Zielnik lekarski/72
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Zielnik lekarski |
| Podtytuł | Zastosowanie, opis botaniczny i uprawa najważniejszych polskich roślin lekarskich |
| Wydawca | Księgarnia J. Przeworskiego |
| Data wyd. | 1938 |
| Druk | Zakł. Druk. F. Wyszyński i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
 Galeria grafik w Wikimedia Commons
| |
_z72.png)
J. — Roślina o korzeniu wrzecionowatym i łodydze dorastającej od 50 cm wysokości, rozgałęzionej, kanciastej, nagiej, w górze miękko puszystej. Liście szypułkowe, jajowate, gładkie, całobrzegie, zielone, tępo piłkowane, usiane od spodu gruczołkami z pachnącym olejkiem lotnym. Kwiaty białe lub bladoróżowe, bardzo liczne, ulubione przez pszczoły, zebrane w półokółkach nad każdą parą listków i w gronach na końcach gałązek. Owoce matowe, czarne, jajowate. Smak mile odświeżający, chłodzący, korzenny; zapach przyjemnie aromatyczny.
_page153_(cropped).png)
Rys. 6.
Bazylek.
ROŚNIE dziko w południowej Azji i południowej Europie.
UPRAWIA SIĘ we wszystkich częściach świata: w Europie od r. 1548 w oranżeriach i mieszkaniach.
Lubi ciepłą wystawę (słoneczne grządki). Najlepiej siać w marcu w skrzynki (doniczki) i wysadzać (razem z ziemią) w końcu maja w rządki co 25 cm. Można również siać wprost w grunt. Wymaga pulchnej i żyznej gleby, dobrze zasilonej świeżym nawozem lub kompostem.
Kwitnie od czerwca do sierpnia.
ZBIERA SIĘ podczas kwitnienia, ścinając na trzy, cztery cm nad ziemią całe ziele; suszy się w cieniu i silnym przewiewie. Przechowuje się w zamkniętych naczyniach.
SKŁADNIKI: olejek lotny i gorzknik wyciągowy.
DZIAŁANIE chłodzące i pobudzające, jak macierzanki (Thymus serpillum, nr 112), napotne, czyszczące krew.
UŻYTEK z nasion i ziela. Napar z nasion stosuje się jako chłodzący napój w gorączce, przy bolesnym oddawaniu moczu, zwłaszcza przy rzeżączce (tryprze); odwar ziela ma własności wiatropędne i wzmacnia strawność.
Na uporczywe zaparcie stolca zaleca się gotować ziele w winie i oliwie; zażywać trzy łyżki dziennie.
Odwar ziela dodawany do kąpieli aromatycznych łącznie z macierzanką i miętą działa odświeżająco.
Młode listki używane są na sałatę; ususzone są korzenną przyprawą do sałat ziołowych i potraw (zwłaszcza do ragout,
pasztetów, sosów, pieczeni baraniej i cielęcej). Bazylek ceniony jest również jako przyprawa do kwaszonych ogórków.
CENA: 100 kg ziela (Herba Basilici) 200—300 zł.
