob. Biskup.

 Dies irae (= dzień gniewu), hymn kościelny, zwany tak od pierwszych jego słów. Opiewa w sposób przejmujący Sąd Ostateczny. Pochodzi prawdopodobnie z XIII wieku i jest pod względem literackim jednym z najwspanialszych pomników poezji średniowiecznej. Śpiewają go lub odmawiają w czasie nabożeństw żałobnych.

 Diofizyci. Na soborze chalcedońskim w r. 451 i konstantynopolitańskim w r. 553 uznano za prawdziwą naukę diofizytów o podwójnej naturze Chrystusa, boskiej i ludzkiej a za błędną naukę monofizytów (ob.).

 Dionizy Areopagita, członek areopagu ateńskiego, nawrócony przez św. Pawła, pierwszy biskup ateński, poniósł śmierć męczeńską w czasie prześladowania chrześcijan za cesarza Hadrjana. Przypisywano mu autorstwo czterech traktatów teologicznych: o hierarchji niebiańskiej, o hierarchji kościelnej, o imieniu Boga i o teologji mistycznej. Pisma te jednak powstały znacznie później, prawdopodobnie w V wieku. Przetłumaczone na język łaciński i przesłane w VIII w. do Francji wywarły wielki wpływ na mistykę średniowieczną. We Francji przypisywano ich autorstwo św. Dionizemu, pierwszemu biskupowi Paryża, którego uważano przez długi czas za jedną osobę z Dionizym Areopagitą.

 Dionizy św., pierwszy biskup Paryża, męczennik, przybył w III wieku z Rzymu do Galji i prowadził prace apostolskie w okolicach Paryża, gdzie poniósł śmierć męczeńską przez ścięcie. Uważano go za autora pism teologicznych, przypisywanych Dionizemu Areopagicie, z którym go identyfikowano. Dopiero w r. 1629 dowiódł jezuita Jakób Sirmond, że autor tych pism i św. Dionizy nie mogą być tą samą osobą.

 Dionizy św., był papieżem od 259 do 268 r. i dożył edyktu tolerancyjnego cesarza Galliena po prześladowaniu chrześcijan za cesarza Walerjana. Potępił sabeljanizm.

 Dionysos, ob. Grecka mitologja i religja.

 Dioteleci twierdzili, że Chrystus ma podwójną wolę, boską i ludzką, odpowiednio do swej podwójnej natury (ob. Diofizyci). Naukę tę wypowiedział oficjalnie szósty sobór ekume-