Zielnik lekarski/60
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z60.png)
B. — Bardzo pospolita roślina, o korzeniu głęboko zachodzącym w ziemię, długości od 20 do 40 cm, mięsistym i jak cała roślina napełnionym mlecznym sokiem. Z pośród liści odziomkowych wznosi się pojedyncza, próżna łodyga z żółtym kwiatem, zamykającym się na wieczór i w czasie niepogody; po okwicie ukazuje się kulisty puch (skąd nazwa „dmuchawiec“) , utworzony z uskrzydlonych strzałek nasiennych. Nasiona podługowate, długości 3—4 mm brunatne, żeberkowate. Smak gorzko-słonawy, zapachu nie ma żadnego.
ROŚNIE dziko w całej Europie od południa do skrajnej północy, na darninach i gruntach uprawnych, po suchych i wilgotnych łąkach, pastwiskach, miedzach, ugorach, podwórzach oraz lasach i gajach, byle niezbyt cienistych.
UPRAWA: Lubi położenie otwarte, słoneczne, glebę głęboką, żyzną, nie mokrą, nie składającą się z czystej próchnicy i bardzo spoistej gliny. Rozmnaża się z nasion, w jesieni lub wczesną wiosną. Odległość 25 do 50 cm, zależnie od odmiany. Wymaga plewienia.
KWITNIE od kwietnia, przeważnie zaś od maja aż do późnej jesieni.
ZBIERAĆ na wiosnę liście; korzenie od trzeciego roku wykopywać na jesieni, oczyszczać z ziemi, przemywać i przerabiać na wyciąg od razu lub po wysuszeniu w całości. Suszyć na wolnym powietrzu, w przewiewie i w cieniu.
SKŁADNIKI: Sok zawiera mydlny gorzknik wyciągowy (taraksyna — obfitsza na ziemi chudej), śluz, cukier śluzowy, skrobię, żywicę, gumę kauczukową, wolny kwas krzemowy, sód, mangan, siarczan i azotan potasu i wapnia, inulinę (szczególnie dużo w jesieni).
_page129_(cropped).png)
DZIAŁANIE uspokajające, nasenne, wzmacniające błony śluzowe, rozwalniające, czyszczące krew.
UŻYTEK przeważnie z korzeni, także łącznie z zielem, na wyciąg do zarabiania masy pigułkowej w aptekach, jako też z liści na herbatę, przeciw: cierpieniom wątroby (szczególnie przy kamieniach żółciowych), chorobom kiszek, zaparciu stolca, hemoroidom, hipochondrii, zimnicy, chorobom skórnym (zaleca się zwłaszcza przy leczeniu kurzajek). Można też gotować herbatę z korzeni i posiekanego ziela; dr Walser radzi pijać ją trzy razy dziennie po kieliszku (od wina).
SOKU ziela używa się szczególnie do kuracji wiosennej; można go też zalać winem, przecedzić i zażywać kilka razy dziennie po 5 kropel przeciw wspomnianym powyżej cierpieniom.
Wiosną spożywać można młode listki jako zdrową, czyszczącą krew sałatę.
Pszczoły bardzo lubią brodawnik; bydło je go również chętnie.
Sproszkowany korzeń służy jako dodatek do kawy.
CENA: korzeń z zielem (Radix Taraxaci cum herba) 100 kg 50 zł, korzeń bez ziela (Rad. Taraxaci sine herba) 100 kg 125—150 zł.
