Zielnik lekarski/103
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z103.png)
B. — Pospolita roślina podobna do goździka. Wyrasta na 30 do 60 cm wysokości. Korzeń pełzający, żółto-brunatny, wewnątrz biały oraz liczne kłącze. Łodygi proste, dołem pokładające się, nieco owłosione. Liście jajowate lub podłużno-lancetowate, całobrzegie. Kwiaty czteropłatowe, dość duże, lub pełne, jasnocielistego koloru, pachnące. Nasiona czarne, szorstkie. Smak korzenia z początku słodkawy, śluzowaty, następnie gorzkawo-cierpki, ostrawy, drapiący.
ROŚNIE dziko: po brzegach rzek, w nadrzecznych wiklinach, w piaszczystych zaroślach, w rowach, na polach, po miedzach, pod płotami.
UPRAWA. Mnoży się z pociętych rozłogów rozsadzanych w jesieni albo bardzo wcześnie wiosną, lub siewu nasion; zadowalnia się wszelkim położeniem i glebą, oprócz miejsc zbyt mokrych, za bardzo cienistych i czystej próchnicy; najlepiej uda je się w położeniu słonecznym, na lekkiej ziemi piaszczystej z małym dodatkiem gliny. Pod zasiew lekko spulchnić glebę; siać jesienią co 25 cm. Po zasianiu lekko zbronować. Nawożenia nie wymaga. Wg J. Chomentowskiej raz obsadzony mydlnicą teren staje się użytkowną plantacją na szereg lat. Jest to doskonały sposób utrwalania piasków lotnych, które mydlnica zadarnia i zamienia w rentujące tereny.
KWITNIE od czerwca do sierpnia, niekiedy do września.
ZBIERA SIĘ korzenie starszych roślin (można w rok po zasiewie) jesienią lub wczesną wiosną; należy je wymyć, obrać z włókien, pokrajać w drobną kostkę i suszyć w zwykłej temperaturze. Pozostaje suszu około 35%.
SKŁADNIKI: Substancja mydlna (saponina), guma, śluz, żywica miękka, szczawian wapnia.
DZIAŁANIE: Napotne i odflegmiające, pobudza przemianę materii i czyści krew.
UŻYTEK. Odwar korzenia (60 gr na litr wody) pije się przy uporczywych nieżytach dróg oddechowych i trawienia, atakach reumatycznych (gośćcowych), przeciw syfilisowi (środek ludowy), chorobom wątroby i śledziony, wyrzutom skórnym i owrzodzeniom. Zewnętrznie używa się do klizm.
W przemyśle używa się kruszonego korzenia mydlnicy do odtłuszczania wełny i jedwabiu i do wyrobu niektórych środków kosmetycznych. Zawartość mydła w tej roślinie była już znana Hipokratesowi w wieku 5. przed Chrystusem.
CENA: 100 kg siekanki korzenia (Radix Saponariae) 120 zł.
