Teorya muzyki. (Elementarz muzyczny)/Kontrapunkt, kanon, fuga
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Teorya muzyki. (Elementarz muzyczny) |
| Wydawca | Księgarnia S.A. Krzyżanowski |
| Data wyd. | 1911 |
| Druk | Drukamia Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Umiejętność, równoczesnego prowadzenia kilku głosów, melodyką i rytmiką niezawisłych od siebie, a tworzących razem całość nazywa się kontrapunktem. Kontrapunkt, (punctus contra punctum) znaczy tyle co: »przeciwnuta«.
W prowadzeniu kontrapunktycznym głosów, do głosu głównego, (cantus firmus) stosują się inne, mimo to tworzą każdy dla siebie również interesującą całość jak głos główny (cantus firmus).
Kontrapunkt może być pojedynczy, lub podwójny.
Pojedynczym jest wtedy, jeżeli temat znajduje się przez cały czas trwania utworu, w jednym i tymsamym głosie.
Podwójnym w wówczas, gdy temat górnego głosu przejmuje głos dolny — a równocześnie głos górny, prowadzi temat głosu dolnego:
Powtórzenie melodyi, lub rytmiki tematu przez inne głosy, nazywamy imitacyą. Imitacya może być ścisła, lub swobodna; w ruchu równoległym, lub przeciwnym do tematu: rozszerzona (augmentacya), lub zmniejszona (diminutio), w stosunku do tematu.
Ścisła imitacya, nazywa się kanonem. W kanonie, wszystkie głosy naśladują wiernie temat (tak w melodyce jak i w rytmice). Kanon może być, dwu, trzy, cztery i więcej głosowy.
Fuga jest formą muzyczną o ścisłej budowie. Nazwa fugi pochodzi od słowa łacińskiego fugere = uciekać, albo fugare = gonić.
Fugę zaczyna temat w jednym głosie solo. Skoro wszystkie głosy powtórzą temat, kończy się pierwsza część fugi. Druga część fugi modulowana jest do odpowiedniej tonacyi (dur, lub mol) pierwszej części.
W trzeciej części wraca temat główny i tonacya pierwszej części.
Temat rozpoczynający fugę nazywa się »dux«, temat na dominacie »comes« (odpowiedź).
Fugi pisane są wokalnie, lub instrumentalnie.
