[14]Z serca od pługa.
Hej ziemio, rodzinna ty ziemio,
Jak ciężko pierś dysze zbolała,
Choć bory tajemnie twe drzemią,
Choć wieje z nich pokój i chwała.
Gdy promień słoneczny z zaboru wychodzi
Gdy smugi świetlane śle, w ziemie
W mej duszy cień smutku się rodzi,
Słabości mas widzę drżenie.
Hej chciałbym, by nasze te pługi,
Co zagon ojczysty zaorzą,
Tak lśniły, jak wielkich słońc smugi,
I były jutrzennych dni zorzą.
By wzbudzić te pola, te śpiące,
I serca uciszyć łkające,
I dusze te proste, marzące
Zamienić w pochodnie żarzące.
I wznieść je z padołów — w przedświty.
Siły nam — czynu, i wiary,
Bo plama krwi jeszcze nie starta
I wielu puściło sztandary
I całość sztandaru podarta
[15]
Wydana na ciosy i groty,
Lecz bucha zeń wielki żar złoty.
Z przepaści nam wzbić się na szczyty,
Ze słońca jasnością na czele,
Nad poziom podlejszej natury
Wciąż dusze nam dźwigać do góry,
I mroki rozedrzeć złowrogie,
I skargom człowieczym dać drogę.
Gdzie bólem spieczone lśnią wargi,
Gdzie z piersi wciąż rwie się jęk skargi,
Tam nieśmy i pracę i siłę;
My, ducha wyzwolin rycerze.
Stać twardo przy doli swej sterze,
Rwać pęta, obalać ciężary...